• در سال ۲۰۰۷ دست کم ۸۶ روزنامه نگار در سراسر جهان کشته شده اند. این آمار هر ساله رو به افزایش است در طی ۵ سال تعداد روزنامه نگاران کشته شده از ۲۵ به ۸۸ نفر رسیده است. در ایران روزنامه نگاران با سرکوب تهاجمی حکومتی مواجه اند ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
چهارشنبه  ۱۲ دی ۱٣٨۶ -  ۲ ژانويه ۲۰۰٨

گزارشگران بدون مرز بیلان وضعیت مطبوعات در سال ۲۰۰۷ را انتشار داده است. در این گزارش آمده است:

در سال ٢٠٠٧ دست کم ٨٦ روزنامه نگار در سراسر جهان کشته شده اند. این آمار هر ساله رو به افزایش است در طی ٥ سال تعداد روزنامه نگاران کشته شده از ٢٥ به ٨٨ نفر رسیده است، که نشان از افزایشی ٢٤٤ درصدی در این مدت است. نزدیک ترین آمار به این تعداد آمار روزنامه نگاران کشته شده در سال ١۹۹٤ است. در این سال ١٠٣ روزنامه نگار در نسل کشی روندا، جنگ داخلی در الجزایر و یوگسلاوی کشته شدند.
بیش از نیمی از روزنامه نگاران کشته شده در سال ٢٠٠٧ در عراق به قتل رسیده اند
گزارشگران بدون مرز در این باره اعلام می کند: " تاکنون درهیچ کشوری و هیچگاه این تعداد روزنامه نگار به قتل نرسیده اند. در عراق از آغاز حمله ی امریکا در سال ٢٠٠٣ تا به امروز ٢٠٧ تن از کارکنان رسانه ها کشته شده اند. نه در جنگ بیست ساله ی ویتنام نه در جنگ داخلی یوگسلاوی و نه در نسل کشی رواندا، کشته شدن این تعداد قربانی در میان همکاران رسانه ها سابقه نداشته است.
باید مقامات مسئول دولت های عراق و امریکا – که خود نیز متهم به اعمال خشونت نسبت به روزنامه نگاران است – تدابیری جدی برای پیشگیری از اعمال خشنونت بکار گیرند. روزنامه نگاران عراقی قربانی تیرهای کمانه شده نیستند که عامدانه از سوی گروه های مسلح هدف قرار می گیرند. دولت عراق طبعا نمی تواند به یکباره بر خشونتی که کشور را فرا گرفته پایان دهد. اما می تواند با بکار گیری همه توان خود برای دستگیری قاتلان و محاکمه آنها اخطاری روشن به آنها بدهد.
تا کنون در سومالی و پاکستان نیز این تعداد روزنامه نگار کشته شده سابقه نداشته است. سومالی به سالهای وسترن در غرب می ماند که تنها قانون، قانون قدرتمندان است. رسانه ها به هدفی آسان بدل شده اند که در پاکستان در میان آتش گشایی ارتش ، گروهای اسلام گرا و باند های تبهکار گرفتار شده اند.
خبر خوب امسال فقط عدم کشته شدن روزنامه نگاران در کلمبیا به هنگام انجام وظیفه است که در طی ١٥ سال گذشته بی سابقه است."
روزنامه نگاران کشته شده در عراق ( ٤٧ قربانی) به جز یک استثنا که گزارشگری روس بود، همه عراقی هستند. آنها همه برای رسانه های عراقی کار می کرده اند و قربانی جنایت هدفمند شده اند. انگیزه این قتل ها را به دشواری می توان معلوم کرد، اما همه در ارتباط با کار روزنامه نگاری و یا رسانه هایی است که در آن بکار اشتغال داشته اند. گروه های مسلح، روزنامه نگاران رسانه های نزدیک به جریان مذهبی مخالف خود و یا کسانی که با گروه های مطبوعاتی خارجی کار می کنند و یا منابع مالی خارجی دارند را هدف قرار می دهند.   
عدم تحرک دولت عراق نگران کننده و خود معضلی علاوه بر دیگر مشکلات است. تا کنون از سوی رهبران عراق هیچ راه حل موثری برای مقابله با خشونت ارائه نشده است. یکی از نادر پیشنهادات این رهبران دادن مجوز حمل سلاح به روزنامه نگاران برای دفاع از خود در صورت تعرض به آنهاست.
