کاهش اعتماد افکار عمومی جهان
هدیه جدید اقتدارگرایان به ملت ایران


احمد آدینه وند


• آنچه مسلم است و سالها مورد تاکید کارشناسان و آگاهان مسایل سیاست خارجی کشور بوده و نتایج نظرسنجی اخیر موسسه نظرسنجی چند ملیتی «pew» در میان ۴۵ هزار نفر از ۴۷ کشور جهان نیز موید آن است ضرورت تحول در سیاست خارجی و جهت گیری های کلان آن می باشد به طوری که امکان بهبود وجهه کشور در نزد افکار عمومی جهان را امکان پذیر سازد ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
چهارشنبه  ٣۱ مرداد ۱٣٨۶ -  ۲۲ اوت ۲۰۰۷


موسسه نظرسنجی چند ملیتی «pew» در میان ۴۵ هزار نفر از ۴۷ کشور جهان در خلال ماههای آوریل و می ۲۰۰۷ اقدام به انجام یک نظرسنجی کرده است که نتایج آن در ۱۲۹ صفحه در هفت فصل اخیرا انتشار یافته است. فصل چهارم این نظرسنجی به ایران اختصاص دارد که طی آن چهار موضوع شامل «دیدگاه عمومی نسبت به ایران»، «میزان اعتماد به آقای احمدی نژاد»، «نظر پاسخگویان درباره ماهیت برنامه هسته ای ایران» و «تهدید سلاح هسته ای ایران برای کشورهای مختلف» تدوین و اجرا گردیده است.
براساس آمار ارایه شده از سوی موسسه «pew» در قاره آمریکا بترتیب ۶۷ و ۷۱ درصد مردم کانادا و آمریکا نسبت به ایران نظر منفی دارند و تنها ۲۲ و ۱۴ درصد نظر مثبت داشته اند. در آمریکای لاتین مردم برزیل بدترین دیدگاه را نسبت به ایران داشته اند با ۷٨ درصد نظر منفی و تنها ۱۲ درصد نگاه مثبت. در قاره اروپا براساس این گزارش دیدگاه عمومی نسبت به ایران غالبا به شدت منفی است که بدترین دیدگاه متعلق به مردم آلمان و فرانسه با ٨۵ و ٨۴ درصد نظر منفی و ۱۰ و ۱۴ درصد نظر مثبت است. بهترین دیدگاه نیز مربوط به مردم انگلیس با ۵۷ درصد نظر منفی و ۲۴ درصد مثبت بوده است. در اروپای شرقی مردم اکراین و روسیه بهترین نظر را با ٣٨ و ٣۷ درصد نظر مثبت و ۴۲ و ۴۰ درصد نظر منفی ابراز داشته اند و بدترین نظر مربوط به مردم جمهوری چک با ٨۰ درصد منفی و ۱٣ درصد مثبت بوده است.
در کشورهای عربی شهروندان فلسطین، مصر و اردن بهترین دیدگاه را با بترتیب ۵۵، ۴٨و۴۶ درصد نظر مثبت در مقابل ٣۹،۵۰و ۵٣ درصد نظر منفی در قبال ایران ابراز داشته اند. بدترین دیدگاه در این دسته مربوط به مردم اسراییل، لبنان و ترکیه با ۹٣،۶۴و۵۶درصد نظر منفی و۵،٣۶و۲٨درصد مثبت بوده است.
در کشورهای آسیایی مردم ژاپن بدترین دیدگاه و مردم بنگلادش، پاکستان و اندونزی بهترین دیدگاه را نسبت به ایران ابراز داشته اند.
در قاره آفریقا نیز مردم مالی با ۵۰درصد نظر مثبت بهترین و مردم آفریقای جنوبی با ۶۴درصد نظر منفی بدترین دیدگاه را نسبت به ایران داشته اند.
همچنین موقعیت ایران در سه کشور مهم اسلامی اندونزی، مصر و ترکیه به شدت افول کرده است.
موسسه نظر سنجی «pew» دارای اعتبار وسیعی در محافل استراتژیک است و در زمره موسساتی است که   نظرسنجی هایش در مورد موقعیت آمریکا در جهان و یا در میان مسلمانان و موارد دیگر در سالیان اخیر در میان سران ایران و رسانه های دولتی با دیده تصدیق نگریسته شده و مورد استقبال قرار گرفته است به گونه ای که با استنادهای گاه و بی گاه به این دست آمار از نفرت نسبت آمریکا در میان جهانیان و مسلمانان یاد می گردد.

