در لاهه برگزار شد
کنفرانس آینده ی افغانستان
•
از جمله تدابیر سیاسی مورد بحث در این کنفرانس، کوشش برای کنار آمدن با طالب‌های "میانه‌رو" بوده است
...
اخبار روز:
www.iran-chabar.de
چهارشنبه
۱۲ فروردين ۱٣٨٨ -
۱ آوريل ۲۰۰۹
ایران مایل است در آینده در بازسازی افغانستان شرکت کند. محمد مهدی آخوندازاده، معاون وزیر خارجه‌ی ایران که کشورش را در کنفرانس بین‌المللی افغانستان در لاهه نمایندگی می‌کرد، گفت، ایران آماده است از برنامه‌ی بازسازی و مبارزه با قاچاق مواد مخدر در افغانستان پشتیبانی کند.
به گزارش دویچه وله، آخوندزاده در سخنرانی خود در کنفرانس لاهه ضمن اعلام آمادگی ایران برای مشارکت در بازسازی افغانستان، از طرح دولت آمریکا برای اعزام نیروهای بیشتر به افغانستان انتقاد کرد. آخوندزاده گفت، حضور نیروهای خارجی در افغانستان به بهبود وضعیت امنیتی این کشور کمک نکرده است و به نظر می‌رسد که افزایش شمار نیروهای خارجی نیز بی‌ثمری خود را نشان دهد.
باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا روز جمعه ۲۷ مارس، راهبرد جدید آمریکا در افغانستان را اعلام کرد. براساس این راهبرد، از این پس عملیات نظامی در افغانستان بیشتر از گذشته با تدابیر سیاسی همراه خوهد بود. با این حال نیروهای تازه‌ای نیز به افغانستان اعزام می‌شود. آمریکا هم اکنون ۳۸ هزار سرباز در افغانستان دارد. در طول سال جاری میلادی ۱۷ هزار سرباز دیگر به آنها اضافه خواهد شد. علاوه بر این، چهار هزار آموزشیار نیز به افغانستان اعزام خوهند شد تا به آموزش ارتش و پلیس افغانستان کمک کنند.
پیشنهاد آشتی با طالب‌های میانه‌رو
از جمله تدابیر سیاسی در راهبرد جدید ایالات متحده‌ی آمریکا در افغانستان، کوشش برای کنار آمدن با طالب‌های "میانه‌رو" است. هیلاری کلینتون، وزیر خارجه‌ی آمریکا در سخنرانی خود در لاهه به آشتی با طالب‌های میانه‌رو، که خشونت را نفی می‌کنند، تمایل نشان داد. کلینتون گفت: «باید از سیاست دولت افغانستان برای تفکیک افراط گرایان از آنهایی که تنها از سر ناچاری به صفوف القاعده و طالبان پیوسته‌اند، پشتیبانی کرد.» وزیر خارجه‌ی آمریکا افزود: «درصورتی که آنها بخواهند از خشونت دست کشیده واز قانون اساسی افغانستان حمایت کنند، باید راه محترمانه‌ای برای آشتی و پیوستن به یک جامعه‌ی صلح‌آمیز به آنها پیشنهاد شود.»
حامد کرزای، رئیس‌جمهور افغانستان نیز بر این قصد خود تاکید کرد که دست دوستی به سوی طالب‌های میانه‌رو دراز خواهد کرد. در همین‌حال در یک سند پایانی کنفرانس، از تلاش‌های دولت کابل برای بازگرداندن شبه‌نظامیان به زندگی عادی اجتماعی استقبال شده است، شبه‌نظامیانی که از تروریسم فاصله گرفته، قانون اساسی افغانستان را می‌پذیرند و سلاح خود را بر زمین می‌گذارند.
ملاقات هالبروک و آخوندزاده
از سوی دیگر، به گفته‌ی هیلاری کلینتون، وزیر خارجه‌ی آمریکا، در حاشیه‌ی کنفرانس لاهه، مهدی آخوندزاده و ریچارد هالبروک، نمایندگان ایران و آمریکا ملاقات کوتاهی با یکدیگر داشته‌اند. خانم کلینتون این ملاقات را "کوتاه و صمیمانه" خواند و گفت، هالبروک و آخوندزاده توافق کرده‌اند که تماس‌های خود را حفظ کنند.
وزیر خارجه‌ی آمریکا افزود، در دیدار هالبروک و آخوندزاده نامه‌ای نیز به هیئت ایرانی داده شده که در آن از مقام‌های جمهوری اسلامی خواسته می‌شود به آزادی سه شهروند آمریکایی که در این کشور زندانی‌اند، کمک کنند.
این سه شهروند آمریکایی یکی "رابرت لوینسون"، افسر سابق پلیس فدرال آمریکا است که گفته می‌شود دو سال پیش در سفر به ایران ناپدید شده است. شهروند دیگر آمریکایی رکسانا صابری، روزنامه‌نگار آمریکایی ایرانی‌تبار است که در ماه ژانویه گذشته در تهران بازداشت شده و در زندان اوین به سر میبرد. فرد سوم خانم عشا مومنی، فعال حقوق زنان و ساکن آمریکاست که در سفر به ایران بازداشت و سپس آزاد شده است. اما مقام‌های ایران از خروج وی جلوگیری می‌کنند.
