سیاسی دیدگاه ادبیات جهان - مقالات و خبرها بخش خبر آرشیو  
   

سرنوشت تاجر ونیزی در حکومت انسانی-رضا شکیبا


اخبار روز: www.iran-chabar.de
دوشنبه  ۲۰ فروردين ۱٣۹۷ -  ۹ آوريل ۲۰۱٨


 *پلمیک بر سر رابطه مستقیم سوسیالیسم با حکومت انسانی و یا رابطه معکوس دیکتاتوری پرولتاریا با حکومت انسانی، به مرحله ای رسیده که گاهی دعوای انتزاعی بر سر اینکه لذت جویی اپیکوری بهتر است یا پریشان خاطری و یا دنیا بهتر است یا آخرت را تداعی می کند!

* در افق هنر ضدبورژوایی، خوانش نمایشنامه تاجر ونیزی ( اثر شکسپیر) مرجعی به دست می دهد که می توان بخشی از پلمیک فوق را در تابش نور مستقیمِ آن بررسی کرد. تاجر ونیزی برای کمک به وصال عاشق و معشوقی، دست به دامان رباخواری به نام شایلاک می شود و مبلغی پول از رباخوار قرض می کند.

*شایلاک به شرطی حاضر به دادن پول می شود که اگر تاجر قادر به بازپرداخت قرض نشود، رباخوار ( در عوض) چاقویی به دست بگیرد و یک کیلو از هر کجایِ بدن تاجر ونیزی را به جای پولش بردارد. تاجر ونیزی شرط رباخوار را قبول می کند.

*نمایشنامه تاجر ونیزی شمایی دراماتیک از مناسبات ضدانسانی در جامعه بورژوایی است. انواع سوسیالیسم بورژوایی طی دهه های قرن بیستم بر سر اینکه چاقوی دست رباخوار چاقویی ملی ، بومی ، قومی، دینی و یا اصیل و سنتی و به طور خلاصه چاقویی به نفع رسیدن به نوعی سرمایه داری خوب باشد در کمپ های مختلف اما متحدی قرار می گیرند اما موضع سوسیالیسم رادیکال در گرفتن چاقو از دست شایلاک و جلوگیری از رخ دادن ضایعه ای انسانی که شرایط وقوع آن در شرط معامله رباخوار با تاجر ونیزی مهیا شده - تعریف می شود.
*مارکس در کتاب کاپیتال، فرمول عمومی سرمایه را در 'P—K—P نشان می دهد. در ابتدای فرمول فوق، «پول» و در انتهای آن «پول بیشتر» و در وسطِ آن «کالا» قرار می گیرد. سوسیالیسم انقلابی ای که ارتدکسی مارکس رهبری آن را به عهده دارد پس از آنالیز علمی فرمول فوق به این نتیجه می رسد که منشاء «پول بیشتر» (در فرمول عمومی سرمایه) از استثمار میلیونی نیروی کارانسانی به دست می آید و سرمایه داری برای حفظ و تداوم منشاء سودآوریِ خود- صدها میلون انسان را در مرز بین مرگ و زندگی قرار می دهد و تنها سوسیالیسم علمی است که نقشه رهاشدن انسان استثمار شده از مناسبات تولیدی سرمایه داری را جلوی دست می گذارد.

*در عوض دعوای انواع سوسیالسسم بورژوایی طی دههای گذشته، نه بر سر جلوگیری از تلفات انسانی ای که مناسبات سرمایه داری با تداوم بخشی به فرمول 'P—K—P ایجاد می کند بلکه بر سر این بوده است که پول اول در فرمول فوق اگر پول ملی قوی ای باشد و یا اگر کالای قرار گرفته در وسط فرمول- نه کالای مصرفی بلکه کالایی ماشینی باشد و یا پول بیشتر در انتهای فرمول اگر صرف ترقی صنعت بومی و یا اقتصاد مقاومتی و یا صرف مبارزه با سرمایه خارجی بشود، در آن صورت می شود چشم خود را به روی تلفات انسانی مستتر در شرایط تداوم فرمول عمومی سرمایه بست!

*مدخل بعدی ای که مسئله سوسیالیسم را به مسئله انسانیت مرتبط می کند در بررسی صعود و افول تاریخیِ اومانیسم بورژوایی مشخص می شود. اومانیسم بورژوایی طی دو قرن، بستر آزادی انسان از سنت های کهن قرون وسطی و حکومت روحانیت و اشراف را فراهم آورد. اومانیسم بورژوایی بنای کلیسا و سلطنت را فروریخت و الاهیات و آموزه های ضد انسانی کلیسا را به نفع علوم طبیعی وادار به عقب نشینی کرد؛ اما دوران صعود اومانیسم بورژوایی در دهه های قرن بیستم – جای خود را به نرمش در مقابل احیای ادیان و اقوام داد و مراحل این افول به جایی رسید که صدها تاریخنگار بورژوا مترصد پاک کردن آثار اومانیسمِ دوران شکوفایی سرمایه داری از اذهان تاریخی شده اند!

*در افق تاریخی ای که به بن بست رسیدن اومانیسم بورژوایی در مقابل چشمان ما قرار داده است- این تنها اومانیسم سوسیالیستی است که باید و می تواند انسان معاصر را در مقابل لشکرکشی ادیان و اقوام سازماندهی و به سوی رهایی گسیل کند.

* به نظر من تنها مدخل های علمی و تاریخی ای که با ورود به آنها، سوسیالیسم به مبحث انسانیت لینک می شود در مدخل های فوق آمده است و هرگونه تلاش برای لینک کردن این دو مبحث از طریق اولویت بخشی به ژنوم انسانی سوسیالیسم و یا با راه انداختن بحث های انتزاعی مثلاً برسر این سوال که آیا انسان اول اومانیست می شود یا سوسیالیست- لاجرم دو طرف دعوا را به منشاء گرایی فلسفی بر سر سوال اول مرغ بود یا تخم مرغ- سوق می دهد!


اگر عضو یکی از شبکه‌های زیر هستید می‌توانید این مطلب را به شبکه‌ی خود ارسال کنید:

Facebook
    Delicious delicious     Twitter twitter     دنباله donbaleh     Google google     Yahoo yahoo     بالاترین balatarin


چاپ کن

نظرات (۰)

نظر شما

اصل مطلب

بازگشت به صفحه نخست