سیاسی دیدگاه ادبیات جهان - مقالات و خبرها بخش خبر آرشیو  
   

چرا جنبش «زن، زندگی، آزادی» با فحش های رکیک حرکت می کند؟


سهیلا وحدتی


• چرا استفاده از فحش رکیک در تظاهرات اینقدر رایج است؟ خوب است یا بد؟ بازدارنده است یا به پیش برنده؟ آیا در تضاد با شعار «زن، زندگی، آزادی» است، یا در کنار آن؟ آیا جنبشی که با شعار «زن، زندگی، آزادی» آغاز شده و به سمت ویرانی استبداد دینی و قانون سرکوبگر درهم تنیده در «اخلاق» آن پیش می رود توانایی سازندگی دارد و می تواند اخلاقی نوین از آن خود بسازد؟ و قانونی نوین که در آن نشانی از زن ستیزی و دگرباش ستیزی و خشونت و اعدام و شکنجه نباشد؟ ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
پنج‌شنبه  ٣ آذر ۱۴۰۱ -  ۲۴ نوامبر ۲۰۲۲


 
فحش های رکیک «نه اینوری، نه اونوری، … تو بیت رهبری» و «سبزی پلو با ماهی، … ننه سپاهی» و مانند آن را فراوان در ویدئوهای تظاهرات اعتراضی که از داخل کشور می رسد دیده ایم. اما چرا؟

چرا استفاده از فحش رکیک در تظاهرات اینقدر رایج است؟ خوب است یا بد؟ بازدارنده است یا به پیش برنده؟ آیا در تضاد با شعار «زن، زندگی، آزادی» است، یا در کنار آن؟

من در این نوشتار کوتاه تلاش می کنم واقع بینانه – یعنی نه در ستایش و نه در نکوهش – این پدیده را توضیح دهم. طبیعی است که این گفتار کوتاه کافی نیست و این بحث به کمک دوستان می تواند به پیش برده شود.

گنجاندن این فحش های رکیک در شعارها به ظاهر غیراخلاقی است. اما نکته همین جاست‌ که این شعارها بیانگر زیر پا گذاردن «اخلاق» جمهوری اسلامی است در هنگامه اعتراض شدید به قوانین استبدادی جمهوری اسلامی!

حکومت جمهوری اسلامی نه تنها دین و دولت را در هم ادغام کرده بلکه ارشادگر «اخلاق» فردی نیز شده و رفتار شخصی شهروندان را از روزه خواری و شرابخواری گرفته تا حجاب و رفتار جنسی کنترل می کند. اگر اعتراض به حکومت پهلوی و قانون استبدادی آن به نام دین و اخلاق صورت گرفت، اعتراض به حکومت جمهوری اسلامی که قانون و دین و اخلاق را قبضه کرده است، به نام بی اخلاقی و توهین به مقدسات صورت می گیرد.

در نخستین جوامع بشری که مردم به صورت قبیله ای زندگی می کردند، نظم جامعه با دستورات دینی برقرار می شد. همه یک دین داشتند و از یک سری مقررات دینی اطاعت می کردند. خوب و بد با احکام دین سنجیده می شد و دستورات دینی حکم اخلاق را هم داشت، مانند دزدی نکن، آدم نکش. دین همچنین قانون بود و مجازات هایی برای سرپیچی از دستورات دینی داشت، مانند قطع دست یا قصاص. اگر کسی از اصول دینی سرپیچی می کرد، یعنی که از اصول اخلاقی و اصول قانونی سرپیچی کرده و با دستورات دین مجازات می شد چرا که دین همزمان قانون هم بود.

شهرنشینی که آغاز شد، قانون تدوین شد تا نظم بر جامعه حکمفرما باشد. چرا که همه مردم یک دین نداشتند و قانون واحدی باید بر همه مردم حکومت می کرد. بگذریم که شاید برخی از قوانین از همان دستورات دینی سرچشمه می گرفت، اما قانون جدا از دین بود و نام دین بر خود نداشت. قوانین آشوری و سنگ نبشته های آشور بانی پال نمونه های قانون جدا از دین و مذهب هستند که حکومت وضع کرده بود.

