هفت دات کام: یک وبلاگِ فرضی،کتاب جدید بهروز شیدا منتشر شد
اخبار روز:
www.iran-chabar.de
آدينه
۱۰ مهر ۱٣٨٨ -
۲ اکتبر ۲۰۰۹
هفت دات‌کام : یک وبلاگ فرضی ، عنوان کتاب جدید بهروز شیدا است که با صفحه‌آرایی و طرح روی جلدِ جهانگیر سروری در 377 صفحه این روزها توسط نشر باران در سوئد منتشر شده است.
بهروز شیدا در این کتاب جستارها، قطعه‌ها، نکته‌ها، ترجمه‌ها، گفت‌وگوهای خود را در ساختاری وبلاگ‌گونه تدوین کرده است. بهروز شیدا در مقدمه‌ی کتاب خود چنین نوشته است: « فرض کنید صاحبِ یک وبلاگ تصمیم گرفته است مطالبی را که در یک دوران دو ساله در وبلاگِ خود نوشته است، به صورت یک کتاب چاپ کند؛ حاصل کتابی خواهد بود که پیش رو دارید. این کتاب بر این مبنا شکل گرفته است: یک وبلاگِ فرضی به صورتِ یک کتابِ کاغذی .»
بهروز شیدا درباره‌ی انتخاب چنین ساختاری می‌گوید: « وبلاگ از یک‌سو گفتمان مسلط بر رسانه‌‌های رسمی را به جدال می‌طلبد، از سوی دیگر رسانه‌ای چندصدایی است. این دو اما، تنها خطِ آغاز کتاب من را می‌سازند. کتاب من از پنج جهت از شکل وبلاگ می‌گذرد. نخست این‌که این وبلاگ فرضی است، دوم این که این وبلاگِ فرضی چاپ کاغذی شده است، سوم این‌که مطالب این وبلاگ زیر چهارده عنوان، هفت هراس و هفت پرسش، تقسیم شده‌اند. چهارم این‌که نویسنده‌ی این کتاب تنها نظر خود را ثبت نمی‌کند؛ که نگاه‌های گوناگونی را که زیر عنوان‌های این وبلاگ جای می‌گیرند، در کنار هم ثبت میکند. پنجم این‌که نویسنده‌ی این کتاب در مقام خوانندهگان فرضی‌ی آن وبلاگ فرضی هم ظاهر می‌شود، تا نگاه‌های دیگری را هم ثبت کند. انگار ما رمانی داریم که شخصیت‌های آن نگاه‌های گوناگون هستند که به اختصار یا تفصیل در مورد هفت هراس و هفت پرسش سخن می‌گویند. صدای نویسنده‌ی این کتاب را سرانجام می‌توان در فاصله‌ی خط‌ها خواند یا نخواند .»
ساختار وبلاگی اما در لحن بهروز شیدا تاثیر نگذاشته است. نگاه‌های گوناگون، همه، از زبان بهروز شیدا نوشته شده‌اند. بهروز شیدا به شیوه‌ی وبلاگ‌نویسان گاه در میانه کار فقط تکه‌ی کوتاهی می‌نویسد و عبور میکند و همین تکه‌های کوتاه گاه به مخاطب کتاب این حس را انتقال می‌دهد که او در تکه‌های کوتاه بیشتر به قالب وبلاگی رسیده است.
بهروز شیدا خود در این زمینه چنین توضیح می‌دهد: « این وبلاگ فرضی است: یعنی مطالب کوتاه را با بلند می‌آمیزد؛ مطالب گوناگون را با یک‌دیگر می‌آمیزد؛ ترجمه را با متن اریژینال می‌آمیزد. یعنی از جهت شکل وبلاگ است، چرا که از جمله مطالب اصلی‌ی آن توسط یک نویسنده نوشته می‌شود، چرا که خواننده‌گانی فرضی نظرات خود را زیر پاره‌ای از مطالب ثبت می‌کنند. اما از جهت محتوا یک نشریه‌ی اینترنتی است. یعنی کیفیت را فدای ثبت نظر نمی‌کند؛ یعنی در حیطه‌ی اندیشه وارد می‌شود؛ یعنی یادداشت‌های روزانه نیست. یعنی مطالب یک نفس نوشته نشده‌اند. یعنی فرض این است که این وبلاگ گاه روزها به روز نشده است. یعنی نشریه‌ای است اینترنتی به شکل وبلاگ. در آمیخته‌‌گی‌ی مطالب کوتاه و بلند، البته، تعمدی در کار بوده است: کیفیت اصل بوده است. ارتباط مطالب هر بخش را هم عنوان آن بخش تعیین میکند. مطلب هیچ بخشی بی‌ارتباط با مطلب دیگر آن بخش نیست .»
