نه جنگ نه "معامله": در جستجوی راه سوم


شاهین فاطمی



اخبار روز: www.iran-chabar.de
چهارشنبه  ۱۶ فروردين ۱٣٨۵ -  ۵ آوريل ۲۰۰۶


صبح روز چهارشنبه اول ماه مارس شاهزاده رضا پهلوی به دعوت انجمن ملی مطبوعات ( National Press Club ) در شهر واشنگتن حاضر شد و نظرات خود را در موردحساس‌ترين مسئله روز يعنی رويارويی با رژيم جمهوری اسلامی   مطرح   ساخت   . N. P . C .   يكی   از مهمترين و بانفوذترين مراكز خبرسازی و مطبوعاتی آ‌مريكاست و برحسب سنت اين موسسه از همه شخصيتهای شناخته شده ملی و بين‌المللی برای مصاحبه رو در رو با خبرنگاران در اين محفل دعوت به عمل مي‌آورد. در ترجمه متنی كه از طرف اين مؤسسه پس از پايان سخنرانی رضا پهلوی منتشر شد، چنين مي‌خوانيم:
  «امروز شاهزاده رضا پهلوی به عنوان سخنران « خبر ساز » هر دو نظر متضاد اعمال ديپلماسی و يا جنگ را در مورد بحران ايران به چالش طلبيد. در عوض او از جهان آ‌زاد خواست كه در ياری رساندن به هزارها حلقه منفرد آزاديخواهان درون مرزی شتاب ورزند. وی گفت آن حلقه‌ها سخت نيازمند پيوند زدن با يكديگر و با جهان آزاد هستند.
اين رهبر ۴۵ ساله مخالفان نظام جمهوری اسلامی به جهانيان هشدار داد كه همانگونه كه مذاكرات بي‌ثمر سه كشور اروپائی سه سال فرصت در اختيار نظام تهران قرار داد،‌ اين بار هم تكرار بازی « موش و گربه » با روسها احتمالا برای نظام آخوندی مدت زمان لازم را برای تكميل پروژه‌اش فراهم خواهد ساخت.
اين خلبان سابق جنگنده‌های جت هر نوع حمله نظامی را عليه كشورش محكوم كرد و گفت چنين اشتباهی به سود نظام تمام خواهد شد. ‌آنها خواهند توانست از احساسات ناسيوناليستی ملت ايران به نفع خود بهره‌برداری كنند و در نتيجه، چنين حمله‌ای عمر نظام آخوندی را طولاني‌تر خواهد كرد.
او خاطرنشان كرد كه امروز در كشورش مسابقه‌ای شروع شده است ميان مردم و نظام: آيا مردم زودتر به دمكراسی خواهند رسيد و يا نظام به سلاح هسته‌اي؟
در بررسی اوضاع استراتژيك منطقه، وليعهد سابق ايران به جاه‌ طلبی های منطقه‌ای رژيم تهران اشاره كرد و گفت آنها هر روز بر خواسته‌های خود مي‌افزايند.
با اشاره به آنچه او « مثلث برمودا » خواند نقش جمهوری اسلامی را در لبنان، عراق و فلسطين مورد تحليل قرار داد و گفت نظام اسلامی اين بار با سوءاستفاده از صندوقهای رأی در اين سه كشور مي‌خواهد بازی را به نفع خود پايان دهد.
وی گفت تا زمانی كه رژيم جمهوری اسلامی پا برجا و برقرار است پروژه « دمكراسی در خاورميانه بزرگ » به دستاويزی برای توسعه طلبی اين نظام تبديل خواهد شد.
با يادآوری نتايج انتخابات اخير در فلسطين و عراق، شاهزاده رضا پهلوی توضيح داد كه تا وقتی عوامل دست نشانده و دست پرورده ( Proétgés ) جمهوری اسلامی در اين كشورها از پشتيبانی مالی و اطلاعاتی برخوردارند و در كنار آن مي‌توانند از همه وسائل   خشونت و   تجاوز استفاده   كنند،   آنها   هميشه در   هر   چالشی   بر   حريفان   خود   در   اين دمكراسيهای نو پا غالب خواهند شد.