سومالی (٨ روزنامه نگار کشته شده) در این کشور موج ترور بی سابقه ای سال ٢٠٠٧را به مرگبارترین سال در طی ده سال گذشته تبدیل کرد. در طی سال جاری شورشیان اسلام گرا نیروهای دولت موقت و متحد اتیوپیایی آن را مورد حملات مکرر قرار دادند. در شرایطی که رسانه های خارجی نمی خواهند خبرنگاران خود را به خطرناک ترین کشور جهان بفرستند، روزنامه نگاران سومالیایی در خط مقدم قربانیان خشونت و هرج و مرج قرار گرفته اند. نیمی از ٨ روزنامه نگار کشته شده در سال ٢٠٠٧ قربانی جنایت هدفمند و بدست قاتلان حرفه ای کشته شده اند. سه تن از آنها از شخصیت های مهم مطبوعاتی کشور بوده اند. از جمله می توان به بینان گذاران رادیو هوم آفریک (Radio HornAfrik)، یکی از تحلیل گران مشهور کشور و مدیر گروه مطبوعاتی شابل مدیا(Shabelle Media) اشاره کرد. در پی این جنایات اغلب مسئولان رسانه های مستقل از بیم جان خویش کشور را ترک کرده اند. روزنامه نگاران موگادیشو از تبدیل شدن شهرشان به " بغداد کوچک" بیمناکند.
پاکستان (٦ روزنامه نگار کشته شده) سوقصد های انتحاری و خشونت در منازعه میان نیروهای ارتش و اسلام گرایان می تواند توضیح گر افزایش تعداد روزنامه نگاران کشته شده در سال ٢٠٠٧ در این کشور باشد. محمود عارف خبرنگار شبکه آری وان ورد (Ary One World) یکی از ١٣٣ قربانی سوقصد به جان بی نظیر بوتو در اکتبر سال جاری در کراچی بود. در آوریل یکی از انتحارگران که می خواست وزیری را به قتل برساند ٢٨ نفر از جمله عکاس جوانی به نام محبوب خان را به قتل رساند. در ماه ژوئن نور حکیم روزنامه نگار روزنامه اردو زبان پاکستان و معاون اتحادیه روزنامه نگاران مناطق قبایلی در حمله انتحاری در منطقه باجور در شمال غرب پاکستان به قتل رسید. و در ژوئیه جواد خان فیلم بردار شبکه دی ام دیجیتال تی وی (DM Digital TV) در حالی که حمله به مسجد سرخ در اسلام آباد را تحت پوشش خبری قرار می داد، توسط نیروهای امنیتی به قتل رسید.      
سریلانکا (٣ روزنامه نگار کشته شده) تشدید درگیری میان نیروی های ارتش با ببر های تامیل با جنگی کثیف علیه روزنامه نگاران تامیل از سوی نظامیان و شبهه نظامیان همراه شده است. در ٢٠٠٧ در منطقه جافنا برای چندمین بار روزنامه ی اوتایان (Uthayan) هدف قرار گرفت. روزنامه نگار جوانی به قتل رسید و یک منشی تحریریه ربوده شد. دو خبرنگار دیگر در مناطق تحت کنترل نیروهای دولتی کشته شدند.   
اریتره (٢ روزنامه نگار کشته شده) این کشور که در رده بندی سال ٢٠٠٧ گزارشگران بدون مرز در آخرین رده قرار گرفته است، یک روزنامه نگار در زندان جان باخت. فاسیها یوهانی معروف به "جوشوا" چهره مشهور جنبش روشنفکری کشور در اوایل سال ٢٠٠٧ در زندان و احتمالا به دلیل شرایط بسیار بد بازداشت فوت کرده است. چند ماه بعد روزنامه نگار دیگری به نام پولوس کیانا در چند کیلومتری مرز سودان بر اثر خستگی مفرط جان سپرد. وی که سال پیش در زندان و تحت شکنجه قرار گرفته بود، تحمل بازداشت و شکنجه مجدد را نداشت و می خواست از کشور خارج شود.
در سال ٢٠٠٧ نسبت به سال گذشته تعداد همکاران مطبوعاتی (مترجم، تکنسین ، صدابردار و....) کشته شده کمتر بود. تعداد همکاران مطبوعاتی کشته شده امسال ٢٠ نفر بودند این تعداد در سال گذشته ٣٢ نفر بود.
بر خلاف دیگر سازمان ها، آمار گزارشگران بدون مرز فقط روزنامه نگارانی که مرگ شان در ارتباط مستقیم با وظیفه اطلاع رسانی روی داده است، را در بر می گیرد. ده ها مورد مرگ نیز یا در دست تحقیق قرار دارند و یا به دلیل مشخص نشدن علت مرگ موقتا از آمار کنار گذاشته شده اند.