انتظارها از ایران برای تامین امنیت در افغانستان
حضور نمایندهی ایران در کنفرانس افغانستان باعث شد که بحث در باره‌ی نقش ایران از مهم‌ترین بحث‌های حاشیه‌ی کنفرانس باشد. چه انتظاری از ایران برای حل مشکل‌های افغانستان وجود دارد و ایران تا چه حد پاسخگوی این انتظارهاست؟
دویچه وله گزارش می دهد اگرچه این نخستین بار نیست که ایران برای کمک به حل بحران در کشورهای همسایه‌ی خود به پای میز مذاکره فراخوانده می‌شود، اما حضور نمایندهی ایران در کنفرانس افغانستان در لاهه و رابطه‌ی ایران و آمریکا با علاقه‌ی فراوان به موضوع بحث در رسانه‌ها و خود کنفرانس تبدیل شد. آمریکا استراتژی جدید خود را برای افغانستان و پاکستان اعلام کرده و در این استراتژی نقش بزرگی برای همکاری کشورهای منطقه در ایجاد ثبات در افغانستان قائل شده است. هم افغانستان هم پاکستان از این استراتژی جدید استقبال کرده‌اند. این استراتژی از جمله کمک مالی به پاکستان برای مبارزه با تروریسم را دربرمی‌گیرد و نیز گسیل ۴ هزار نیروی نظامی آمریکایی دیگر به افغانستان را که قرار است بخصوص در عرصه‌ی آموزش نظامی و پلیسی به کار مشغول شوند.
ایران اعلام کرد که افزایش نیروهای نظامی آمریکایی در افغانستان را درست نمی‌داند و پیش‌بینی می‌کند که این اقدام باعث بالا گرفتن خشم بیشتر شهروندان افغانی نسبت به آمریکایی‌ها شود. با این همه، ایران دعوت به کنفرانس را پذیرفت و با سخن گفتن از "راه حل منطقه‌ای" در کنار دیگر نمایندگان جامعه‌ی بین‌الملل وارد میدان شد.
انتظارهای افغانستان از ایران
محافل سیاسی افغانستان شرکت ایران در کنفرانس لاهه را مثبت ارزیابی کردند. ایران در میان همسایگان افغانستان کشوری قدرتمند و دارای نفوذ به شمار می‌آید. آمریکا نیز هم‌اکنون نقشی اساسی در وضعیت افغانستان ایفا می‌کند. تحلیلگران سیاسی معتقدند که به توافق رسیدن این دو کشور بر سر مسئله‌ی افغانستان امکان برقراری آرامش و ثبات در این کشور را افزایش می‌دهد. احمد ضیا رفعت، استاد علوم سیاسی دانشگاه کابل، در مصاحبه با دویچه وله، از زمینه‌هایی نام میبرد که ایران می‌تواند در آن فعال باشد و از طریق آن به برقراری صلح در افغانستان کمک کند. وی می‌گوید: «با توجه به این که ایران هم از کشت و قاچاق مواد مخدر در افغانستان آسیب فراوانی دیده است و هم از قدرت روزافزون بنیادگرایان و تندروها سخت نگران است، با نفوذی که بر روی بعضی از گروه‌ها، بویژه گروه‌های مذهبی، دارد، می‌تواند به نفع تامین ثبات همکاری داشته باشد. البته مسئله‌ی دیگری را هم باید عنوان کنیم. اگر ایران در راه تامین ثبات، که از ماموریت‌های اصلی نیروهای غربی در افغانستان است، اخلال هم ایجاد نکند، این هم به نوبه‌ی خود همکاری تلقی می‌شود.»
در کنفرانس یک روزه‌ی بین‌المللی افغانستان در مسکو، که در روز جمعه (۲۷ مارس) برگزار شد، دو موضوع مبارزه با تروریسم و قاچاق مواد مخدر موضوع‌های اصلی بحث‌ها بودند. برگزارکننده‌ی این کنفرانس "سازمان همکاری شانگهای" بود، که ایران و افغانستان اعضای ناظر آن هستند. محمدمهدی آخوندزاده، معاون آسیا و اقیانوسیه‌ی وزارت امور خارجه‌ی ایران، به نمایندگی از سوی دولت ایران در این کنفرانس شرکت داشت. وی در این کنفرانس از جمله گفت که افغانستان در نتیجه‌ی جنگ‌های طولانی به سرزمینی برای قاچاق مواد مخدر و تروریسم تبدیل شده و شرایط داخلی آن تاثیری عمیق بر امنیت منطقه می‌گذارد. آخوندزاده افزود، هر گامی که در جهت ثبات و امنیت منطقه برداشته شود، هم برای پیشرفت دولت و مردم افغانستان، هم برای جهان مفید است.
