اخبار روز: www.iran-chabar.de
پنج‌شنبه  ۲۶ بهمن ۱٣۹۶ -  ۱۵ فوريه ۲۰۱٨

این کتاب که به اختصار در اینجا، ''دانشجویان مبارز'' می نامم، به دنبال ویراستاری مجدد، تکمیل و همچنین اضافه شدن فصلی، در دی ماه امسال توسط حمید آشوریان که خود در آن مقطع از اعضای این تشکل دانشجویی بود به صورت الکترونیکی انتشار یافته است. در دوران پر آشوب انقلاب بهمن ۱۳۵۷، عملا دو تشکل عمده دانشجویی نقش بارزی در جنبش مبارزاتی مردم که از سوی دانشجویان چپ و سوسیالیست هدایت می شد، داشتند. یکی تشکل دانشجویان پیشگام با هواداری و نزدیکی به سچفخا و دیگری تشکل دانشجویان مبارز با نزدیکی فکری به سازمان ها و گروه های موسوم به خط ۳ که تعدادی از اعضای آن پیشتر در تشکل دانشجویان پیشگام هم فعال بودند. این دو تشکل در پیش و پس از انقلاب و تا زمان بسته شدن دانشگاه ها در اردیبهشت ۱۳۵۹ توسط رژیم جمهوری اسلامی ایران، از مهمترین و تاثیر گذارترین سازماندهندگان جنبش دانشجویی بودند که متاسفانه تلفات و صدمات بسیار برای اعضا و فعالین آن به همراه داشت.

نگاه صادقانه به خطاها و دستآوردهای این تشکل در دوران فعالیتش و حتی نگاهی به سرانجام اعضای آن در تبعید و زندان، کتاب را به یکی از اسناد مهم در این بخش از تاریخ مبارزاتی مردم ایران تبدیل کرده است. خارج از چند مقاله و خاطرات برخی از افراد که به صورت پراکنده در اینترنت منتشر شده است، تقریبا هیچ نوشته فراگیر و کتاب گونه که به تاریخچه این تشکل های دانشجویی بپردازد هنوز منتشر نشده است. این مهم، کتاب را در این باره منحصر به فرد کرده است.

کتاب دارای محتوای ارزشمند تاریخی با استدلال و تحلیل های دقیق و از سوی دیگر ساختاری قوی با انسجامی درونی است. کتاب در صورت چاپ به صورت کاغذی در حدود ۲۰۰ صفحه می شود، اما نویسنده آن را به صورت آنلاین و استفاده آزاد برای عموم قرار داده است که در این ادرس می توانید بیابید:

http://mobarez1357.wordpress.com

لازم می دانم که بخشی از مقدمه را در معرفی کتاب را بیاورم:

''هر چند که محور این نوشته، تشکل «دانشجویان مبارز طرفدار آزادی طبقه کارگر» است اما حجم کمی از این نوشته به طور خاص به آن می‌پردازد. علت این امر در مجموعه شرایطی است که این تشکل دانشجویی در آن شکل گرفت و فعالیت می‌کرد. جنبش دانشجویی تا سال ۵۶ عمیقاً تحت تأثیر مشی انقلابی مسلحانه‍ی چریکی بود و بخش مهمی از فعالین این جنبش از حوالی سال ۱۳۵۶ و به موازات تحولات سازمان‌های سیاسی به نقد مشی چریکی و مرزبندی با حزب توده رسیدند. این بخش از نیروهای دانشجویی که مشخصاً بخشی از جریان معروف به خط ۳ بود، هسته‍ی اصلی دانشجویان مبارز را تشکیل دادند. آن‌ها فعالانه در فرایند انقلاب ۱۳۵۷ شرکت کردند و پس از انقلاب در عین حفظ استقلال به عنوان تشکل دانشجویی جریان‌های خط ۳ و تنها تشکل علنی این خط فعالیت داشتند. برای وصف کامل این تشکل و شرایط اجتماعی آن دوره، نیاز به توضیح بالنسبه مفصلی از مبارزات و تشکل‌های دانشجویی دوران غلبه مشی مسلحانه‍ی چریکی در جنبش و همچنین شرایط عمومی جامعه در دوران انقلاب و پس از آن است. ضرورت توضیح و وصف این اوضاع و شرایط، اجباراً بخش اعظم این نوشته را به خود اختصاص داده است.

از طرف دیگر شرایط جنبش در آن دوره‍ی متحول، عملاً مرز بین یک تشکیلات صرفاً دانشجویی را با یک سازمان سیاسی در موارد متعددی بی‍رنگ کرده بود و دانشجویان مبارز درگیر مسائلی بودند که سازمان‌ها و گروه‌های سیاسی با آن مواجه بودند. از این رو به مسائلی در این نوشته پرداخته شده است که فراتر از مسائل جنبش دانشجویی به معنای اخص آن است.