دو محاکمه مهم در سال ٢٠٠٨   
تقریبا نود درصد از جنایات علیه روزنامه نگاران یا به طور کاملا و یا بخشا از مجازات مصون می مانند. حکومت کشورهایی که در آنها روزنامه نگاران به قتل می رسند بر روی گذشت زمان و فراموشی حساب باز می کنند تا جنایتکاران از مجازات فرار کنند. گزارشگران بدون مرز فراموش نمی کند و با پیگری مداوم جنایات انجام شده با مصونیت از مجازات مبازره می کند.

در سال ٢٠٠٧ گزارشگران بدون مرز :
- رفتار مفتضحانه مقامات حکومت بورکینو فاسو را محکوم کرد که نه سال پس از قتل روزنامه نگار نوربیت زونگو با آنکه مستندات حیرت آوری در در دست داشتن گارد ریاست جمهوری در این قتل وجود دارد، دادگاه رای بر مختومه شدن پرونده داد.
- مختومه اعلام کردن پرونده قتل نماینده خود دیاد حیدرا در گامبیا را محکوم کرد. سرنخ جدی در این قتل نیز به راهروهای کاخ ریاست جمهوری ختم می شد.
- خواهان گسترش اختیارات دادگاه بین المللی لبنان برای دادرسی همه ی جنایات انجام شده در این کشور از سال ٢٠٠٤ و از جمله قتل دو روزنامه نگار جبران توینی و سمیر قیصر است.      

در سال ٢٠٠٧ و در نهمین سالگرد کشتار روزنامه نگاران و روشنفکران ایرانی در سال ١٣٧٧ که به "قتل های زنجیره ای" معروف شده است، گزارشگران بدون مرز با ارسال نامه ای به لوئیز آربور کمیسرعالی سازمان ملل در امر حقوق بشر، از وی خواهان اقدام سازمان ملل در این باره شد. در این نامه گزارشگران بدون مرز خطاب به لوئیز آربور نوشته است :" این جنایات موجی از انزجار را نسبت به آمران و عاملان آن در میان مردم برانگیخت. هنوز هم بسیاری از مردم ایران علیرغم ایجاد ممانعت از سوی رژیم در برگزاری مراسم یادمان قربانیان شرکت می کنند. در محاکماتی که چهار سال به طول انجامید و با آنکه دستگاه قضایی بر مشارکت ١٥ تن از ماموران وزارت اطلاعات در قتل ها صحه نهاد بود، اما نه حقیقت روشن و نه و عدالت برقرار شد. در سال ١٣٨١ خانواده های قربانیان برای عدالت به نهادهای بین المللی مدافع حقوق بشر و به کمیساریای عالی حقوق بشر شکایت بردند. خانواده ها و سازمان های مدافع حقوق بشر هیچگاه احکام این دادگاه را نپذیرفتند، چرا که آمران اصلی جنایات سیاسی از محاکمه بدور مانده و تا امروز معرفی و مجازات نشده اند."