مطالب این وبلاگ در دو گروه تقسیم شده‌اند: گروه اول را هراس‌های انسان تشکیل می‌دهند؛ گروه دوم را پرسش‌های انسان. هراس‌های انسان خود در هفت عنوان تقسیم شده‌اند؛ پرسش‌های انسان نیز خود در هفت عنوان. هراس‌ها عبارت اند از: هراس اول: مرگ، هراس دوم: جنگ، هراس سوم: فقر، هراس چهارم: تنهایی، هراس پنجم: نادیده‌شده‌گی، هراس ششم: دشمن، هراس هفتم: رقیب. پرسش‌ها عبارت اند از: پرسش اول: تاریخ را غایتی هست؟ پرسش دوم: آسمان یا زمین؟ پرسش سوم: روح یا جسم؟ پرسش چهارم: ذهن یا عین؟ پرسش پنجم: جمع یا فرد؟ پرسش ششم: یقین یا تردید؟ پرسش هفتم: انسان خیر است یا شر؟ زیر همه‌ی عنوان‌ها هم عنوان ثابتی هست که در بخش بزرگی از وبلاگ‌ها به چشم می‌خورد: در همین زمینه. مطالب مربوط به هر بخش زیر عنوان در همین زمینه گردآوری شده‌اند. ماجرا هنوز تمام نیست: باز هم درست مثل بخش بزرگی از وبلاگ‌ها در پایان هر مطلب عنوان دیگری هست: نظر خوانندهگان. زیر عنوان نظر خوانندهگان گاه مطلبی آمده است؛ گاه مطالبی آمده است؛ گاه مطلبی نیامده است.
در هفت دات کام نه جستار بلند، یازده مطلب کوتاه، چهل‌وپنج مطلب بسیار کوتاه، معرفی یا تورق هفده کتاب، یک رساله و یک جستار، سه گفت‌وگو، نه ترجمهی آزاد یک ترجمهی آزاد و تلخیص، یک کاریکلماتور می‌خوانیم. آخرین خط کتاب این کاریکلماتور است: « در دریای اشک گریه‌ی ماهی‌ها زنگ تنفس آب است .»
فهرستِ مطالب کتاب این است:
*در این کتاب چنین می‌خوانید
*چند نکته پس از یادآوری
*سرطان زمان
ساموئل بکت از مرگ چه می‌گوید؟
*شعری از ساموئل بکت
*شعری دیگر از ساموئل بکت
*یک نوع ادبی؛ سفر به عالم ملکوت
*ترجمهی آزاد تکه‌ای از گامی در نقد فلسفه‌ی حق هگل؛ نوشته‌ی کارل مارکس
*قلبِ او
معرفی‌ی یک کتاب: سوگ؛ نوشته‌ی شهلا شفیق
*محبوب یک ملیون دلاری؛ فیلمی از کلینت ایستوود
*رابطه‌ی فیلم محبوب یک ملیون دلاری با مجموعه داستان سوگ چیست؟
*حادمنطق مرگ
ژان بودریار از مرگ چه می‌گوید؟
*خط‌هایی از ژان بودریار؛ در کتابِ آمریکا
*در مورد استفاده از زمان مضارع
ترجمهی آزاد یک جستار؛ نوشته‌ی لین شارون شوارتز
*چشمه حریص میکند
روایتی از جهان اسطوره‌ای‌ی ژاپن
*تکه‌ای از جورج لوکاچ
*روایتی از جهان اسطوره‌ای‌ی چین
*تکه‌ای از ویلیام بلیک
*گریز از تازیانه‌ی زمان
نکته‌ای از یک کتاب: سبک استعلایی در سینمای یاسو جیرو اُزو
*جنگ ستاره‌‌ها، به کارگردانی‌ی جورج والتون لوکاس نیز از مرگ سخن می‌گوید
*شعرِ مرگ
تورقِ یک کتاب: مرگ مرا خواهد یافت: بیست‌ونه شعر از پانزده شاعر؛ انتخاب و ترجمهی بهزاد رعیت
*مرگ بر بامِ من
چهار سال پس از فتوا؛ ترجمهی آزاد و تلخیص یک مقاله؛ نوشته‌ی سلمان رشدی
*خاک دل‌تنگی
چند خط در گزارش ادبیات تبعید افغانستان
*از خاک که چشم‌اش خشکیده است
به بهانه‌ی بادبادک‌بازِ خالد حسینی؛ در آینهی عسکرگریز، از چاه به چاهِ محمدآصف سلطان‌زاده