قانون یک سری رفتارهای نادرست را جرم شناخته و برای آنها مجازات تعریف می کند. ازین رو قانون نیازمند بازوی اجرایی است که مجازات را اعمال کند در حالیکه دین می تواند به صورت یک امر فردی باشد یا توسط جمع پذیرفته شود و می تواند بدون بازوی اجرایی هم وجود داشته باشد در حالیکه قانون بدون بازوی اجرایی معنا ندارد.

اما پدیده دیگری نیز در جامعه بشری هست: اخلاق. برعکس قانون، اخلاق نیازی به بازوی اجرایی ندارد. و برعکس دین، اخلاق هیچ اصل و پایه و دستوری ندارد و از همین رو بسیار پویاست و با زمان به پیش می رود. اخلاق، یا به زبان ساده شناخت رفتار خوب و بد یا ارزش گذاری رفتار خوب و بد است. بحث های حوزه اخلاق گاه خیلی پیچیده است، و می تواند دینی باشد، غیر دینی باشد، در قانون تاثیر بگذارد و آن را به پیش ببرد، و یا از آن تاثیر بپذیرد، ولی نیازمند بازوی اجرایی نیست. اخلاق پوینده است و با رشد و پیشرفت و توسعه جامعه و حتی افراد، رشد می کند و بر قانون و چه بسا بر دین تاثیر می گذارد. برای نمونه، دین های ابراهیمی سنگسار دارد ولی با رشد اخلاق جمعی دیگر سنگسار اجرا نمی شود همانگونه که قصاص دیگر به عنوان یک مجازات پذیرفته نمی شود.

اصول و باورهای دینی با گذشت زمان چندان تغییر نمی کند اما قانون با نیازهای جامعه و شرایط روز تغییر می کند. حوزه پوشش اخلاق گسترده تر از دین و قانون است و نیز می تواند در میان روشنفکران سال ها و دهه ها جلوتر از قانون باشد. اخلاق در همه زمینه ها حساس تر است و رفتارهایی را که شاید قانون جرم نداند مورد قضاوت قرار می دهد مانند خیانت به همسر. برخی افراد از نظر رشد اخلاق می توانند جلوتر از دیگران حرکت کرده و به آگاه سازی آنان کمک کنند مانند آگاه سازی در زمینه حقوق حیوانات. این آگاه سازی جمعی معمولا به پذیرش جمعی یک قضاوت رفتاری انجامیده و باعث می شود برخی رفتارها از نظر قانونی قابل مجازات باشد مانند آزار حیوانات.

با این نگرش کوتاه به رابطه دین و قانون و اخلاق می خواهم نتیجه بگیرم که در هر جامعه ای معمولا این سه از یکدیگر جدا هستند گرچه در برخوردی پویا و دائمی با یکدیگر ارتباط دارند و معمولا اخلاق است که روی دین و به ویژه قانون اثر می گذارد و آن را به پیش می برد.

همپوشانی کامل دین، قانون و اخلاق در حکومت جمهوری اسلامی

در حکومت جمهوری اسلامی این سه – دین و قانون و اخلاق – توسط حکومت جمهوری اسلامی و با قدرت تمام در هم ادغام شدند. اسلام حکومتی به یکباره جای دین فردی و قانون جامعه و اخلاق را گرفت. اسلام دین رسمی کشور شد، قانون مجازات اسلامی برقرار شد، و «اخلاق»‌ جمهوری اسلامی بر رفتار فردی به ویژه رفتار جنسی و حجاب زنان حاکم شد. و در حقیقت می توان گفت که اخلاق فردی و اجتماعی را در سطح جامعه به عقب راند. از آنجایی که دین و قانون و اخلاق در چارچوب حکومتی استبدادی بر هم منطبق شد، آزادی های فردی و اجتماعی به شدت محدود شد و رفتارهای فردی مورد مجازات های شدید اسلامی قرار گرفت. و طبیعی است که اعتراض به حکومت استبدادی جمهوری اسلامی به یکباره هر سه را با هم نشانه رود.

