• پدیده عملیات انتحاری زنان به هیچ وجه تنها پدیده ای اسلامی نیست. این پدیده یک پدیده مذهبی هم نیست، حتا اگردر فضایی اسلامی هم اتفاق افتاده باشد- برخلاف کلیشه رایج «عروسان الله» که ازسوی نشریات بساطی ها می خواهد کمی هم سکس قاطی مذهب کند ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
يکشنبه  ٣ شهريور ۱٣٨۷ -  ۲۴ اوت ۲۰۰٨

وقتی زنان دست به عمل انتحاری می زنند، معمولا ً گمان زده می شود که انگیزه آنان احساسی یا اجباری است- اما تازه ترین پژوهش ها این انگاره را رد می کنند.

زنان درسال ۲۰۰۷ تنها هشت عمل انتحاری داشته اند- اما امروزه این رقم به ٣۰ مورد درعراق رسیده است. بدین ترتیب زنان عراقی ازنظر شمارعملیات انتحاری، آمار تاکنونی از ۱۹٨۵ تا ۲۰۰۶ را که در مجموع ۲۲۰ مورد بوده، زیر سوال برده اند. و نیز رده بندی تاکنونی کشورها را، که به ترتیب (شمار عملیات) عبارت بودند از: سریلانکا، اسراییل - فلسطین و چچنستان.

این رقم به همراه خود دارای اطلاعاتی جنبی نیز هست، که براساس آن، پدیده عملیات انتحاری زنان به هیچ وجه تنها پدیده ای اسلامی نیست. این پدیده یک پدیده مذهبی هم نیست، حتا اگردر فضایی اسلامی هم اتفاق افتاده باشد- برخلاف کلیشه رایج «عروسان الله» که ازسوی نشریات بساطی ها می خواهد کمی هم سکس قاطی مذهب کند.

حزب کارگران کردستان ترکیه (پ. ک. ک)، که هیچ کس نمی تواند برنامه ای اسلامی را به آن نسبت دهد، بویژه دارای نرخ بالایی ازعملیات انتحاری زنان است (۷۶ %)، همین طور حزب سوسیالیست سابق سوریه در جنگ داخلی لبنان با (۴۵ %). «لیندسی ا ُرارک» در «هرالد تریبون» می نویسد، که ٨۵ در صد ازمجموع عملیات انتحاری زنان ازسال ۱۹٨۱ به این سو به نام گروه های سکولارانجام شده اند.

دراین زمینه گاهی نمی توان حتا دسته بندی روشنی ارائه داد: اسلام، حتا نزد گروه های اسلامی نیز تنها بخشی از برنامه کاراست، همان گونه که نزد جدایی طلبان چچنستان ویا اسلام گرایان فلسطینی.

روی این موضوع از مدت ها پیش کار علمی هم شده است، وبی آن که بتوان آن را از نظرتجربی به اثبات رساند، می توان گفت که در این زمینه بیشتراز همه راجع به عملیات انتحاری زنان در نزاع بین فلسطینیان و اسراییلی ها نوشته شده است. دردانشگاه وین هم، همچنین: سلاح مردان، پیکرزنان؟ از کلاودیا برونر. تقدم دراینجا با انگیزه پژوهی است، اگرچه این پرسش به خودی خود این معنا را نیز درخود دارد که که گویا زنان، برخلاف مردان، دارای انگیزه های دیگری، انگیزه های احساسی هستند و این که آنان، علیرغم زن بودن دست به این عمل می زنند.

مقاله ای که چند روز پیش درروزنامه «لس آنجلس تایمز» درباره عراق با عنوان «پرورش زنی برای عمل انتحاری» چاپ شد، مثال گویایی درمورد چگونگی برخورد مطبوعات با این پدیده است: زنان «مورد سوء استفاده قرارمی گیرند» و «اقناع می شوند» تا دست به چنین عملیاتی بزنند. گویا هرگزاین تصمیم خود آنان نیست. دراین مورد «ا ُرارک» به دو زن که در عراق اقدام به سوء قصد انتحاری کرده بودند توجه می دهد. رسانه های عراقی این دو زن را «عقب مانده روحی» نامیدند، که معلوم شد نادرست است.

بازار داستان پردازی در مورد زنان «شهید» که گویا با عمل انتحاری گناهان خود را می شویند نیز، خریداران بسیاری دارد. «برونر» به «مازاد ارزش اطلاعاتی» این سوء قصدها توجه می دهد: این عملیات بیشتر مورد توجه افکارعمومی قرارمی گیرند- حتا در رسانه های غربی، براساس این دریافت رایج، که زنان معمولا ً چنین کاری نمی کنند، آن هم بویژه «در چنین» جامعه ای. پس به این ترتیب گویا باید عقل یک زن بیش ازآن مختل شده باشد که مردی او را وادار کند تا خود را درهوا منفجرکرده و تعداد هرچه بیشتری را نیزهمراه خود به قتل برساند.

برعکس، پژوهش های «ا ُرارک» (و دیگران) نشان می دهد: انگیزه های زنان دربیش ترین این موارد فرقی با انگیزه های مردان ندارد. یعنی، این زنان به هیچ وجه نه «احساسی تر» اند ونه کمتر «سیاسی».

افزایش شمار عملیات انتحاری زنان در عراق می تواند دلایل کاملا ً عملی داشته باشد: زنان آسان ترمی توانند ازدیواره های تقریبا ً غیرقابل عبور امنیتی درعراق کنونی، عبور کنند و کمربند انفجاری را بهتر می توان زیر پوشش «عبایا» ی سیاه پنهان کرد- که موجب آن شد تا مردان هم در لباس زنانه دست به عملیات انتحاری بزنند. برای یک مرد مأمور امنیتی بازرسی بدنی زنی که عبایا بر تن دارد، ازنظر فرهنگی غیرممکن است. اکنون نخستین واحد های دفاعی زنان درعراق تشکیل می شوند، کما اینکه درشهرهای زیارتی شیعیان هم اکنون پلیس زن وجود دارد.

ازآنجا که القاعده مرکزاصلی مبارزه اش را به پاکستان و افغانستان انتقال داده است، بیش از پیش به عضوگیری ازمیان عراقی ها برای انجام عملیات درعراق متوسل می شود و از اعضای غیرعراقی در پاکستان و افغانستان استفاده می کند. این جای خالی را، همچنان که در دیگربخش های جوامع درحال جنگ معمول است، زنان پر می کنند.

منبع: استاندارد