عنوان : بازهم همبستگی
جناب م/ تلنگر عزیز سلام
صحبت من رو به تمامی خلق های افغانستان است برای همبستگی و یگانگی. اگر هزاره ها را تآکید کرده ام دقیقأ به خاطر به حساب آوردن آنان در بین خلق های دیگر افغانستان است و نقش آنان همچون دیگر خلق ها در کل وضعیت پیش و کنونی افغانستان یعنی هم در نابسامانی ها و هم در آبادانی ها. من باور ندارم که تنها یک قوم و خلق تمامأ مظلوم و بی تقصیر است و خلق یا خلق های دیگر ظالم و حاکم و مقصر. من با افرادی از خلق ها یا قوم های گوناگون افغانستان در تماس بوده ام و براستی نمی توانم مردم هزاره را برتر یا بی تقصیر یا مظلوم تر از آنهای دیگر ارزیابی کنم. غرض اصلی من این بود که راه اصلی نجات افغانستان حفظ و تداوم کینه ها و اختلافات و گسست ها نیست. باید از جایی برای خلاصی از این فلاکت ها شروع کرد. نمی توان با مقصر دانستن دیگران و کنار بودن از اوضاع و یا با مهاجرت به نجات افغانستان کوشید. روی صحبت من به تمامی خلق های افغانستان است که حقیقتأ برای ساختن کشور و نجات آن از فلاکت چه تلاش هایی کرده اند؟ متاسفانه تعداد زیادی از مردم در افغانستان بجای همبستگی و فکر و اندیشه و عمل جمعی فقط به فکر منافع شخصی خویش بوده اند و نتوانسته اند در برابر فساد عمیق سیاسی و حکومتی و سران فاسد قومی و مذهبی و دولتی یک حرکت مشترک و ملی داشته باشند. تنها حرکت آنها فقط راه
مهاجرت بوده است. با مظلوم و بی تقصیر دانستن همیشگی یک خلق و مقصر و ظالم شمردن همیشگی دیگران وضعیت افغانستان به همین منوال ادامه خواهد داشت و افغانستان بیش از این در چنگ طالب و داعش و آمریکا و دیگر دشمنان مردمان قرار خواهد گرفت. موفق باشید
٨۱۹۲۵ - تاریخ انتشار : ۱٣ آبان ۱٣۹۶       

عنوان : پرسش و نکته
اول پرسش: جناب سامانی عزیز، چرا در منگفت شما روی خلق هَزارَه، تکیه شده؟

و نکته این است که آن خلق مغولی فارسی زبان، جزء مظلوم ترین خلق های جهان است. بار ها مورد قتل عام قرار گرفتند، و نابرابری بر علیه آن ها همیشه بسیار شدید بود و هنوز هست. حتی از آن ها عمومن در اجتماع(بین مردم) به عنوان خلق یاد نمی شود؛ واژه ی توهین آمیز «هَزارَه جات» و یا «جوالی کِش» = حمال، را برایشان بکار می برند. در ضمن خلق هَزارَه* از آرام ترین مردمان کشور افغانستان می باشد، و تعصبات کور در آن ها نسبت به دیگر خلق ها خیلی کمتر است. زنان هزاره براحتی برای خدمت وارد ارگان هایی مانند پلیس می شوند. یا وقتی مرد هزاره محیط بان است، زن او نیز لباس محیط بانی پوشیده به همراه همسر به دل طبیعت می زند و وجود بیننده را پر از شادمانی می سازد. متأسفانه این صحنه های زیبا را در افغانستان همیشه نمی بینی.
زن ها در افغانستان به شدت به وسیله ی مرد ها زیر فشارند چنان، که وقتی زنی کمی موی سرش بیرون باشد، مردان بیگانه در خیابان براحتی واژه ی فاحشه را برایشان بکار می برند. و از این دست رنج آور بسیار است که در این اندک و بیش نگنجد.

* هَزارَه، دِگر شده ی واژه ی «خز آره» = خزر(خلاصه)، است. این مردمِ از نژاد مغولی از دیرباز شغل خز آری را از شمال به سوی جنوب بر عهده داشتند برای فروش و یا کالا به کالا کردن، پس ایرانیان آن ها را خزر آر = آورنده خز، نام نهادند؛ این نامواژه ی مرکب دیرتر به خزر بدل شده. در فرهنگ ایرانی در موارد زیادی خ به ه تبدیل می شود. مثل هورامان و خورامان، هور و خور، هُونی و خُونی، خندونه و هندونه(هندوانه) و ...
و نامواژه ی «دریای خزر» نیز یادگار آنان است.
٨۱۹۰۹ - تاریخ انتشار : ۱۲ آبان ۱٣۹۶       

عنوان : مسئولیت همگانی
تنها راه نجات و امنیت و آزادی و استقلال و آبادانی افغانستان، اتحاد و همبستگی تمامی اقوام و ملیت ها و فاصله گرفتن از تفرقه های فراوان قومی و مذهبی است. مردم افغانستان باید امید از امپریالیست بردارند، خود به فکر و عمل ساختن کشور خویش بردارند. از مهاجرت های بی دلیل و بی منطق بردارند. خصوصا از مهاجرت جوانان جلوگیری شود. با کمبود جوانان، کشور هرچه بیشتر بدست دشمنان افتاده‌ و کسی برای آینده و آبادانی کشور باقی نخواهد ماند. افغانها و خصوصا جوانها و هزاره ها باید خود مسئولیت بپذیرند و همچون مردم دیگر به مقاومت و ساختن کشور خویش همت گذارند. مهاجرت راه حل مشکلات نیست. هزاره‌ها هم در نابسامانی و هم در آبادانی و ساختن افغانستان مسئول هستند
٨۱٨٨۷ - تاریخ انتشار : ۱۱ آبان ۱٣۹۶