از : آرمان شیرازی
عنوان : از چه حاشاگرِ جانسوزی این سرد ِ نفس گیرانی؟
آقای آصفی در بر شماری پیچ و خم های آنچه "اقتصاد دانش بنیان" یا "اقتصاد دانش پایه" (سرمایه داری) می خواند, به بهت زده ای می ماند که، در تماشای معرکه ی مارگیران، به اصل قضیه بی توجه مانده است. اصل قضیه چیست؟ بدست آوردن سود بیشتر از هر راه ممکن! یعنی از بهره کشی عریان از کارگران و مزد بگیران گرفته تا راه اندازی کودتا و حمله نظامی به کشورها، ویرانسازی زیست بوم و تا استفاده از نوآوری (و دانش) برای انحصار بازار و تازاندن قیمت ها. در خور توجه است که ایراد من نه از بکارگیری دانش در هدایت اقتصاد و اجتماع که در چگونگی و راستای آنست که منافع چه اقشار اجتماعی را هدف می گیرد.
یک نمونه عملکرد اقتصاد سرمایه دارانه و دانش بنیان چگونگی ساخت و فروشن تلفن های همراه است. بخش های گوناگون این تلفن ها، همانند صنایع اتوموبیل یا کامپیوتر سازی، (زیر مدیریت و کنترل مستقیم یک شرکت سرمایه داری) در چند کشور (کره, چین, هند, ویتنام فیلیپین، برزیل و ...) با استفاده از کارگران کم-مزد ساخته می شوند و در کشور دیگری سرهمبندی میشوند. بهای تمام شده هر تلفن حدود ده دلار است, حال آنکه در بازار به پانصد تا هزار دلار فروخته می شود. یعنی سود سرمایه دار پنجاه تا صد برابر بهای تمام شده است. در این تعزیه ی پر دنگ و فنگ، خریداران پر شمار، هوایی که در بادکنک هاست به چنگ می آرند و سرمایه داران کم شمار پولهای خارج از شمار می اندوزند. بدین ترتیب "دانش بنیانی" این اقتصاد پیش از هر چیز در راستای بیشینه سازی سود است. دست آخر هم این شرکت ها درآمدهای اینچنینی را به "بهشت های مالیاتی" منتقل می کنند تا از پرداخت مالیات, نیرنگ بازانه, فرار کنند. سر دسته ی این شرکت ها, اپل (سازنده ی آی فون) است. به گزارش نیویورک تایمز ششم نوامبر ۲۰۱۷ (۱), پنج شرکت اپل, فایزر, مایکروسافت, جنرال الکتریک و گوگل (که همه سرمایه داری "دانش بنیان" هستند) به ترتیب ۲۳۶, ۱۷۸, ۱۴۶, ۸۲ و ۷۸ میلیارد دلار از سود خود را در بهشت های مالیاتی پنهان کرده بودند. بر پایه همان گزارش, بیست شرکت "شدیدا دانش بنیان!" که صحنه چرخان جهانند روی هم نزدیک به یک و نیم تریلیون دلار از سود باد آورده و کنترل نشده خود را از چشم قانونی که حمایتگر آنان است پنهان کرده بودند. آیا باز هم می توان ادعا کرد که "اقتصاد دانش بنیان توطئه نیست"؟
یکی از ویژگیهای همین اقتصاد دانش بنیان بی توجهی در حد ممکن به زیست بوم است. از یکسو، کشوری که حکومتش را در دست دارند از پیمان کاهش آلودگی هوا (در پاریس) پا پس می کشد و مسئولیت خود را رندانه و زورگویانه نادیده می گیرد و از سوی دیگر به تاثیر منفی عملکردش در جهان بی تفاوت می ماند. به گزارش نیویورک تایمز ۲۶ نوامبر ۲۰۱۷ (۲)، یخچالهای دائمی در کوههای آند (پرو) بدلیل گرمایش زمین در حال آب شدن اند. این فاجعه تنها نمونه ای از آن روندی ست که در حال دگرسان کردن و ویرانگزی زیست بوم بشر است.
نکته درخور یاد آوری در اینجا اینست که اقتصاد کشاورزی پرو، اکوادور و دیگر کشورهای همسایه (سبزی، میوه و گلهای بریده) بمیزان زیادی در خدمت برآورد نیازهای کشور آمریکاست که فعالانه و یا غیر مستقیم تغییر نامطلوب جغرافیای جهان را نشانه رفته است.
آقای آصفی در این نوشتار از هر در سخن گفته است که، از نظر روش، همانندی بسیاری با گفته های "رهبر کبیر انقلاب" در سالهای پنجاه دارد. پرداختن به هر یک از ادعاهای او زمان ویژه ای نیاز دارد. یک نکته اما در باره ی "تمدن اسلامی" ست. آقای آصفی می گوید: مهمتر از راه اندازی حزب رستاخیز از سوی شاه، "اعلام تاریخ ۲۵۰۰ ساله، بود. قرار بود خدا، شاه، میهن باشد ولی درواقع خدا را حذف کرد، شد شاه. دیگر نمیخواست مشروعش را از خدا بگیرد. میخواست مشروعیتش را از کورش بگیرد! در واقع یک تاریخ تمدن اسلامی را میخواست حذف کند." راست اینست که شاه، با تمام خودکامگی و خطاهای مهلک تاریخی، از گردانندگان حکومت اسلامی کمتر بد بود، اما گهگاه در عمل از خود نشانه های ملی گرایی بروز می داد. اعلام مبنای ملی برای تاریخ کشور، جدا از مخالفت یا موافقت ما، یکی ازین موارد بود. نمونه ی دیگر تخصیص بخشی از دلارهای نفتی (پس از افزایش بهای نفت اوپک) به طرح های آبادانی کشور بود که زیر فشار اسلحه سازان آمریکایی برای خرید کالاهایشان، سترون ماند. حاکمیت چهل ساله ی اسلامی اما بگونه ای ذاتی اخلاق، فرهنگ، اندیشه، شعور و پیشرفت را به بند کشیده است.
اما تا آنجا که به تاریخ "تمدن اسلامی" بر میگردد، هر تمدن باید بر بنیادهای اجتماعی، فرهنگی، هنری، معماری، صنعتی، اقتصادی و علمی ویژه ای استوار باشد تا بعنوان "تمدن" شناخته شود. شوربختانه، حتی پژوهشگران نیز، بدلیل کم توجهی به این اصل، این عبارت نا همخوان (یا مانعت الجمع) را بکار می برند. جالب است که، بنا بر نوشته های تاریخی، نشانه های بسیار کمرنگی از آن بنیاد های ویژه در زادگاه اسلام گزارش شده است. کار اسلامیان این بود که مهر خود را بر سیمای پیشرفت هر کشوری زدند که بر آن سایه ی سرد خود را گسترانیده بودند. وانگهی، بر بنیاد دین و مذهب آیا می توان از تمدن مسیحی ، زرتشتی، یهودی، بهایی، سنی، شیعی و... سخن گفت؟
۱ - https://www.nytimes.com/۲۰۱۷/۱۱/۰۶/world/apple-taxes-jersey.html
۲ - https://www.nytimes.com/۲۰۱۷/۱۱/۲۶/world/americas/peru-climate-change.html?hp&action=click&pgtype=Homepage&clickSource=nytmm_FadingSlideShow_item&module=photo-spot-region®ion=top-news&WT.nav=top-news
٨۲۱٨۴ - تاریخ انتشار : ۶ آذر ۱٣۹۶
|
