• شکی نیست که از اسلام همانند هرعقیده و مرامی می توان به عنوان ابزاری برای رسیدن به اهدافی استفاده و یا سوء استفاده کرد. بازهم شکی نیست که درطول عمر اسلام، همانند دیگر مرام ها، قدرت های حاکمی از آن به مثابه ابزار قدرت برای سلطه گری سوء استفاده کرده و می کنند. اما باید به این امر مهم هم توجه داشت که هرگاه ازدین می توان به مثابه ابزارسوء استفاده کرد، چرا از به کارگیری آن برای رهائی انسان نتوان استفاده نمود؟ ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
يکشنبه  ۲۴ آبان ۱٣٨٨ -  ۱۵ نوامبر ۲۰۰۹

تحولات اخیر درایران که درپی رقابت خشن دوجناح سیاسی رقیب و انحصار طلب رخ دادند- که البته ریشه درتحولات اجتماعی داشت- واکنون همانند سرطان فراگیر بند بند نظام را به خود آلوده ساخته است، جنبه هائی را در فعالان سیاسی کشورمان هویدا ساخت. ازجمله این جنبه ها را می توان در طیفی که قائل به ساختارلائیسیته برای رشد انسان و جامعه هستند مشاهده نمود. این طیف از لائیک ها که لائیسیته را فرای جدائی دین از دولت می دانند و قائل به جدائی دین ازانسان می باشند، در کمال سادگی حذف "الله" را کلید تمامی مشکلات خود می انگارند ووقت عزیز خود را صرف این ناشدنی می کنند.
بعضی از شعارها مانند "جمهوری ایرانی"، یا شعارهائی مبنی بر رد نظام را شاهدی بر نظرگاه خود می خوانند و با دستپاچه گی که نکند فردا دیرشود، در بعضی سایت های منتسب به خود دست به سانسور مقالات دین باوران می زنند و به قول خودشان نمی دانند با "روشنفکران مذهبی چه باید کرد؟". خرد انسانی در جواب این سئوال می گوید: انسان های آزاد با یکدیگر با منطق و تعقل تبادل اندیشه می کنند و رشد می نمایند. قطعاً نمی توان با ناسزاگوئی و تهمت و افترا زدن وسانسور کردن، "روشنفکر"ی را چه مذهبی و چه ضدمذهبی به چیزی متقاعد نمود. با تاسف فراوان، عده ای از فعالان سیاسی ما از هرفرصتی که ازسوی رسانه های مختلف دراختیارشان قرارداده می شود، بی محابا "اسلام" را همین نظام حاکم قلمداد می کنند وبه هدف کوبیدن دین، آب به آسیاب استبداد می فرستند.
یکی از فرآورده های نظام ولایت فقیه این بود که بعضی فعالان سیاسی غیردینی را به فعال سیاسی ضددین بدل ساخت. به این ترتیب، فعالان و معترضان سیاسی که باور دینی نداشتند، ضدیت با نظام ولایت فقیه به مثابه قدرت حاکم را با ضدیت با اسلام یکی دیدند و وارد دامنه ای شدند که محتاج به شناخت کافی و مطالعه‍ی وافی درکتاب وانسان و جامعه دارد. اما در این سردرگمی، آسان ترین راه را انتخاب کردند و گفتند و می گویند، اسلام همین است که درایران به اجرا درآمده وبرای رسیدن به آزادی باید آن را ازسرراه برداشت. از پیچیدگی و بغرنجی طرح و ساده اندیشی طراحان آن که بگذریم، غافل هستند از این که هرگاه اشخاصی با آرائیدن خویش و پوشیدن لباسی مخصوص، خود را به چهره ای درآورند و نام خود را اسلام گذارند برآنان حرجی نیست، اما مشکل درکسانی است که دربرابر چشم بندی های آنان سر فرود آورده وبه آنان باور بیاورند که اسلام همان است که آنان ادعا می کنند. این فعالان سیاسی که هم گام با "عوام"، فریب فریبنده را خورده اند، مشکل را در فریب ده و خودشان که فریب او را خورده اند نمی دانند بلکه موجود سومی به نام اسلام یا کتابش را به میان می کشند و به آن ها ناسزامی گویند. غافل اند ازاین که مشکل در کسانی است که به دلیل جهالت یا به نام آزادی به فریب استبدادیان باور می آورند و در این کار ناخواسته با آنان هم دست می شوند وآنان را در دوام استبدادشان یاری می رسانند. به این مکانیزم بی توجه هستند که میان مکار و مغبون، رابطه و راز مأنوسی نهفته است که عمل فریب را ممکن می گرداند تا مکار به منفعت خود برسد و مغبون حظ خود را ببرد. می دانیم میان جهل کسی که به کتابی را که نخوانده باور می آورد، وکسی که کتابی را نخوانده مجرم می شناسد، اختلاف چندانی نیست.