گزارشگران بدون مرز در این باره اعلام می دارد " مبارزه با مصونیت از مجازات قاتلان روزنامه نگاران اهمیتی حیاتی دارد. دو محاکمه پراهمیت در سال ٢٠٠٨ برگزار می شوند. دادگاه برای قتل هراند دینک در ترکیه و دادگاه برای قتل آناپولیتوکفسکاپا در روسیه. این دو جنایت در پشت دروازه های اروپا رخ داده اند. و دادرسی آنها باید به شکل نمونه برگزار گردد، عاملان و آمران آنها باید شدیدا مجازات شوند. بخشی از آینده روزنامه نگاران به نتایج این دو محاکمه بستگی دارد و اهمیت این امر نه تنها در کشورهای روسیه و ترکیه که در همه ی کشورهای خطرناکی است که اینگونه تحقیقات حساس جریان دارند."
هراند دینک، سردبیر نشریه آگوس، ۱۹ ژانویه، در مقابل دفتر روزنامه «آگوس»، در استانبول، به قتل رسید. ظاهرا قاتل وی جوان پان ترکیست افراطی ست که در ١١ فوریه ٢٠٠٨ محاکمه وی آغاز می شود. دادگاهی که باید همه مسئولان این قتل را مشخص و بر سایه احتمال همدستی وی با نیروهای انتظامی روشنی افکند.
دادگاه رسیدگی به قتل آناپولیتوکفسکاپا در میانه ی کارزار انتخابات ریاست جمهوری در روسیه برگزار خواهد شد. روسیه باید به قتل های زنجیره ای روزنامه نگاران که مصون از مجازات مانده اند پایان دهد. ١۹ روزنامه نگار از آغاز ریاست جمهوری ولادیمیر پوتین از مارس ٢٠٠٠ تا کنون در روسیه به قتل رسیده اند. قتل آنا پولیتکوسکایا آخرین مورد از این زنجیره است و تنها موردی ست که قاتلان دستگیر و به دادگاه معرفی شده اند.
در سال ٢٠٠٧ هر روز دو روزنامه نگار بازداشت شده است
در اول ژانویه ٢٠٠٨ در سراسر جهان ١٣٥ روزنامه نگار در زندان بسر می برند. این آمار در سالهای اخیر تغییر چندانی نداشته است. روزنامه نگاران آزاد شده به سرعت با بازداشت شدگان تازه جایگزین می شوند. در سال ٢٠٠٧ مجموعا ٨٨٧ روزنامه نگار از آزادی محروم شدند. بزرگترین تعداد دستگیر شدگان با ١۹٥ مورد دستگیری در پاکستان روی داد و سپس کوبا با ٥٥ روزنامه نگار زندانی، ایران با ٥٤ روزنامه نگار بازداشت شده مقام سوم را دارد.
گزارشگران بدون مرز در این باره اعلام می دارد " در جهان تعدادی نزدیک به ٣٠ دولت روزنامه نگاران مخالف را زندانی می کنند، برای رهبران واپس گرای این کشورها زندان تنها پاسخ به انتفادات مردان و زنان روزنامه نگار است. ما خواهان آزادی فوری ١٣٥ روزنامه نگار زندانی در سراسر جهان هستیم. به تهدید زندان باید ریودن روزنامه نگاران را نیز اضافه کرد. در سال ٢٠٠٧ تعداد روزنامه نگاران ربوده شده افزایش داشته است. در عراق و افغانستان گروگان گیری به امری رایج تبدیل شد و بسیاری از این روزنامه نگاران بدست ربایندگان خود اعدام شده اند. دولت ها باید با تعقیب قضایی و مجازات آمران و عاملان این جنایات با این پدیده به شکل جدی مبارزه کنند.
چین با ٣٣ و کوبا با ٢٤ روزنامه نگار زندانی بیش از چهار سال است که بزرگترین زندان روزنامه نگاران در جهان هستند. دولت های پکن و هاوانا روزنامه نگاران زندانی را به ندرت آزاد می کنند و روزنامه نگاران زندانی در بسیاری از موارد چند ماه پیش از پایان حکم زندان خود آزاد می شوند، اما به سرعت دیگران جای خالی آنها را پر می کنند.
آذربایچان با دستگیری ٧ روزنامه نگار در سال ٢٠٠٧ تعداد روزنامه نگاران زندانی در این کشور به ٨ نفر رسید.   در این کشور اما بازداشت روزنامه نگاران امری تازه ای است و نشان از وخامت وضعیت آزادی مطبوعات و سخت گیری بیشتر حاکمان در برابر روزنامه نگاران منتقد است.