*قوم‌های گوناگون در افغانستان
*اسلام در افغانستان
*سایه‌ی سیاوش زیرنویس ندارد
در میانِ خط‌های عقرب روی پله‌های راه آهن اندیمشک یا از این قطار خون می‌چکه قربان!، نوشته‌ی حسین مرتضائیان آبکنار
*انگار گفته بودی لیلی، نوشته‌ی سپیده شاملو، هم به جنگ اشاره میکند
*بازگشت جنگ‌جویان
ترجمهی آزاد و تلخیصِ یک مقاله؛ نوشته‌ی یان اکلوند
*بوزینه و ذات، نوشته‌ی آلدس هاکسلی، از سقوط انسان سخن می‌گوید
*نوآم چومسکی از رسانه‌ها می‌گوید
*سلطه‌ی ترسناک پدر
روان‌شناسی‌ی استعمارگران و استعمارشونده‌گان از چشم اوکتاو مانونی
*بی‌اعتنایی‌ی اوکتاو مانونی به استثمار اقتصادی
*نظر فرانتس فانون در مورد روان‌شناسی‌ی استعمار
*سه بازنده زیر ذره‌بین
آزاد و تلخیص یک مقاله؛ نوشته‌ی آندرش کولهد ترجمهی
*برگردان آزاد شعری از برتیل مالمبری: شنونده‌ی رادیو
*دوش‌فنگ؛ فیلمی به کارگردانی‌ی چارلی چاپلین
*رویای سیمون ماشار؛ یک نمایش‌نامه؛ نوشته‌ی برتولد برشت
*سخنِ تغییر جهان
تورق یک کتاب در چند خط؛ مارکسیسم و فلسفه
*آپتون سینکلر فقر را روایت میکند
*شرود آندرسون هم فقر را روایت میکند
*فرانسیس اسکات کی فیتز جرالد هم فقر را روایت میکند
*یک کتاب در چند خط؛ چراغانی در باد؛ نوشته‌ی احمد آقایی
*عدالت از چشم جان راولز در چند کلمه
*طلوع آرزو
میر نوروزی چه می‌گوید؟
*خلاصه‌ای از یک پژوهش؛ تاریخ فقر در ایران
*خانه تنها شبی مهمان میکند
گام‌هایی شتابان در مفهوم تبعید در سه فیلمِ داریوش مهرجویی: دایره‌ی مینا، مهمان مامان، سنتوری
*نوعی تقسیم‌بندی‌ی سبک‌های سینمایی
*تبعیدی‌ها در سینمای ایران
*تصویر زخم
گفت‌وگوی شاهرخ تندروصالح با بهروز شیدا
*چند خط در مورد یک کتاب؛ مجموعه داستان پنجره؛ نوشته‌ی خسرو دوامی
*چند خط در مورد یک کتاب؛ مجموعه داستان باغ اناری؛ نوشته‌ی محمد شریفی
*چند خط در مورد یک کتاب؛ رمان فرانکولا: یا پرومته‌ی پسامدرن؛ نوشته‌ی پیام یزدانجو
*بسترِ مشترک: چرا؟
دو تکه از سخن‌رانی‌ی هارولد پینتر در کنار دو تکه از سخن‌رانی‌ی اورهان پاموک؛ در خط‌هایی از تئوری‌ها، شعرها
*یکی بود یکی نبود
ترجمهی آزاد سخن‌رانی‌ی تونی موریسون؛ به مناسبت دریافت جایزه‌ی نوبل
*هارولد بلوم در مورد نخستین رمان تونی موریسون می‌نویسد
*هارولد بلوم در مورد رمان محبوب هم می‌نویسد
*معرفی‌ی یک کتاب؛ فمینیسم؛ نوشته‌ی جین فریدمن؛ ترجمهی فیروزه مهاجر
*خندان‌لبِ نظم‌ستیز
در معرفی‌ی داریو فو
*تئاتر قساوت چیست؟
*رنگ تا رنگ
دو تاریخِ نقاشی را فقط ورق می‌زنیم: هنر در گذرِ زمان؛ نوشته‌ی هلن گاردنر؛ جست‌وجوی هویت در نقاشی معاصر ایران؛ نوشته‌ی مرتضی گودرزی (دیباج)
*از یادِ دردها تا دردِ یادها
گفت‌وگوی فرزین ایران‌فر با بهروز شیدا در مورد ادبیات زندان
*هم‌دردی شادی می‌سازد