اینک سئوال از کسانی که بی پروا درمورد قرآن حکم صادر می کنند و "حکومت" آن را جنایت کار و... می خوانند این است که آیا این کتاب با عمری چهارده قرنی را خوانده اند؟ از مفهوم محتوای آن اطلاع دارند؟ اگر دارند باز باید پرسید در کجای این قرآن ادعای حکومت کردن آمده است که صفت هائی هم برایش بر می شمرند؟
آن چه در قرآن در مورد حکومت پیامبر آمده عکس آن را می گوید: (۱) "پس با آن رحمتی که از خدا به تو عنایت شد بر آنان (مردم) نرم شدی و اگر خشن و سخت دل بودی بدون شک از پیرامونت پراکنده می‏شدند پس از آنان چشم بپوش و برای آنان آمرزش بخواه و با آنان مشورت کن آن گاه چون عزم کردی پس بر خدا توکل کن زیرا بی گمان خدا دوست می‏دارد توکل کنندگان را".
این آیه دو نقش و رابطه برای پیامبر قائل است، یکی نقش پیامبری و رابطه اش با خدا و مردم، دیگری نقش حاکمیت و رابطه اش با مردم. رابطه اش با خدائی که او را به پیامبریش مبعوث کرده است، همانند دیگر بندگان است با این تفاوت که به او وحی می شود (۲). در مقام پیامبری و رابطه اش با مردم، همواره به او هشدار می دهد که وظیفه ای جز رساندن پیام به مردم را ندارد (٣). پیام او هم برای پیرایش روان انسان از عوارض و آموختن کتاب و داده هائی که بشر از دسترسی به آن ها عاجز است (۴)، و آموختن روش درمان عارضه های روانی (۵) می باشد. محتوای همین پیام است که درآیه‍ی بالا ازبخشی از آن به "رحمت" تعبیر کرده که همان خوی لطیف پیامبردربرابر سنگ دلی می باشد. این بود وظیفه‍ی او در نقش پیامبریش. اما نقش او درحاکمیت و رابطه اش بامردم را آیه به روشنی معلوم می کند. خطاب به پیامبر می فرماید اگر سنگ دل و خشن بودی مردم از تو دوری می کردند. بنا براین، گردآمدن مردم به دور او نه به دلیل پیامبریش، که علت آن خوش خوئی و اخلاق مندی خود او بوده است. در نتیجه، رابطه‍ی دین باحاکمیت پیامبرمحدود می شود به همان رفتار ملایم و دوستانه داشتن بامردم (رحمت) که شخص او از دین کسب کرده بوده است (اخلاق) نه وجود حکمی از جانب پروردگار. به این دلیل است که آیه تأکید می کند اگر سنگ دل بودی (با وجود پیامبری) بی شک از پیرامونت پراکنده می شدند. بنابر این، شرط برحاکمیت ماندن پیامبروطرد نشدن او از جانب مردم، حفظ همان اخلاق نیکو با آنان و به مشورت خواندنشان است، نه پیامبری او. به عبارت دیگر، از دیدگاه قرآن اصل حاکمیت بامردم است نه دین، نمونه‍ی والای آن را که پیامبر باشد دراین آیه مثال آورده است. اضافه می کند در امور با مردم نه تنها مشورت کن، بلکه به آراء آنان چنان احترام بگذار که هرگاه درامری که تصمیم گرفتند و تو آن را خلاف عقل تشخیص دادی، به خدا اعتماد و به آن تصمیم جمعی عمل کن. این آیه، تصمیم جمعی را به نظر یا عقل پیامبر به مثابه حاکم ترجیح می دهد وبرای آرامش دل، از او می خواهد به خدا اعتماد کند (که"خدامی داند" این کار به حق "فطرت خلقت" نزدیک تراست هرچند آن تصمیم نتیجه‍ی مطلوبی دربر نداشته باشد).
