• زمان برگزاری رفراندوم برای مسعود بارزانی لحظه کاملا سایکولوژیکی بود، این کار زمانی انجام گرفت که حکومت مرکزی عراق در حال جنگ برای پوشش و بازپس گیری آخرین نقاط بازمانده عراق در دست گروه داعش بود و این امر سبب شد تا آغاز جنگی از سوی ارتش عراق با پیشمرگها را ناممکن سازد و جنگ را اجتناب پذیر نمود ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
شنبه  ۱۵ مهر ۱٣۹۶ -  ۷ اکتبر ۲۰۱۷

رفراندوم استقلال کوردستان عراق در ۲۵ سپتامبر برگزار شد و سبب بروز تحرکات سیاسی ای در خاورمیانه شد که پیش بینی بروندادهای آن در حال حاضر مشکل می نماید.
تعجب برانگیز است که در قسمت دیگری از این جهان که اروپا نامیده می شود، تلاشهای همزمانی برای انجام رفراندوم شروع شده است. در واقع، کاتالونیا، رفراندوم خودش برای ترک اسپانیا را در ۱ اکتبر انجام داد، این همان زمانی است که کشورهای سرخورده قدیمی به پایان خودشان می رسند. کاتالون با جمعیتی مشابه کوردستان عراق، یعنی ۷ تا ٨ ملیون نفر جمعیت، از قرن ۱۵ تحت سلطه اسپانیا بوده است، از زمان پادشاهی فردیناند از آراگون و ملکه ایزابلا از کاستیل. کاتالون در زمان ژنرال فرانسیکو (۱۹۷۵- ۱۹٣٨) مشقات فراوانی را تحمل نمود. فرانسیسکو می خواست زبان آنها را ممنوع کند، دقیقا همان اوضاعی که تحت قوانین عراق، ایران، سوریه و ترکیه بر کوردها حاکم شد و این به معنای تهدیدی بر هویت آنها و نابودی هویتشان بود. رفراندوم کاتالون، لرزشهای شدیدی را در سراسر اروپا و به ویژه در سکاتلندو بلژیک بوجود آورده است، کشورهایی که امکان فوران و انفجار آنها در هر لحظه ای وجود دارد.
تنها تفاوت بین کاتالونیا و کوردستان عراق این است که کاتالونها تنها با یک قدرت روبرو هستند که آنهم اسپانیا است اما کوردها با چهار قدرت ایران، ترکیه، سوریه و عراق طرفند و قدرتهای عمده جهان نیز تاکنون چشم به انتظار حوادث بعدی مانده اند. ترکیه، عراق و ایران کاملا و متفقا علیه خواست کوردها بسیج شده اند. سوریه اما بسیار نامسنجم و ضعیفتر از آن است که به این اتحاد بپیوندد اما اساسا سیاست مشابه به این همسایگان خود را علیه کوردستان داشته و دارد.
رفراندوم کوردستان، پیمان سایکس- پیکوت در سال ۱۹۱۶ را رد می کند و یک جعبه ای پاندورایی را به روی معاهده سور در سال ۱۹۲۰ می گشاید که ارمنستان نیز در این معاهده سهیم می باشد.
کوردها در عراق، ابزارهای استراتژیک زیادی را برای تقویت و تحکیم پایگاه داخلی خود در مقابل مخالفان منطقه ای بکار گرفتند، نفت یکی از این ابزارها بود – منطقه غنی کرکوک پس از کمک به عراق جهت مقابله با نیروهای داعش که عراق را اشغال کرده بودند یکی از این موارد بود-.
کوردستان عراق از سوی دو خانواده اداره می شود، طالبانی و بارزانی که تا به امروز نیز نیروهای نظامی خود را به طور جداگانه ای حفظ کرده اند، همان نیروهای نظامی ای که از گذشته به طور جداگانه داشتند. این نیروها پیشمرگ نامیده می شوند با توجه به شناختشان از منطقه و نیز حضورشان در این مناطق، نیروهای امریکایی را در حذف و پاکسازی عراق از داعش یاری نموده و وحدت خاک عراق را حفظ کردند. حدود ۵.۲ ملیون (۷۲ درصد) از شرکت کنندگان در رفراندوم، یعنی حدود ۹٣ درصد از آنها به استقلال رأی "آری" دادند. نتایج حاصله از رفراندوم به طور خودکار به معنای استقلال و اعلام آن نمی باشد بلکه تنها به معنای حکمی جهت شروع مذاکرات با حکومت مرکزی بغداد است که نخست وزیر آن، حیدر العبادی آماده مذاکره و گفتگو نیست و خواستار لغو نتایج رأی گیری قبل از نشستن بر سر میز گفتگو می باشد.
