عنوان : مفاهیم مهم و کلیدی
در نوشتار آقای علی رضا جباری که می توان آنرا یک بحث پاسخگویانه ی یکطرفه دید مطالب آورده شده در آن را می توان در دو سطح مورد توجه قرار داد:
۱) مسائل میدانی و پتانسیل های موجود و شرایط موجود حاکم بریک جامعه و برخورد با آنان برای قرار گرفتن جامعه در مسیر توسعه.
۲) نکات و مفاهیم کلیدی و تئوریک که فهم درست آنان مسیر توسعه را می تواند بطور درست ریل گذاری و بستر سازی کنند.
چون پرداختن به مفاهیم کلیدی از ضرورت خاصی برخوردار است در رابطه با مورد (۲) نکاتی آورده می شود.
آنچنانکه تجربه تاریخی به ما گفته مفاهیم کلیدی و تئوریک مانند: آزادی و دمکراسی و عدالت اجتماعی در هر امر تحولخواهی هر جامعه ای حضور دارند. و این مفاهیم که در تحولخواهی اجتماعی به خواسته های مبارزاتی تبدیل می شوند برجستگی خود را بر همگان می قبولانند.
بحث اصلی در رابطه با این سه مفهوم کلیدی تقدم و تاخر آنان و یا همزمانی توجه به آنان است.
در این خصوص باید گفت اگرچه هر سه نگهدارنده و سبب ساز بالندگی هم هستند اما بنا به تجربه تاریخی و هستی شناسی آنان، آزادی مقدم بر همه آنان است. ونبود آزادی و بی توجه ای به تقدم او، دفاع از دو مفهوم دیگر و مطرح کردن آنان را غیر ممکن و یا خیلی سخت خواهد کرد. بگذریم.
در رابطه با مطلب مطروحه در رابطه باسرمایه داری و یا موارد مورد دفاع آقای جباری می توان گفت:
اگر بپذریم آزادی مقدم بر هر چیزی است پس سرمایه داری در بعضی از اعمالش یک سوء استفاده کنند از آزادی است. و هر تئوری که بخواهد با سوء استفاده کننده از آزادی سرمایه داری به مقابله برخیزد با پذیرش تقدم آزادی می تواند برخورد درست را پی بگیرد و مشروعیت این برخورد را نیز بیابد.
در غیر این صورت، او همانند سرمایه داری یک سوء استفاده کننده از آزادی خواهد بود.
اگرچه و تقابلش یک اثر کوتاه مدت مثبتی را ممکن است بیآفریند دارد اما در دراز مدت به همان سرمایه داری سوء استفاده کننده از آزادی یک مشروعیتی نیز خواهد داد.
اگر مدعی اصلی برخورد با سرمایه داری را سوسیالیسم و تئوری هایی که برمبنای او تعریف شده اند بدانیم، یک جدال اندیشه ای در تاریخ وجودی سوسیالیسم خود را نشان داده و هنوز هم ادامه دارد و آن جدال، تلاشی را آفریده که نشان دهد:
آزادی مقدم بر عدالت است.
تجربه تاریخی گفته در نهایت آنی بازنده است که:
برای تحقق اهدافش بخواهد آزادی را قربانی کند. این تجربه تاریخی را نمی توان نادیده گزفت.
۷٨۵۷۶ - تاریخ انتشار : ۲٨ اسفند ۱٣۹۵