مثلا در لبنان كمكهای مالی سرشار جمهوری اسلامی به حزب‌الله اين فرصت را داده است و مي‌دهد كه بيشتر از حكومت آن كشور برای مدرسه، مسجد، بيمارستان و ساير امور عام‌المنفعه پول خرج كند و طرفدار بيابد. در چنين شرايطی كسی نبايد متعجب شود اگر آنها در انتخابات آينده پيروز شوند.
وی در پايان اضافه كرد كه تنها پاسخ « دمكراسی در ايران ست. چنين هدفی در صورت هر نوع حمله نظامی تضعيف خواهد شد. همچنين مذاكرات بي‌پايان با نظام موجود نيز به سود آخوندها و هدف نهائی آنها تمام خواهدشد.   »
متأسفانه آنچه به همه خبرگزاريها مخابره خواهد شد همين متن خلاصه شده دست اندر كاران است، اما اگر كسی به اصل سخنرانی به زبان انگليسی مراجعه كند، بيشتر و بهتر متوجه نيات و نظرات سخنران خواهد شد.
آنچه مسلم است با ايراد اين سخنرانی ديگر كسی نخواهد توانست شاهزاده رضا پهلوی را متهم به طرفداری از   راه حل نظامی بكند. وی بدون هيچگونه شك و شبهه‌ای چنين راه حلی را غيرقابل قبول و مردود اعلام كرده است. و حتی يك قدم پيشتر رفته مدعی شده است كه چنين خطا و اشتباهی به سود نظام جمهوری اسلامی خواهد بود چون ‌آنها از احساسات ناسيوناليستی ملت ايران سوءاستفاده خواهند كرد. در مورد « مذاكرات بی پايان ديپلماتيك » هم تكليف   را   روشن   كرده   است و   به   جهانيان   « هشدار مي‌دهد كه نيت واقعی نظام آخوندی سوءاستفاده از حربه « مذاكره » است برای دستيابی به زمان بيشتر برای توسعه برنامه‌های تسليحاتی خود.» مسلما خوانندگان وفادار اين ستون به خاطر دارند كه هفته پيش با اشاره به بخشی از صحبتهای حسن روحانی دبير پيشين شورای امنيت ملی نظام همين نكته مورد تاكيد قرار گرفت. حسن روحانی بی ‌پرده اظهار داشته است كه آنچه مورد نياز است وقت بيشتر است چون اگر ما مثل پاكستان و برزيل فرصت كافی داشته باشيم كه حلقه غنی سازی را كامل كنيم و بمب بسازيم ديگر دنيا چاره‌ای نخواهد داشت جز تعامل با ما. البته بلافاصله اضافه مي‌كند كه ما دنبال ساختن سلاح هسته‌ای نيستيم!
بنابراين، نظرات اظهار شده از سوی شاهزاده پهلوی هم در مورد حمله نظامی و هم در مورد ادامه ديپلماسی درست و قابل فهم است. اما آنچه باقی مي‌ماند و در اين مصاحبه به اندازه كافی شكافته نشده نشان دادن همان راه سوم است. احتمالا خواننده يا شنونده اين اعلام موضع بسيار مهم و ضروری از خود خواهد پرسيد اگر راه حل نظامی مضر است و ادامه مذاكرات ديپلماتيك هم سودمند نيست، پس چه راه ديگری در پيش روی سياستگذاران و سياستمداران عرضه مي‌شود؟ دمكراسی يك شعار است و شعار تنها كافی نيست.
احتمالا بيش از آنچه گفته شد، و بسيار هم ضرورت داشت كه گفته شود، در اين سخنرانی و مصاحبه تاريخی نمي‌گنجيد و شايد اگر مطالب ديگری در توضيح راه سوم ايراد مي‌شد توجه از روی اين دو موضوع مهم منحرف مي‌گشت و بحثهای تازه‌تری پيش كشيده مي‌شد. بنابراين با مطرح نكردن پيشنهادات مشخص راجع به راه سوم، پيام اصلی در اين مصاحبه بهتر و نمايانتر عنوان شده است.