ترکیه، بنا به دلایل روشنی مستقیما مخالف استقلال کوردستان است. آنکارا تاکنون با نادیده گرفتن هشدارهای بغداد، با حکومت اقلیم کوردستان در ارتباط بوده است. نفت کوردستان به ترکیه در جریان بود و این ٨۰ درصد از بودجه حکومت اقلیم را تامین می کرد. زمانیکه آقای عبادی درصدد کنترل فرودگاه اربیل و سلیمانیه بود، رجب طیب اردوغان نیز کوردها را تهدید می کرد که "خط لوله نفت در دستان ماست".
ایران و ترکیه، کلاهبرداران منطقه، اینک بازیهای جنگ را در مرزهای کوردستان به راه انداخته اند. چرا که تمامی دولتهای منطقه از این امر نگران باشند که استقلال کوردستان، سبب شکوفایی حس استقلال خواهی در کوردهای کشورهای آنها نیز شود و کوردها در مبارزاتشان از این پس متمایل به استقلال خواهی باشند. جمعیت کوردها از ٣۰ تا ۴۰ میلیون تحمین زده می شود و در عراق، ترکیه، ایران و سوریه زندگی می کنند. کوردها دیگر، فضای سه دهه گذشته را شکسته و بدور انداخته اند.
اجماع عمومی در بین ناظرین سیاسی بر این است که وقوع جنگ علیه کوردها قریب الوقوع نیست، به ویژه اینکه قدرتهای برتر جهانی، قبلا سرمایه گذاریهای عظیم و کلانی را در کوردستان انجام داده اند. اما ممکن است ترکیه ترکمانهای داخل اقلیم را که همیشه نقش ستون پنجم ترکیه را در بین کوردها ایفا نموده اند را بکار گیرد. همچنین حکومت ضعیف آقای عبادی، ممکن است تلاش نماید تا کرکوک را از کنترل کوردستان بازپس بگیرد.
وزیر امور خارجه پیشین فرانسه، برنارد کوشنر، اظهار داشته است که ممکن است دولت کوردستان سبب استقرار ثبات در منطقه شود. با اینوجود، ممکن است همسایگان کوردستان این دیدگاه وی را نپسندند چرا که آنها در پی تشدید جنگ می باشند.
با پیش بینی آینده استقلال کوردستان، چندین کشور قدرتمند جرات کرده اند تا سرمایه گذراریهای کلانی را در کوردستان انجام دهند. حکومت اقلیم کوردستان با کمپانی اکسون موبیل امریکا، توتال فرانسه، تاقای (Taqa) امارات متحده عربی و گازپروم روسیه، قرارداد امضا کرده است. بنابراین هر حزب و یا کشوری که بخواهد با اقلیم از در نظامی وارد شود، کار بسیار احمقانه ای انجام داده است.
زمان برگزاری رفراندوم برای مسعود بارزانی لحظه کاملا سایکولوژیکی بود، این کار زمانی انجام گرفت که حکومت مرکزی عراق در حال جنگ برای پوشش و بازپس گیری آخرین نقاط بازمانده عراق در دست گروه داعش بود و این امر سبب شد تا آغاز جنگی از سوی ارتش عراق با پیشمرگها را ناممکن سازد و جنگ را اجتناب پذیر نمود.
در حالیکه رهبر پ.ک.ک، عبدالله اوجالان در زندان است، ترکیه مشروعیت مسعود بارزانی، رهبر دیگر کوردها را پذیرفته است. بارزانی اکنون از ترکیه در برابر کوردها ناامید است، وی فکر می کرد ترکیه با وی دوست است و از وی حمایت می کند اما در حال حاضر ترکیه ۱٨۰ درجه با سیاست کوردها و رفراندوم اختلاف دارد. کوردهای عراق، با جنگ با برادرانشان در پارت کارگران کوردستان بهای سنگینی را برای ارضای ترکیه پرداخت کرده اند.