افراد جامعه ای که از استبداد شدید جمهوری اسلامی به تنگ آمده اند، چنان غریدند که ناگهان همه نظم قانونی و مقررات اخلاقی زورکی و قوانین اسلامی را که به آنها زورچپان شده بود با دور انداختن روسری ها و نیز با رکیک ترین فحش ها که در حقیقت پا گذاشتن بر روی ابتدایی ترین اصول اسلامی و قانونی و اخلاقی است، بر هم ریختند.

جوشش گسترده مخالفت با جمهوری اسلامی برای بیان میزان نفرت مردم و به ویژه جوانان از این حکومت استبدادی چنان بود که به ناگهان همه پرده های «عفت» را که رژیم چهل سال تبلیغ کرده و دوخته بود درید و همان چماق اخلاق را که بر سر مردم کوبیده می شد وارونه کرده و با فحش های رکیک بر سر حکومت کوبید.

شدت خشم به گونه ای است که مردم دسته جمعی و با صدای بلند به هر نماد تقدس حکومت فحش می دهند، آن هم فحش های رکیک. این تابوشکنی نه تنها از سوی مردان که از سوی زنان جوان نیز دیده می شود که به صدای بلند …ری را که ندارند به رهبر حواله می دهند.

دریدن پرده ها و حجاب واژه ها و حجاب زنان

من که همواره از حجاب واژه ها گفته ام* خوشحالم که تابوی واژه های جنسی شکسته شده و زنان جوان هم بی پروا همه گونه واژه را به کار می برند. اما تاسف ازین است که این واژه ها را در چارچوب رکیک به کار می گیرند یعنی فحش هایی که تهدید به تجاوز جنسی است.

خشونت کلامی از نوع تهدید به تجاوز جنسی ابزار خشونتی است که ماهیت زن ستیز و دگرباش ستیز**‌ دارد. زنان همواره قربانی تجاوز بوده اند و تجاوز ابزار خشن سرکوب بوده است که هنوز هم به صورت فردی و هم به صورت جمعی در جنگ ها به کار می رود. انتظار ما از جنبشی که با شعار «زن، زندگی، آزادی» و طلایه دفاع از حقوق زنان آغاز شد این است که خود سرکوبگر و تجاوزگر نشود، حتی به صورت نمادین. آیا این شعارها نشانگر آن است که رهبری جنبش از دست زنان بیرون آمده و اکنون زنان دنباله رو شده اند؟

دستاوردهای جنبش «زن، زندگی، آزادی» دریدن پرده هایی بود که دیگر دوخته نخواهد شد! و حجاب اجباری زنان فقط یکی از این پرده های دریده شده است. قداست حکومت دینی، وحشت از دیکتاتوری، و ترس از تابوشکنی همه و همه فروریخته است و دیگر هرگز به سبک گذشته برقرار نخواهد شد. آیا جنبشی که با شعار «زن، زندگی، آزادی» آغاز شده و به سمت ویرانی استبداد دینی و قانون سرکوبگر درهم تنیده در «اخلاق» آن پیش می رود توانایی سازندگی دارد و می تواند اخلاقی نوین از آن خود بسازد؟ و قانونی نوین که در آن نشانی از زن ستیزی و دگرباش ستیزی و خشونت و اعدام و شکنجه نباشد؟

*حجاب اصلی زنان حجاب واژه هاست

soheilabana.com

** دوستانی که از واژه بهتری به جای «دگرباش» آگاهی دارند لطفا مرا هم آگاه سازند.


اگر عضو یکی از شبکه‌های زیر هستید می‌توانید این مطلب را به شبکه‌ی خود ارسال کنید:

Facebook
    Delicious delicious     Twitter twitter     دنباله donbaleh     Google google     Yahoo yahoo     بالاترین balatarin


چاپ کن

نظرات (۰)

نظر شما

اصل مطلب

بازگشت به صفحه نخست