عنوان : جالب ولی هنوز ناکافی
با تشکر از مقالهٔ آگاهی بخش شما چند نکته به نظرم می رسد.
۱- آفرینش هنری و نحوهٔ تاثیرگذاری آن بر مخاطبانش صرفا در عالم تعقل و خردگرایی رخ نمی دهد بلکه با احساس ها، تخیلیات، اخلاق، فرهنگ و ... غیره سر و کار دارد. به همین دلیل وقتی می نویسید:
«استفاده از گزاره‌هایی چون خوب یا بد، قضاوت‌های کیفی بی‌پایه و سطحی‌ هستند. چنین گزاره‌هایی چیزی مشابه قضاوت‌های اخلاقی را به دست می‌دهد که کاملاً نسبی و غیرقابل استناد است. در حالی که هدف نقد، قیاس یک پدیده با معیارهای اصولی و سنجش میزان همخوانی با این معیارهاست. بر همین اساس، در نقد باید از لحاظ کردن احساس و نظرات شخصی اجتناب کرد و رویکردی عقلانی و خردگرایانه در پیش گرفت.»
به نظرم خطر نوعی تقلیل گرایی را در خود دارد.
«معیارهای اصولی» چیست توضیح بیشتری نیاز دارد.
۲- نقدهای موفق هنری و ادبی در فضای هنری و ادبی باقی می مانند و در عین حال نقد مبتنی بر شناخت (عقلی و حسی) را با آن می آمیزند. از نقد هنری هنوز و شاید تا سال های سال نمی توان انتظار یک رشته علمی داشت. اگرچه برخی گرایشات در این زمینه پیش رفته است. (برای مثال Neuroesthetics که ویکیپدیا توضیحات ابتدایی خوبی در این زمینه دارد.)
۴- امروز بسیار بیشتر از دوران گرامشی نسبت به کارکرد فرهنگ و هنر در ساختار اجتماعی و شیوهٔ تامین هژمونی حاکم بر جامعه، همانطور که خاطرنشان کرده اید، اطلاعات وجود دارد و صنایع فرهنگی معاصر این سازو کار را تا حد علوم اقتصادی می شناسند و در جوامعه خود و تحت سلطه شان قادر به فرهنگ سازی در دوره های کوتاه مدت شده اند. متاسفانه چپ کمتر سراغ این بررسی ها رفته و هنوز بیشتر به علوم اقتصادی که صد البته زیربنایی اند می پردازد و گاه آن را کافی می داند.
در هر حال نوشته مفیدی بود و از آن آموختم. دستمریزاد.
۷۹٣٣۴ - تاریخ انتشار : ۲۱ ارديبهشت ۱٣۹۶