اخبار روز: www.iran-chabar.de
پنج‌شنبه  ۱۹ ارديبهشت ۱٣٨۷ -  ٨ می ۲۰۰٨

وقتی اعتراضات گسترده ملت آذربایجان به درج کاریکاتور توهین آمیز در روزنامه دولتی ایران، از سوی دولتمردان و به تبع آن رسانه های دولتی ایران، بایکوت و به عوامل خارجی نسبت داده می شد، جای هیچ تعجبی نبود زیرا ماهیت این رسانه ها چیزی جدا از این دولت نبوده و عکس العملشان در قبال حوادث آذربایجان قابل پیش بینی بود.
اما اینبار همیاری دیگر رسانه ها این حوزه را وسیعتر نموده است. چند روز پیش شاهد جعل و توزیع وسیع خبری شدیم. به دعوت اداره تربیت بدنی آذربایجان شرقی در تبریز مراسم پیاده روی جهت ترویج ورزش صبحگاهی برپا شده بود. در عنوان فراخوان هم « اولین همایش بزرگ پیاده روی خانوادگی و همگانی تبریز» قید شده بود. این فراخوان در سایت تربیت بدنی نیز درج شده بود
این پیاده روی که صرفا" ورزشی بوده و حدود دویست هزار نفر در آن شرکت داشتند، در رادیو فردا و صدای آمریکا تحت عنوان « اعتراضات گسترده مردم تبریز به تحریف نام خلیج فارس» منتشر شده است.
چیزی که در این میان سوال برانگیز می شود اینست که چگونه این خبر جعلی به کانالهای توزیع رسانه هایی که با حمایت مالی آمریکا فعالیت می کنند، راه پیدا کرده است؟ آیا جعل و توزیع چنین خبری از پیش تعیین شده نبوده است؟

شرافت حرفه ای و مسئولیت اجتماعی دست اندرکاران رسانه ای باید مانع از آن می شد که پیاده روی صرفا" ورزشی مردم تبریز به خبر جعلی تبدیل شود. حال که از مسئولیت اجتماعی این عوامل در برابر دویست هزار نفر خبری نیست، گزینش این خبر جعلی از سوی رادیو فردا و صدای آمریکا چه هدفی را دنبال می کند؟
رهیابی خبر جعلی به مجرای توزیع رسانه ها به ضعف گزینش و عدم بررسی دقیق منبع خبر مرتبط می باشد. خبرنگاران و نویسندگان، خبرگزاریها، روابط عمومی ها و ارگانهای دولتی از جمله منابع اصلی خبری هستند. داشتن شناخت نسبت به منبع خبری نیز به این دلیل که نقش اقتصادی و سیاسی خبر از اصلی ترین نقشهای آن به حساب می آید، از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
حال سیاست جانبدارانه خبرگزاریهای ایران بر کسی پوشیده نیست و جانبداری این خبرگزاریها اعتماد به اخبار این گونه منابع را تحت تاثیر قرار می دهد در اینجاست که مسئولیت اجتماعی رسانه های معتبر ایجاب می نماید جهت خدشه دار نکردن اعتماد مردم نسبت به خودشان، در گزینش و بررسی صحت خبر نهایت دقت را داشته باشند توزیع خبر جعلی اشاره شده در رادیو فردا و صدای آمریکا مرتبط با عدم بررسی منابع بنظر نمی رسد زیرا فراخوان درج شده در سایت تربیت بدنی می توانست مساله گزینش یا عدم گزینش این خبر جعلی را برای صدای آمریکا و رادیو فردا حل کند. زمینه چنین جعلی از پیش حاضر بوده است. جعل و رهیابی به مجرای توزیع صدای آمریکا و رادیو فردا با بیانیه « جنبش آذربایجان برای یکپارچگی و دموکراسی در ایران» مرتبط می باشد. این جنبش که هیچ جایگاه مردمی در آذربایجان برای خود ندارد، توسط سلطنت طلب ها راه انداخته شده است. با اطلاع از فراخوان تربیت بدنی بیانیه ای را در سایت گلوبال و جنبش منتشر کردند. « جنبش آذربایجان برای یکپارچگی ایران» از تمامی شهروندان تبریزی می خواهد روز جمعه سیزدهم اردیبهشت ماه، روز ملی خلیج فارس، در شهر تبریز هم آورد ملی و دفاع از یکپارچگی کشور عزیز و تمدن ساز خود ایران برپا دارند...»
این بیانیه در شرایطی منتشر شد که تربیت بدنی تبریز به تبلیغات گسترده در شهر برای دعوت مردم به پیاده روی خانوادگی و همگانی دست زده بود و روز پیاده روی نیز مردم صرفا" برای فعالیت ورزشی حضور داشتند.
بیانیه مذکور و نفوذ سلطنت طلبها در رادیو فردا و صدای آمریکا شرایط را برای توزیع چنین خبر جعلی مهیا نمود و بار دیگر نشان داد که عوامل داخلی فعال در بخش فارسی این رسانه ها در گزینش اخبار به اخلاق حرفه ای پایبند نبوده اند.

استفاده جانبدارانه، عدم رعایت اخلاق حرفه ای و ادامه بایکوت جعل خبری اعتبار این رسانه ها را خدشه دار و بینش مخاطبان را نسبت به دولت های تامین کننده مخارج این رسانه ها تحت تاثیر قرار خواهد داد.

آیدین آزاد
Aydin.azad@gmail.com