امروزه در نظام بین الملل یکی از مولفه های کلیدی و ابزارهای موثر در پیشبرد منافع ملی کشورها برخورداری از سطح بالایی از احترام و اعتماد در نزد افکار عمومی کشورهای مختلف است که موجبات اقبال بین المللی به یک کشور را فراهم می کند که حتی ممکن است نوعی الگوسازی فرهنگی آنرا در نظام بین الملل به همراه داشته باشد که با بهره گیری از چنین شرایطی پیشبرد منافع و اهداف ملی کشورها با سهولت بیشتری همراه گردیده و از قبل چنین احترام و اعتمادی که عموما به پرستیژ بین المللی تعبیر می گردد هزینه های کشمکش و مقابله با کشورهای دیگر به شدت کاهش می یابد ضمن اینکه نوعی قدرت بازدارندگی را نیز به کشور واجد پرستژ بالا می بخشد.
از سوی دیگر چنانچه از کشوری در نظام بین الملل تصویر نامطلوبی خصوصا در نزد افکار عمومی جهانیان ترسیم شده باشد این امر می تواند به مثابه محرک و کاتالیزوری در بسترسازی برای اقدام و کنش دیگر بازیگران بین المللی علیه آن ایفا نقش نماید. چنانچه حمله به عراق تحت حکومت صدام حسین به پشتوانه حمایت های قابل توجه افکار عمومی در داخل از سوی آمریکا عملی گردید و در مقابل کشوری نظیر کوبا صرفنظر از ماهیت و عملکرد داخلی حکومت آن بدلیل فقدان نگاه منفی افکار عموی جهانی نسبت به آن با وجود دشمنی دیرینه با ابر قدرت همسایه و تفاوت و تضادهای ایدیولوژیک با آن از خطر کشور اخیر مصون مانده است و آمریکا امکان دست یازی به اقدام شدید در قبال این کشور را پیدا نکرده است.

حال با توجه به آنچه گفته شد نتایج این نظرسنجی برای ایرانیان بسیار ناگوار و نگران کننده بواسطه نگاه منفی و بداندیشی غالب مردم جهان حتی در کشورهای معظم اسلامی نسبت به ایران است که از طرفی بیانگر   کاهش روزافزون احترام و موقعیت کشورمان و از دست رفتن جایگاه و پرستیژ بین المللی آن در نزد افکار عمومی جهان است و از طرف دیگر افزایش میزان آسیب پذیری کشورمان در مقابل تهدیدات احتمالی بین المللی را به طرز هشدارآمیزی باعث می گردد.
به گونه ای که در فضای نامناسب و مسموم افکار عمومی جهان نسبت به کشور ایران هرگونه اقدام و کنش قدرتهای بزرگ در اشکال اعمال تحریم های گسترده، انزوای بین المللی کشور و یا حتی جنگ و حمله نظامی   که از جمله سناریوهای مورد بحث در برخورد نظام بین الملل با ایران بر سر برنامه هسته ای مناقشه برانگیزش به شمار می رود با ضریب بیشتری محتمل به نظر می رسد.
واقعیتهای عینی حاصل از تحلیل عملکرد خارجی دولت از زمان روی کار آمدن احمدی ن‍ژاد که بوسیله نظرسنجی های اخیر نیز تقویت می شود از سلب اعتماد جمعیت بیشتری از مردم جهان نسبت به ایران حکایت دارد که در واقع گفتار و رفتار بحران آفرین ریاست جمهوری ایران و تاکید های افراطی و تندروانه اش در ضرورت محو اسرائیل، انکار پدیده تاریخی هولوکاست و عدم همکاری با نهادهای بین المللی در کنار سخن گفتن مملو از تهدید و خشونت احمدی نژاد همگی بستری را فراهم کرده اند که افکار عمومی جهان تصویری منفی نسبت به ایران را پذیرا شوند.
همچنین در طی سال های متمادی دیده شده است یکی از مدعیات حاکمان ایران اشاره به احترام و عزت نظام و کشور در چشم ملت های جهان بوده است که با فرض تفکیک کامل میان مواضع و نگاه ملل جهان از دول آنها و مخاطب قرار دادن ملل در کنار ذم و نکوهش دول جهان همراه بوده است. اما انجام این نظرسنجی از میان ملت ها جز مهر ابطال بر آن ادعاها دستاورد دیگری برای مدعیان ندارد.
مسئله نگران کننده دیگر در این نظر سنجی که بر تشویش اذهان آگاهان امرمی افزاید نظر به غایت منفی مردم اکثر کشورهای استراتژیک و صاحب نفوذ جهان است به گونه ای که قرار داشتن آمریکا، ‌کانادا، فرانسه، آلمان، ژاپن، ‌برزیل و آفریقای جنوبی که همگی از جمله قدرت های جهانی یا منطقه ای هستند در صدر کشورهای دارای بالاترین دیدگاه منفی نسبت به ایران میزان آسیب پذیری کشور را به شدت افزایش داده است و از وخامت   موقعیت کشور در نزد اذهان عمومی جهانیان خبر می دهد .
موضوع جالب توجه دیگر میزان بالای منفی نگری نسبت به ایران در ممالک اسلامی و در کشورهایی است که همواره از بذل توجه ویژه مسولان کشور ما برخوردار بوده اند و در سخنرانی ها از آنها به عنوان عمق استراتژیک کشور در مقابل خطرات خارجی نام برده می شود است. نظیر فلسطینی ها و لبنانی ها که در هر کدام از این دو کشور به ترتیب ۴۰ و ۶۴ درصد مردم به دیده منفی نسبت به ایران می نگرند که این امر هر ناظر منصفی را در مقابل سیل سوالات بی پاسخ در باب سمت و سوی سیاست خارجی کشور و جهت گیری دستگاه دیپلماسی آن قرار می دهد.
در نهایت باید گفت آنچه مسلم است و سالها مورد تاکید کارشناسان و آگاهان مسایل سیاست خارجی کشور بوده و نتایج این نظرسنجی نیز موید آن است ضرورت تحول در سیاست خارجی و جهت گیری های کلان آن می باشد به طوری که امکان بهبود وجهه کشور در نزد افکار عمومی جهان را امکان پذیر سازد که یقینا این امر به ارتقا ضریب امنیتی کشور در رویارویی با خطرات موجود به طور شایان توجهی خواهد افزود.