مشاهده می کنیم که جدائی دین از دولت به این شفافی، چهارده قرن پیش دردستور کار حکومت پیامبر، که خود بانی دین اسلام می باشد قرارداشته است.
بنابرآن چه گذشت، از دیدگاه قرآن، دین در رابطه‍ی باانسان قرار می گیرد، نه باحکومت. اما رابطه‍ی دین باانسان، رابطه‍ی رهائی وآزاد کردن انسان ازروابط قوا می باشد. حضور "الله" درقرآن، بیان توحید است به جهت آزاد کردن انسان با استقلال دادن به او دربرابر تمامی وجوهاتی که می توانند او را در رابطه‍ی قوا ببرند واستقلال و آزادی او را مورد تحدید قرار دهند. به این ترتیب که قادر متعال و مالک آسمان ها وزمین و... جمع کردن تمامی عواملی در"الله" است که می توانند رابطه‍ی سلطه باانسان برقرار نمایند واو را زیر سلطه‍ی خویش ببرند. پس از آن که تمامی وقوی ترین و بزرگ ترین آن عوامل را درخود جمع می کند، آنگاه به انسان می گوید ازمن هم پرهیز کن(۶) و بامن با یگانگی رفتار کن. حال باید روشنفکر ما کمی به اندیشیدن بنیشیند که ازحذف این "الله" چه هدفی را دنبال می کند؟
شکی نیست که از اسلام همانند هرعقیده و مرامی می توان به عنوان ابزاری برای رسیدن به اهدافی استفاده و یا سوء استفاده کرد. بازهم شکی نیست که درطول عمر اسلام، همانند دیگر مرام ها، قدرت های حاکمی از آن به مثابه ابزار قدرت برای سلطه گری سوء استفاده کرده و می کنند. اما باید به این امر مهم هم توجه داشت که هرگاه ازدین می توان به مثابه ابزارسوء استفاده کرد، چرا از به کارگیری آن برای رهائی انسان نتوان استفاده نمود؟
تجربه‍ی انقلاب ایران این نظر را به عمل درآورد و پیروز شد. می دانیم که آقای خمینی چندماه قبل از انقلاب و درپی حرکت های اعتراضی مردم توانست با یاری گرفتن از اسلام (اعتقادمردم) و خواسته های مردم یعنی استقلال و آزادی و عدالت، رهبری انقلاب را به دست گیرد و نظام شاهنشاهی را سرنگون سازد. اسلام قبل از انقلاب که باور توده‍ی مردم بود، اسلامی تاریک وخرافی و مبهم وماتم وعزا وعقب ماندگی و... بود که به ناگاه درعرض چندماه دگرگون شد وبه اسلامی پیشرو و محرک آزادی و عدالت و استقلال ورشد وزندگی تبدیل شد. در "آزاد" کردن اسلام اما آقای خمینی تنها نبود، علاوه برروشنفکران مذهبی، دیگران هم در این راه نقشی اساسی ایفاء کردند ودر تقویت آن کوشیدند که از شرح آن درمی گذرم. این اسلام موفق شد به دست مردم کشوررا از شر استبداد شاهنشاهی برهاند. دیدیم که زیر چشمان مردم دنیا، همان آقای خمینی بایاری همان روشنفکران مذهبی و همان روشنفکران لامذهب در همان مدت کوتاه توانست دوباره، این بار اما با قهر و زور اسلحه وباز گذاشتن دست اراذل و اوباش در چپاول ثروت ملی، همان اسلام قبل از انقلاب را بازسازی نماید.