رقابت منطق و احساس در فلسفه‌ی اخلاقِ دیوید هیوم
*مثلث اندوه؛ هاملتِ ویلیام شکسپیر در یک نگاه
* مفاخره
یک نوع شعر
* شهرآشوب؛ یک نوع شعر
* مناظره؛ یک نوع شعر
* منظومه‌ی درخت آسوریک
*رنگِ تقدیر چیست در تصویر من؟
پاره‌ای از پرسش‌ها و پاسخ‌های سینمای ایران و شعر نوین فارسی در پاره‌ای از سال‌ها
*قصه‌های سحر و جادویی چه می‌گویند؟
*لودویگ ویتگنشتاین از رنگ‌ها هم می‌گوید
*نام آشوب‌ها
واژه‌ی پسامدرنیسم را نخست چه کسانی به کار بردند؟
*هاوارد فاکس از هنر پسامدرن می‌گوید
*دیوید اینگمار از جدال یورگن هابرماس و پساساختارگرایان می‌گوید
*سینمای پسامدرنیستی در چهار اصل
*نویسنده چیست
ترجمهی آزاد و تلخیص یک جستار؛ نوشته‌ی میشل فوکو
*خانه کدام است؟
چهار ویژه‌گی‌‌‌ی معماری‌ی پسامدرنیستی
*معرفی‌ی یک کتاب: سبک‌شناسی معماری ایران: دکتر محمدکریم پیرنیا، تدوین دکتر غلامحسین معماریان
*از سخن ساخت‌ها
فردینان دو سوسور، رومن یاکوبسون، کلود لوی اشتراوس، ولادیمیر پراپ، تزوتان تودورف در چند حرف
*من تبخیر شده است در آینه‌ها
تنها نگاه به آینهی خسرو خوبان، نوشته‌ی رضا دانشور در آینهی مسافر هیچ‌کجا، نوشته‌ی رضا دانشور
*در وصفِ چشمِ میم
تورق سریعِ رمانِ میم [خواب‌نامه‌ی مارهای ایرانی]، نوشته‌ی علی‌مراد فدایی‌نیا، در گذر از گوشه‌هایی از سه نظریه‌ی ادبی
*معرفی‌ی یک کتاب؛ ارسطوی بغداد؛ نوشته‌ی محمدرضا فشاهی
*کارل گوستاو یونگ حضور بشقاب پرنده در خواب را تعبیر میکند
*محک زیبایی
رساله‌ی جُرجیاس افلاطون را به سرعت ورق بزنیم
*ژولیا کریستوا از وحدت روح و جسم می‌گوید
*خانه‌ی خدایان کجاست؟
چند خط در مورد انسان در ادبیات روم
*یک رمان در چند خط؛ خنده‌ای در تاریکی؛ نوشته‌ی ولادیمیر ناباکوف
*کوه خوراکی‌ها
معرفی‌ی کتاب مستطاب آشپزی: از سیر تا پیاز؛ نوشته‌ی نجف دریابندری
*حقیقت ناپنهان
کتاب سرچشمه‌ی اثر هنری‌ی مارتین هایدگر در چند خط
*شورش شاعرانه‌گی
کتاب پراکسیس تئودور آدورنو در چند خط
*تئوری‌ی شعرِ ساموئل کولریج
*اسطوره‌ی قهرمان یا قهرمان اسطوره؟
گفت‌وگوی حسین نوش‌آذر با بهروز شیدا
*نبرد مرده‌دزدان
چند کلمه پس از تورق رمان رویای بابل؛ نوشته‌ی ریچارد براتیگان
*پیش خودمان نماند
بی‌زیرنویس؛ ادبیات شفاهی‌ی ایران در یک روایت شفاهی
*تاریخ علم راست می‌گوید؟
معرفی‌ی یک کتاب؛ ساختار انقلاب‌های علمی؛ نوشته‌ی توماس. س. کوهن
*ریچارد رورتی از رئالیسم و پراگماتیسم می‌گوید
* پایان کتاب
ژاک دریدا چنین می‌گوید
*تری ایگلتون از نقد سیاسی می‌گوید
*تنها «من» است که تنها است
تک‌نگاهی به داستانِ پلیسی‌ی ایمره کرتس و بازپخشِ ریموند چندلر در گوشه‌ای از آینهی تئوری‌ی ژاک لاکان
*سیاره‌ی سیاه باران
چند کلام در مورد مجموعه شعر سیاه چون نقره؛ سروده‌های برونو ک. اویر، شاعر سوئدی؛ برگردان‌ها و حاشیه‌ها
*خط آخر شاید؛ یک کاریکلماتور
|