ایران که در رده بندی سال ٢٠٠٧ در میان ١٦۹ کشور دررده ١٦٦ قرار داشت، در این کشور روزنامه نگاران با سرکوب تهاجمی حکومتی مواجه اند که به آنها اجازه بیان هیچگونه انتقاد و یا خواست سیاسی و اجتماعی را نمی دهند. چون هرسال این کشور بزرگترین زندان روزنامه نگاران در خاورمیانه بود. هم اکنون١١ روزنامه نگار و ٢ وب نگار در ایران در بازداشت بسر می برند. بسیاری دیگر از روزنامه نگاران برای روشنگری در باره ی سنگسار و فساد و یا همکاری و مصاحبه با رسانه های خارجی باید پاسخگوی اتهامات در اساس واهی اما "سنگینی" باشند که می تواند به صدور احکام زندان برای آنها منجر شود. عدنان حسن پور روزنامه نگار کرد در خطر اعدام قرار دارد.

علاوه بر ١٣٥ روزنامه نگار زندانی ٧ همکار مطبوعاتی ( مترجم، تکنسین و .. ) ٦٥ وب نگار معترض نیز در زندان بسر می برند. چین صدر نشینی خود را در مسابقه ی سرکوب با ٥٠ وب نگار معترض در زندان حفظ کرده است. هشت وب نگار معترض در ویتنام زندانی هستند، در مصر وب نگار جوان کریم عامر برای نوشتن مقالات انتقادی از رئیس جمهور و بنیادگرایان اسلامی در دانشگاه در وبلاگش به ٤ سال زندان محکوم شده است.