در حالیکه قدرتهای محلی همسایه کوردها با خشونت با رفراندوم برخورد نموده اند، قدرتهای عمده و بزرگ تولرانسی خوش خیم و نرم را در این باره از خود بروز داده اند. ایالات متحده امریکا از لحاظ پشتیبانی از رفراندوم در کنار آنکارا و بغداد ایستاده است اما در عین حال به حمایت از اقلیم کوردستان ادامه داده است. مسکو نیز از برگزاری رفراندوم اظهار نگرانی کرده است اما مشخص است که سکوت معناداری را پس از آن برگزیده است. بی تعارفترین و گسترده ترین حمایت از همه پرسی را اسرائیل داشته است که این هم دلایل مشخصی دارد. اسرائیل برای مدت زمان طولانی ای ایزوله شده بود. هرچند که روابط دیپلماتیکی را با مصر و اردن برقرار نموده است که البته به عنوان پیشرفت در روابط دیپلماتیک برای اسرائیل محسوب نشدند. اکنون اسرائیل در کوردستان، بازار خود را گشوده است و حمایت نظامی و استخدام نیروی نظامی در اقلیم کوردستان را شروع نموده است و این اولین بار است که اسرائیل قدرت خودش را در مکانی روبروی درهای ایران گسترده است، همان ایران با قدرتی شیعه که شعار نابودی دولت یهودیان را سر می دهد. آویگدور اسکین، تحلیلگر اسرائیلی؛ در یک مصاحبه با شبکه تلویزیون ارمنستان، علایق و منافع استراتژیک کشورش در کوردستان را شرح داده است. در این مصاحبه، وی به وضوح می گوید که کشورش اسرائیل از سال ۱۹۶۰ کوردها را از لحاظ نظامی حمایت و به پشتیبانی از آنها پرداخته است که منظور وی، حمایت از کوردها و پشتیبانی نظامی از آنها در جنگشان علیه صدام حسین می باشد. آقای اسکین در این مصاحبه تلویزیونی همچنین به سیاستهای محتاطانه ارمنستان نیز پرداخته است.
زود یا دیر، امریکا با اسرائیل روی یک خط قرار خواهد گرفت چرا که اسرائیل یکی از اولویات امریکا در خاورمیانه می باشد. واشنگتن در این باره هیچ گاه سیاست درازمدت مستقلی از خود نشان نداده و نداشته است.
اردوغان با گسترش تنش با غرب، منظور تمام غرب است اما به ویژه تنشهایش با اروپا و امریکا، سبب شده است تا آنها به کوردها اتکا کنند. این به این دلیل است که آقای اردوغان، اخیرا به گونه گسترده و چشمگیری آغوشش را بر روی ولادیمر پوتین گشوده است که این روزها از آنکارا دیدن کرد.
در میانه آشفتگی خاورمیانه، کوردها موفق شده اند تا ثباتی را در کوردستان عراق و منطقه روژآوا در سوریه برقرار کنند، درست بر روی مرزهای ترکیه. این امر دو چیز عمده را به ما می گوید: اینکه کوردها می توانند خودشان را اداره کنند و اینکه آنها می توانند شرکای قابل اعتمادی برای غرب باشند.
با وجود و گسترش ثبات در کوردستان؛ ارمنی های عراق به کوردستان متمایل شدند، جایی که آنها در آنجا حتی در پارلمان هم نماینده دارند و جنگجویانی نیز در میان نیروهای پیشمرگ دارند.
ارمنستان در برابر کل این مسئله رویکرد منحصر به فردی را در پیش گرفته است. یعنی روابط دوستانه به بغداد از یک سو و برقرای روابط و توافق با کوردها از طریق بازگشایی کونسولگری اش در اربیل. برخلاف تهران که با رفراندوم مخالف است، وزیر خارجه ارمنستان، ادوارد نعلبندیان، طی اعلامیه ای محتاطانه اعلام کرد که، "امیدوار است که حکومت عراق و مقامات اقلیم در کوردستان انرژیهایشان را در زمینه عدم ایجاد تعارضات و جلوگیری از اختلافات بکار گیرند".
وضعیت در قره باغ کاملا متفاوت است. دولت در Stepanakert (خانکندی) نتایج رفراندوم را صریحا مورد تقدیر قرار داده و تبریک گفته است و از استقلال کوردستان حمایت کرده است. استقلال کوردستان اصل حق تعیین سرنوشت برای اقلیتهای دینی و دیگر اقلیتها، تقویت می کند. اصل حق تعیین سرنوشت در قوانین بین المللی بر اصلی مشابه استوار است. تنها فاکتورهای سیاسی پیرامون مسئله است که بروندادهای هر مورد را مشخص خواهد نمود.
یک مقاله مهم بی بی سی تحت عنوان "ما نیازی نداریم تا از کوردستان به کاتالونیا برویم" که به مورد قره باغ پرداخت است، پیشنهاد می کند که "دولتها می توانند حتی با وجود رسمیت شناخته شدن بین المللی نیز وجود داشته باشند".
استقلال کوردستان می تواند تغییرات خاورمیانه را سبب شود و باعث گردد تا ترکهای سنی (ترکیه) به شیعه های ایران و بغداد نزدیکتر شوند. اسرائیل نیز با استفاده از تاکتیک افزایش سلطه تلویحی خود بر کشورهای عرب منطقه ، محوطه و میدان نفود خود را در منطقه گسترش می بخشد.
رفراندوم کوردستان بازی سیاسی جدیدی را در منطقه آغاز نموده است. زمانی که غبارها بخوابند ممکن است یک ملت جدید بر روی نقشه های ظاهر شود.