• این شکل نمادین تهییج و تخلیه‌ی عمومی، در سال جاری فوتبال ایران، با ورود تیم "تراکتورسازی تبریز" شکل دیگری به خود گرفته است. سیل عظیم جمعیتی که به گاه مسابقه این تیم فوتبال به سوی ورزشگاه جاری می‌شود، در هیبتی که همه‌ی علاقه مندان به فوتبال را در بهت و اعجاب فرو برده ‌است، به هیچ عنوان نمی تواند دال بر یک هیجان صرف ورزشی باشد ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
چهارشنبه  ۶ آبان ۱٣٨٨ -  ۲٨ اکتبر ۲۰۰۹

پیش از ورود به عنوان مطلب، پیش کشیدن یک پرسش راه گشاست؛
براستی آیا چنین تعبیری که در عنوان مطلب آمده است، نوعی به ابتذال کشیدن یک جنبش اصیل اجتماعی نیست؟

1. بسیار شنیده‌ایم که در دنیای امروز، ورزش به طور عام و فوتبال به طور خاص به یک صنعت بزرگ تبدیل شده‌اند. صنعتی که اگر بعد تجاری – مالی را نیز بر آن بیفزاییم، باز هم مقصود را مراد کرده‌ایم. این مهم در کشور ما که نه تنها بار سیاسی که به شدت بار ایدئولوژیک هم بر آن افزوده می شود، پیچیده تر و گاهی مشمئز کننده نیز می‌شود. سعیدلو – رییس کنونی سازمان ورزش جمهوری اسلامی – سه سال پیش در یک برنامه زنده تلویزیونی، در پاسخ به پرسش مجری برنامه که از واگذار کردن دو باشگاه بزرگ پرسپولیس و استقلال پرسیده بود، اینچنین گفت: " این دو باشگاه پتانسیل های فرهنگی – اجتماعی و حتا سیاسی زیادی دارند و دولت به راحتی از آن ها دست برنمی‌دارد." (نقل به مضمون)
این پاسخ در حقیقت اعتراف بزرگی است. در واقع فوتبال به شکل ویژه ای نه تنها محل تقلیل هیجانات گستره‌ی عمومی به امری مشخص و قابل کنترل و مدیریت است، بل که عرصه‌ی مهمی است جهت بهره‌برداری و سوء استفاده‌ی قدرت برای نیل به کنترل اجتماعی نامحسوس.

2. این شکل نمادین تهییج و تخلیه‌ی عمومی، در سال جاری فوتبال ایران ، با ورود تیم "تراکتورسازی تبریز" شکل دیگری به خود گرفته است. سیل عظیم جمعیتی که به گاه مسابقه این تیم فوتبال به سوی ورزشگاه جاری می‌شود، در هیبتی که همه‌ی علاقه مندان به فوتبال را در بهت و اعجاب فرو برده‌است، به هیچ عنوان نمی تواند دال بر یک هیجان صرف ورزشی باشد. در حقیقت "تراختور" رفته رفته فریاد مردمی شده است، که خوش دارند تریبونی قویتر برای فریاد کردن هویت خود بیابند. تشخص هویتی به ابزاری نمادین چون فوتبال، بیانگر این مهم است که عرصه‌ی نمادین جهت عکس به خود گرفته است و نمود ابژه‌گونی چون فوتبال و مجموعه‌ای از عناصر تشکیل دهنده آن(از قبیل بازیکن، مربی، تاسیسات و امکانات مادی ِ دیگر و بویژه هواداران)، هرچه بیشتر به سمت سوژه شدن پیش می روند تا این دال نمادین، جهت مفهمومی خود را تغییر یافته ببیند. "تراختور" به راستی این روزها، صورت نمادین وحدت قوم(ملت) آذربایجان شده است. کانون وحدت پرورده شده‌ای که برون داد مفهومی اش، چیزی جز میل به نمود و بازنمود هویت و هستی هویتی مردم آذربایجان نیست. کانون وحدتی که به رغم تجمیع اغیار، صورت نمادین وحدت مردمی است که به هزار و یک رنگ و دگنک، از یکدیگر محروم و مهجور مانده‌اند.

3. در چنین شرایطی است که ورزش و به ویژه فوتبال، هرچه بیشتر سیاسی شود، نه تنها ایرادی در خود نمی بیند ‌که پاتکی است به بهره‌برداری همیشگی صاحبان قدرت و انتفاع از این عرصه‌ی نمادین تهییج عمومی به شکلی شدیدن ابزار گون و در جهت تسطیح مسیر بهره‌وری سودگرایانه‌ی خود.
آذربایجان که اینک در دال پر طنین ِ پدیده ای به نام "تراختور" فریاد می شود، هویتی است که در چهار ماه اخیر از جنبش کنونی مردم ایران دریغ داشته شده است. امید که این فصل نمادین، راه به نتایج مهمی بیابد که هم ایران و هم آذربایجان از آن منتفع شوند.

_________

نکته: تحلیل چنین موضوعی به صورت تفصیلی نیازمند صرف توان و فرصت دیگری است که امیدوارم دوستانی که علاقه مند به این حوزه‌اند در راستای آن قلمی بزنند.

منبع: http://azizi61.blogfa.com