زندانی کردن تنها روش محروم کردن روزنامه نگاران از آزادی نیست. در سال ٢٠٠٧ در ١٥ کشور جهان ٦٧ روزنامه نگار و دست اند کار رسانه ها به گروگان گرفته شدند. خطرناکترین منطقه در جهان همچنان عراق است که در آن از آغاز سال ٢٥ روزنامه نگار ربوده شده اند. ١٠ روزنامه نگار ربوده شده توسط ربایندگان اعدام شدند. در افغانستان اجمال نقشبندی روزنامه نگار افغانی و مترجم گزارشگر ایتالیایی دانیل ماسترجیاکومو در روز ٨ آوریل و سید آقا در روز ١٦ مارس به جاسوسی متهم و گردن زده شدند. این دو روزنامه نگار در تاریخ ٥ مارس به همراه گزارشگر ایتالیایی دانیل ماسترجیاکومو توسط مردان ملا داداله اسیرشده بودند. در ١۹ مارس دانیل ماسترجیاکومو آزاد شد.
در پاکستان ٥ روزنامه نگار ربوده شدند، که ربایندگان برخی از آنها نیروهای امنیتی بودند و این روزنامه نگاران البته همه در سلامت کامل آزاد شدند.
هم اکنون دست کم ١٤ روزنامه نگار و همگی در عراق ربوده شده اند.
٢٦٧٦سایت اینترنت و وبلاگ در سال ٢٠٠٧ مسدود و تعطیل شده است
دولت هایی مثل چین، برمه و یا سوریه تلاش می کنند شبکه اینترنت را به شبکه بسته و در حد تبادلات داخلی و میان افراد دارای مجوز – اینترانت- تبدیل کنند. در سال ٢٠٠٧ در سراسر جهان دست کم ٢٦٧٦ سایت اینترنت و وبلاگ رسما مسدود و تعطیل شده است. اکثریت این سایت ها تالارهای گفتگو بوده اند.
شدیدترین سانسور در طی سال در چین و به هنگام برگزاری هفدهمین کنگره حزب کمونیست دیده شد که ٢٥٠٠ سایت و وبلاگ و تالارها گفتگو ممنوع شدند. سوریه نیز در ماه های پایانی سال نزدیک به صد سایت و متعلق به شرکت های خدمت دهند اینترنت را مسدود و تعطیل کرد از جمله شبکه فیس بوک، امیل های هوت میل و برنامه تلفنی اسکایپ مسدود شده و در دسترس کاربران قرار ندارند. دولت دمشق این موسسات را متهم به نفوذ سرویس های اطلاعاتی اسرائیلی در آنها کرده است.      
در اکتبر ٢٠٠٧ در پی تظاهرات های بودیست ها در برمه، ژنرال های دیکتاتور که قدرت را دردست دارند، تلاش کردند در رانگون خروج اطلاعات از کشور را از طریق اینترنت با قطع دسترسی به شبکه مسدود کنند. سانسور همه وسایل ارتبا طاتی را در بر می گرفت از سایت های منتقد تا تلفن های همراه و دوربین های عکاسی و فیلم برداری و ...
گزارشگران بدون مرز در این باره اعلام می دارد: "در برخی از کشورهای اینترنت با همان شدت سانسور دست اندرکاران رسانه های سنتی سرکوب می شود. چین بزرگترین سانسورچی اینترنت است. سایبر پلیس این کشور پیش از هر رویداد مهم وحشت می آفریند. در سال ٢٠٠٧ در ماه هایی که به برگزاری کنگره حزب کمونیست منتهی شد سانسور همه جانبه مستقر شده بود. در طی چند هفته ٢٥٠٠ سایت و وبلاگ که اغلب مشخصه ی سیاسی داشتند مسدود و غیر قابل دسترسی شدند.
گزارشگران بدون مرز یاد آور می شود که ایران از جمله کشورهای سرکوبگر در عرصه اینترنت است و در لیست ١٣ کشور "دشمنان اینترنت" در جهان قرار دارد. سیاست مسدود سازی سایت ها در این کشور از محدودکننده ترین سیاست های سرکوبگرانه در جهان است. در طی سال گذشته بیش از ١٠ میلیون صفحه ی اینترنت به بهانه داشتن محتوای " غیر قانونی و مغایر با عفت عمومی " مسدود شده است. همچنین با تصویب "آیین‌نامه ساماندهی فعالیت پایگاه اطلاع‌رسانی اینترنتی کشور" توسط هیات وزیران همه ی "پایگاه های اطلاع ‌رسانی اینترنتی کشور" می بایست "مشخصات مربوط و هویت مدیر مسوول خود را در وزارت ارشاد ثبت کنند" علیرغم تکذیب های رسمی اما این سیاست در سایه سکوت به پیش می رود و عملا سایت های " ثبت نشده " از شبکه حذف می شوند. مقامات ایران به بهانه های فنی و از جمله "فشار بر شبکه" ولی در اصل برای جلوگیری از بارگیری فیلم و موسیقی و دیگر اطلاعات مورد نیاز، کاربران ایرانی را از اینترنت با سرعت بالا محروم کرده اند. در ایران دو وب نگار فمینیست مریم حسین خواه و جلوه جواهری همچنان در زندان بسر می برند.
گزارشگران بدون مرز انجمن بین المللی دفاع از روزنامه نگاران زندانی و آزادی مطبوعات بر مبنای اصل ١٩ اعلامیه جهانی حقوق بشر است.

بیلان آزادی مطبوعات در سال ٢٠٠٧

٨٦ روزنامه نگار کشته شده
٢٠ همکار مطبوعاتی کشته شده
٨٨٧ روزنامه نگار بازداشت شده
١٥١١ روزنامه نگار مورد تهاجم و تحدید قرار گرفته
٥٢٨ رسانه سانسور شده
٦٧ روزنامه نگار ربوده شده

اینترنت
٣٧ وبلاگ نویس بازداشت شده
٢١ وبلاگ نویس مورد تهاجم و تهدید قرار گرفته
٢٦٧٦ سایت اینترنت مسدود و تعطیل شده


برای مقایسه با آمار سال ٢٠٠٦
٨٥ روزنامه نگار کشته شده   
٣٢ همکار مطبوعاتی کشته شده
٨٧١ روزنامه نگار بازداشت شده
٥٦ روزنامه نگار ربوده شده
١٤٧٢ روزنامه نگار مورد تهاجم و تحدید قرار گرفته
٩١٢ رسانه سانسور شده