برای کوتاه کردن نوشته به این نکته بسنده می کنم که آن اسلامی که توانست ملتی را برای انهدام نظام موجود درمدتی اندک گردهم آورد و چنان هم بستگی ای بین مردم ایجاد کند، اسلامی بود که با فطرت انسان این همانی داشت. همان اسلام در درون همان مردم وجود دارد و همان موقعیت را می توان درهمان مدت زمان کم باز هم فراهم آورد. این که ما بنشینیم و درذهن خود باتصورات و اوهام تصمیم بگیریم عقاید مردم را از روان آنان بزداییم و آن چه را که خود می خواهیم به جای آن قراردهیم را فقط می توان به صورت داستان بیان کرد. درصورتی فعالان سیاسی ما واقعا خواهان آزادی و استقلال کشور و مردم هستند، آسان ترین و واقعی ترین و عملی ترین وسایل ممکن را دراختیار دارند. علاقه یا اعتقاد مردم به اسلام نه تنها به زعم بعضی ها کژی و عیبی برای ملت نیست، بلکه به نظر من بزرگ ترین موقعیت و بیشترین نعمت برای کشور به حساب می آید که ما آن را بی قیمت کرده و نه تنها از آن استفاده نمی کنیم بلکه آن نعمت را درکمال بی توجهی و غفلت دراختیار انحصاری استبداد قرارداده ایم.
باتأسف درنگاهی اجمالی به فعالان سیاسی کشور، چنان هرج ومرج وبی نظمی و ندانم کاری به چشم انسان می خورد که باورآن به آسانی میسر نیست. بخشی از "خودی" های نظام، در درون نظام خواستار آزادی خودشان هستند!، گروه های مذهبی و ملی مذهبی دردرون چهارچوب نظام آزادی! طلب می کنند، سلطنت طلبان خیال برقراری سلطنت(ها) را درسر می پرورانند، چپی ها خواهان برقراری نظام های سوسیالیستی(ها) هستند و...هر فعال سیاسی بدون کم ترین توجه به وجود هفتاد میلیون هم وطن خود ساز ناهم نوای خود را می زند، یکی به دلیل این که خبرنگار خوبی بوده ادعای رهبری دارد، یکی برای این که فیلمش برنده‍ی جایزه شده، دیگری چند وقتی درزندان بوده است، آن یکی نقاش خوبی بوده و دیگری فلان جایزه را گرفته است و...
درانتخابات اخیر امریکا دیدیم که فعالان سیاسی و روشنفکران و حتی بعضی سرمایه داران آن کشور که اوضاع کشور خود را آشفته می دیدند، باوجود اختلافات عمده‍ی عقیدتی و سیاسی و منافع شخصی، دست دردست یکدیگر دادند تا اوباما توانست به ریاست جمهوری برسد تا بلکه کشور را از بیراهه‍ی سقوط نجات دهد. او بدون پشتیبانی جناحی از جمهوری خواهان مشکل بود بتواند موفق شود، وبدون کمک روشنفکران دوجناح، محال بود این کار صورت پذیرد. رأی اخیر مجلس نمایندگان به اصلاحات اجتماعی که مغایر با مرام سرمایه داری است خود نیز شاهدی دیگر براین ادعا است که در تنگناها امریکائیان توانسته اند برای نجات کشور از عقاید و مرام حزبی خود درگذرند وآن چه رابه نفع کشورشان است عمل نمایند.
کاش درما ایرانیان ذره ای ازاین تدبیر و دوراندیشی و آزادمنشی فعالان غربی باتمامی اشکالاتشان وجودداشت تا در مواقع حساس، احساس مسئولیت می کردیم و می توانستیم حالت "خروس جنگی" را ازخود دور سازیم و به تفکر و تعقل می پرداختیم و آن گونه که حق است عمل می کردیم.   


۱- فبما رحمه من الله لنت لهم و لو کنت فظا غلیظ القلب لانفضوا من حولک فاعف عنهم و استغفر لهم و شاورهم فی الامر فاذا عزمت فتوکل علی الله (آل عمران- ۱۵۹).
۲- سوره‍ی کهف آیه‍ی ۱۱۰.
٣- شعراء ۱۱۵ – بقره ۱۱۹- فرقان ۵۶ و آیات دیگر.
۴- جمعه ۲- یونس ۵۷ و...
۵- رجوع شود به:
http ://bayaneroshan.blogfa.com/post-٨.aspx
۶- واتقوالله(از خدا پرهیز کن).


http://bayaneroshan.blogfa.com