هدف این نوشته این نیست که تنها به خاطرات شخصی بپردازد، بلکه هدف ارائه‍ی یک تصویر حتی المقدور همه جانبه از مبارزات دانشجویی آن دوره‍ی متحول بوده است. از این رو تلاش شده است که از ذکر مسائل و وقایعی که صرفاً به شخص یا دانشکده خاصی مربوط است، خودداری شود، مگر اینکه به عینی‌تر و ملموس‌تر کردن مسائل کمک کند. این امر شاید در مواردی باعث شده که این نوشته جنبه‍ی عام و انتزاعی پیدا کند و کمتر پاسخگوی انتظاری باشد که از یک خاطره می‌رود. و بالعکس در مواردی نیز عمداً به ذکر خاطرات، مشاهدات، تحلیل‌ها، احساسات، برداشت‌های شخصی پرداخته شده است تا اینکه موضوع ملموس‌تر شود و مشخص شود که الزاماً برداشت همگانی نیست. چه بسا رفقای دیگر از همان دوران تحلیل وبرداشتی کاملا متفاوت بر سر مسائل مطرح شده در این نوشته داشته باشند.

مخاطب این نوشته نیز کسانی نیستند که به طور کلی به مسائل تاریخی آن دوره علاقمندند، بلکه مشخصاً کسانی است که مسائل عملی، تئوریک، تجربیات، ضعف‌ها و موفقیت‌های آن دوره از مبارزات دانشجویی را با دیدی چپ، انتقادی و رادیکال دنبال می‌کنند و برایشان درک نسبتاً همه جانبه‍ی آن دوره مهم است. از این رو در حد امکان سعی شده است که دیدگاه‌ها و تحلیل‌ها و مبارزات آن دوره با ذهنیت همان دوره باز گو شود. مسائلی که به هیچ رو نمی‌توان تنها با مطالعه نشریات آن دوره فهمید، چرا که آنچه از نشریات و اعلامیه‌های آن دوران باقی مانده است، اغلب تصویری ناقص از کلّ دیدگاه‌ها و اندیشه‌های حاکم بر فعالین آن زمان ارائه می‌دهد. در ضمن سعی شده است به تحریفاتی که به عنوان جمع‌بندی از تجربیات آن دوره از همه سو صورت می‌گیرد، اشاره شود. جریاناتی که مسائل و معضلات آن دوره را طوری دسته‌بندی می‌کنند تا مواضع خودشان جلوه‍ی بیشتری پیدا کند یا انحرافات و اشتباهات آن دوره را چنان برجسته می‌کنند تا مواضع فعلی‌شان به عنوان ثمره و درس‌آموزی از تجربیات و اشتباهات گذشته قلمداد شود.

نمی‌توان به فعالیت دانشجویان مبارز پرداخت و از فداکاری صدها انقلابی کمونیست صادق و فداکاری که در صف اول مبارزات دانشجویی علیه رژیم شاه و جمهوری اسلامی مبارزه می‌کردند، سخن نگفت. نسلی از انقلابیون کمونیست که رژیم جمهوری اسلامی در اعدام‌های سال ۱۳۶۰ به بعد قتل عام کرد. اکثر این رفقا به خاطر فعال بودنشان در جنبش دانشجویی زمان شاه توسط دانشجویان هوادار خمینی و توده‌ای‌ها و اکثریتی‌ها که فعالین طراز اول آن زمان را می‌شناختند، شناسایی و لو داده شدند.

اینان به علت قابلیت و برجستگی‌هایشان درون سازمان‌ها و گروه‌های مختلف خط ۳ غالباً به مسئولیت‌های بالای تشکیلاتی رسیدند. در لیست شهدای تمام جریانات خط ۳، آن‌ها که دانشجو بوده‌اند معمولا از فعالین دانشجویان مبارز بوده‌اند. یاد همگی‌شان گرامی باد. کمتر کسی را می‌توان یافت که با آنان از نزدیک و در جریان مبارزه آشنا بوده و اندوه فقدان این کمونیست‌های فداکار را نداشته باشد. هم تک تک آن‌ها و هم مجموعه فعالیت‌هایشان چه علیه رژیم شاه و چه علیه رژیم جمهوری اسلامی یادآور اوج جنبش دانشجویی است که در طول تاریخ این جنبش از ابتدا تا کنون بی‌همتا بوده است. جا داشت که در این نوشته نام همه‍ی آن‌ها ذکر شود، متأسفانه چنین چیزی از توان من خارج است، هنوز پس از سی سال یادآوری نام و خاطره آن‌ها برایم اندوهناک است. امیدوارم کسان دیگری بتوانند این امر مهم را بر عهده گیرند.''

بهروز جلیلیان
behrouzan@gmail.com