به گفته‌ی احمد ضیا رفعت، محافل سیاسی در افغانستان معتقدند که ایران از ثبات در افغانستان سود میبرد و دلیلی ندارد که نخواهد، با وجود اختلاف نظری که با امریکا دارد، برای تامین امنیت در این کشور با غرب همکاری کند.
محمدمهدی آخوندزاده در کنفرانس روز سه‌شنبه (۳۱ مارس) در لاهه نیز از نبود امنیت به عنوان مهم‌ترین مشکل افغانستان نام برد. وی همچنین به گسترش کشت خشخاش و تولید بیش از ۸ هزار تن در سال گذشته در این کشور اشاره کرد و اینکه مبارزه با آن نتوانسته موفقیت‌آمیز باشد.
به گزارش روح‌الله یاسر، گزارشگر بخش افغانستان دویچه وله، آخوندزاده در کنفرانس لاهه به طور مستقیم سخنی در مخالفت با افزایش نیروهای نظامی آمریکایی در افغانستان نگفت، اما تاکید وی بر مسئله‌ی افغانی کردن روند دولت‌سازی و بازسازی این کشور را می‌شد پاسخی ضمنی به استراتژی جدید آمریکا برای افزایش نیروی نظامی در افغانستان قلمداد کرد.
"راه حل منطقه‌ای" ایران
نمایندهی ایران در کنفرانس لاهه، خواستار مشارکت بیشتر ایران در امر بازسازی افغانستان شد. به عقیده‌ی احمد ضیا رفعت، استاد علوم سیاسی دانشگاه کابل، منظور ایران از عرضه‌ی "راه حل منطقه‌ای" برای افغانستان، همانا شرکت ایران در بازسازی افغانستان، یعنی سرمایه‌گذاری بیشتر ایران در این کشور است.
آخوندزاده به کمک‌های ایران در افغانستان در سه بخش تاسیسات زیربنایی، خدمات فنی و آموزشی و حتی کمک‌های نقدی پرداخت. وی گفت، ایران آمادگی دارد در جهت توسعه‌ی شبکه‌های راه‌ها و مرزهای مشترک با افغانستان کار کند و تابه‌حال هم کارهایی کرده است. آخوندزاده همچنین موضوع آوارگان افغانستان را مطرح کرد و اینکه دولت جدید افغانستان بایستی به این موضوع توجه جدی کند تا آوارگان افغانی به کشورشان برگردند.
در عین حال که می‌توان از "راه حل منطقه‌ای" معنایی اقتصادی استنباط کرد، می‌توان آن را به معنای همکاری میان کشورهای منطقه برای رفع کشمکش‌های مرزی و قومی نیز فهمید. به عقیده‌ی پرفسور اسلم سید، استاد پاکستانی علوم سیاسی در آمریکا، همه‌ی کشورهای منطقه بایستی برای ایجاد ثبات در افغانستان با هم همکاری کنند. وی در این مورد به دویچه وله گفت: «پاکستان نقش مهمی در ایجاد ثبات در افغانستان ایفا می‌کند، اما همه باید در حل مسئله‌ی افغانستان دخیل باشند. در افغانستان گروه‌های قومی گوناگونی از کشورهای همسایه زندگی می‌کنند. پشتون‌ها از پاکستان، مردمی که فارسی حرف می‌زنند و با ایران رابطه نزدیک دارند، ازبک‌ها از ازبکستان. در نتیجه همه‌ی این کشورها، بخصوص همسایه‌های افغانستان، باید باثبات باشند و در پی راه حلی برای ایجاد ثبات در افغانستان.»
پروفسور اسلم سید در مورد نقشی که ایران و پاکستان در این میان دارند گفت: «ایران و پاکستان باید نقشی مشابه ایفا کنند. چون هر دو هم تاریخی مشترک دارند و هم از وضعیتی که در افغانستان حاکم است رنج کشیده‌اند. تنها تفاوت احتمالی میان این دو کشور این است که برخی مردم پاکستان، بخصوص در سوی دیگر مرز، جنگ آمریکا علیه طالبان را دوست ندارند. اما ایران این مشکل را ندارد، چون ایران موافق رژیم طالبان نبوده، آن‌هم به‌خاطر اینکه سیاست طالبان را در برابر اقلیت فارس در افغانستان قبول نداشته است. اما پاکستان و ایران هم مرز هستند و نتیجه‌ی جنگ علیه طالبان را دیده‌اند. فکر می‌کنم که دو کشور به این نتیجه خواهند رسید که این مشکل‌ها باید دیر یا زود به طور اساسی حل شوند.»
اسلم سید از محمدمهدی آخوندزاده به عنوان فردی یاد کرد که می‌تواند در کنفرانس لاهه نقش مثبتی ایفا کند. وی در عین حال به اینکه ایران و آمریکا بتوانند بر سر جنبه‌ی نظامی استراتژی جدید آمریکا در افغانستان به توافق برسند، ابراز بدبینی کرد.
|