• پس از گرفتن دکترا، به دمشق بازگشت تا به عنوان استاد در دانشگاه دمشق تدریس کند. اندیشه‌های او در این زمان اندیشه‌هایی چپ‌گرا و در مخالفت با سیاست‌های ایالات متحد آمریکا بودند. در تابستان ۱۹۶۸ در دانشگاه اردن در عَمّان تدریس فلسفه را آغاز کرد، ولی مقامات اردنی در بهار ۱۹۶۹ به دلیل افکار چپ‌گرایانه‌اش او را مجبور به ترک آن کردند ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
آدينه  ۲۹ بهمن ۱٣۹۵ -  ۱۷ فوريه ۲۰۱۷

صادق جلال العظم، پس از یک دوره بیماری بدخیم مغزی و گذراندن دوره‌ای از حالت کما، ماه گذشته در سن ٨۲ سالگی در تبعید (برلین) در گذشت. خبر درگذشتش را فرزندانش، عمرو و ایوان در اختیار رسانه‌ها گذاشتند. او در سال ۱۹٣۴ در دمشق به دنیا آمد و پس از طی کردن تحصیلات خود در شام و صیدا، و در دانشگاه آمریکایی بیروت، به ایالات متحد آمریکا رفت و مدرک دکترای خود را از دانشگاه ییل YALE گرفت. رساله دکترایش را در مورد هنری برگسون فیلسوف فرانسوی نوشت. پس از گرفتن دکترا، به دمشق بازگشت تا به عنوان استاد در دانشگاه دمشق تدریس کند. اندیشه‌های او در این زمان اندیشه‌هایی چپ‌گرا و در مخالفت با سیاست‌های ایالات متحد آمریکا، و شارل مالک، رئیس دانشگاه آمریکایی بیروت بودند. در تابستان ۱۹۶٨ در دانشگاه اردن در عَمّان تدریس فلسفه را آغاز کرد، ولی مقامات اردنی در بهار ۱۹۶۹ به دلیل افکار چپ‌گرایانه‌اش او را مجبور به ترک آن کردند. از آن پس العظم در مرکز تحقیقات فلسطین در بیروت به کار پرداخت و العظم در شکل‌گیری این مرکز و انتشار منظم مجله‌اش «شئوون فلسطینیه» (مسائل فلسطین) تا حدودی زیادی سهم داشت، ولی کارش در این مرکز نیز به علت مخالفت سازمان آزادی‌بخش فلسطین متوقف شد، زیرا او در این زمان کتابی با عنوان «نقد فکر مقاومت فلسطین» منتشر کرده بود.
در اوائل دهه ٨۰ تدریس در دانشگاه دمشق را آغاز کرد و مدتی بعد رئیس گروه فلسفه آن دانشگاه شد و در این سمت ماند تا اینکه در سال ۱۹۹۹ بازنشسته شد. در همین زمان، و در اواخر دهه ٨۰ به عنوان استاد مهمان در دانشگاه پرینستون آمریکا درس داد، و پس از بازنشستگی نیز بدان بازگشت و تا سال ۲۰۰۷ در آن مشغول تدریس بود.

تألیفات او: العظم در سال ۱۹۶٨ کتاب «الحب والحب العذری» (عشق و عشق افلاطونی) را منتشر کرد. در سال ۱۹۶۹ نیز دو کتاب از او منتشر شدند: «النقد الذاتی» (نقد از خود)، که موضوعش نقد اعراب پس از شکست ژوئن ۱۹۶۷ بود، و «نقد العقل الدینی» (نقد خرد دینی) که به سبب آن محاکمه و زندانی شد، اما داداگاه او را در سال ۱۹۷۰ تبرئه کرد. در همان سال کتاب «مطالعات چپگرا در اندیشه مقاومت» از او منتشر شد. در سال ۱۹۷۵ نیز کتابی به نام «صهیونیسم و مبارزه طبقاتی»، و در سال ۱۹٨۱ «مطالعاتی در فلسفه معاصر» را انتشار داد که موضوعش «نقد شرق‌شناسی ادوارد سعید» بود. در سال ۱۹٨۷ کتاب «در دفاع از مادیگریی و تاریخ» منتشر کرد. اما یکی از پر صدا ترین در سال ۱۹۹۴ به نام «ذهنیت تحریم: رشدی و حقیقت ادبیات» منتشر کرد که کتاب «ذهنیت پساتحریمی» در سال ۱۹۹۷ را به دنبال داشت.
بعد از انقلاب سوریه در سال ۲۰۱۱ العظم به تأئید آن برخاست و از نظر فرهنگی به آن کمکهای شایانی به آن کرد، تا اینکه در سال ۲۰۱٣ به سمت نخستین رئیس «اتحادیه نویسندگان سوریه» انتخاب شد. این اتحادیه را نویسندگان طرفدار انقلاب سوریه بنیاد نهاد بودند. (موضع العظم و ادونیس در مورد قضایای سوریه کاملا عکس یکدیگر بود، و این موضوع سبب درگرفتن جدال قلمی آتشینی میان آن دو شد.)
بارها مجالس بزرگداشتی برای العظم گرفته شد که آخرین بار سال گذشته در انستیتو گوته برگزار شد و العظم طی مراسمی صاحب عالی‌ترین نشان این انستیتو گردید.

منبع: اینترنت