هركس كه اين مصاحبه را بشنود و يا بخواند، به خاطر خواهد سپرد كه شاهزاده رضا پهلوی گزينه‌های حمله نظامی و اتلاف وقت ديپلماسی را در يكی از مؤثرترين تريبونهای جهانی مردود مي‌شناسد. و همچنين تأكيد بر روی دمكراسی به عنوان پاد زهر اين نظام از پيامهای بسيار مهم اين مصاحبه است.
احتمالا تا كنون كمتر كسی در سطح « خبر ساز » مهمی چون ايشان توانسته است ارتباط بين طرح دمكراسی در خاورميانه بزرگ و سوءاستفاده جمهوری اسلامی را از اين طرح با اين صراحت بيان كند. اگر كسی تنها به بيلان آنچه تا كنون به وقوع پيوسته است نگاه كند، جمهوری اسلامی هم از سقوط صدام و هم از تار و مار شدن طالبان سود برده است. اما به نظر من اين فقط بخشی از واقعيت است. در اين مرحله سود و زيان سياستها و كشورها را سنجيدن درست مانند اين است كه شما در وسط يك عمل جراحی همان موقعی كه جراح شكم مريض را شكافته ولی هنوز به مرحله برداشتن غده سرطانی نرسيده است وارد اطاق عمل شويد و با ديدن مريض بی هوش شكم دريده فرياد برآوريد « ای بي‌انصاف، تو كه در عوض معالجه اين مريض، او را به مرگ نزديكتر كرده‌ای ». همان گونه كه چنين برخوردی با يك جراح در وسط اطاق عمل منصفانه نيست شايد امروز جمهوری اسلامی را برنده اصلی در اين كارزار معرفی كردن تا حدی داوری زودرس باشد. اين نگارنده هنوز ذره‌ای از اميد خود را در مورد پيروزی دمكراسی در خاورميانه كه ايران نيز جزئی از آن است از دست نداده‌ام. همچنين عميقا اعتقاد دارم كه هرچه امكان استقرار دمكراسی در كشورهای همسايه بيشتر شود نظام جمهوری اسلامی به ورطه فنا و نابودی نزديكتر مي‌شود. احتمالا اين بحث را بايد در آ‌ينده نزديكی ادامه دهيم و اكنون زياد از موضوع مورد نظر دور نشويم. موضوع بحث امروز ما مصاحبه شاهزاده و اثرات آن است.
آنچه در پی اين مصاحبه مورد نياز خواهد بود، مشاركت همگانی يعنی همه هواداران دمكراسی و آزادی برای يافتن پاسخ به سؤالهای بعدی است. پس از « اعلاميه ۱۲۰ نفره » ( در مورد رد حمله نظامی و لزوم دمكراسی به عنوان پاد زهر نظام تهران )   كه هفته پيش انتشار يافت و اكنون اين مصاحبه بسيار مهم و خبر ساز، ديگر جمهوری اسلامی و عوامل رنگارنگ آن نخواهند توانست اپوزيسيون خارج از كشور را به هواداری از حمله نظامی متهم كنند.
اين يك اقدام بسيار لازم و مهم بود و به بهترين وجهی در مؤثرترين تريبون بين‌المللی انجام پذيرفت. اكنون كه اين مهم   انجام شده است،   وظيفه   خطيرتری در پيش داريم و آن ارائه طرحها و پيشنهادات دقيق و امكان پذير در مورد « راه سوم » است. دنيا برای هميشه در انتظار ما نخواهد نشست و تنها گفتن « نه » به جنگ و « نه » به ديپلماسی كافی نيست. اگر ما نتوانيم قدم بعدی را برداريم و در پرتو وفاق ملی راهی بيابيم، آنها تصميم خود را بدون حضور ما خواهند گرفت و ناگزير يكی از دو راه « مردود » را انتخاب خواهند كرد.
 
پاريس ـ اول مارس ۲۰۰۶
منبع: کيهان چاپ لندن