حقوق بشر جهانشمول است؛ گزارش مراسم روز جهانی حقوق بشر در آخن
اخبار روز:
www.iran-chabar.de
سهشنبه
۱۰ آذر ۱٣٨٨ -
۱ دسامبر ۲۰۰۹
کانون ره آورد: عصر روز یکشنبه ۲۹ نوامبر مراسم روز جهانی حقوق بشر، با عنوان «حقوق بشر در ایران»، توسط کانون رهآورد در سالن اسپیس موزهی لوودویک فوروم شهر آخن آلمان برگزار شد.
از این برنامه که به زبان آلمانی اجرا گردید هموطنان ایرانی و شهروندان آلمانی، بهویژه گروهی از اعضای عفو بینالملل آخن، استقبال شایانی کردند.
سخنران اصلی مراسم خانم باربارا لوخبیلر، نمایندهی حزب سبزهای آلمان در پارلمان اروپا بود. در کنار ایشان، شهردار شهر آخن، خانم هیلده شایت سخنان کوتاهی ایراد کرد و هنرمندان عرصهی موسیقی، خانم شقایق کمالی و آقایان فرزین دارابیفر و پیمان ناصحپور به هنرنمایی پرداختند.
در ابتدا مجری برنامه شرح کوتاهی از فعالیتهای حقوق بشری و فرهنگی کانون رهآورد از سال ۱۹۹۵ - سال شکلگیری کانون - تاکنون را به آگاهی حاضرین رساند؛ آنگاه پیام کانون بهمناسبت روز جهانی حقوق بشر خوانده شد.
پیام کانون رهآورد در بارهی وضعیت حقوق بشر در ایران
در این پیام ضمن اشاره به اینکه تاریخچهی نقض حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران به قدمت طول عمر آن است بر وخیمتر شدن وضعیت حقوق بشر در ایران، بهویژه در دوران دولت محمود احمدینژاد و بهشکلی بارز در وقایع پس از انتخابات اخیر، تاکید شدهاست.
در پیام آمدهاست که علیرغم محدودیتهای شدید در شیوهی انتخابات ایران، گزینشی بودن نامزدها و ممنوعیت اپوزیسیون حکومت از شرکت در انتخابات؛ میلیونها ایرانی در انتخابات شرکت کردند تا بتوانند نامزدی از اصلاحطلبان را برگزینند اما نتایج اعلام شده نشان داد که قدرت نظامی و طرفداران احمدینژاد و آیتالله خامنهای، حتی رأی و خواستهی مردم در همین چارچوب محدود را نیز برنمیتابند.
کانون سپس فهرستوار به موارد نقض فاحش حقوق بشر در وقایع پس از انتخابات پرداخت؛ مواردی چون بازداشتهای گستردهی فعالان سیاسی، روزنامهنگاران و دانشجویان؛ قتل، شکنجه و تجاوز در بازداشتگاهها، حملهی مسلحانه به راهپیماییهای مسالمتآمیز مردم، دادگاههای بیقانون، نمایش اعترافات تلویزیونی، قطع اینترنت و تلفن، عدم انعکاس نظرات و دلایل کسانی که معتقد به تقلب در انتخابات بودند، سانسور و تعطیلی مطبوعات، اخراج و دستگیری روزنامهنگاران خارجی و...
اشاره به ویژگیهای جنبش سبز مردم ایران بخش دیگری از پیام کانون بود. در پیام آمدهاست: «خشونت افسارگسیختهی حکومت، خللی در اعتراض مدنی مردم به نتایج انتخابات که به شکل مسالمتآمیز پیگیری میشود وارد نکرده و شکل آن را به خشونت و تخریب خودانگیخته نکشاندهاست. مردم ایران به شناخت عمیقتری از حقوق خود دستیافتهاند. به احترام به نظرات و عقاید دیگران باور پیدا کردهاند. پیگیر خواستههای برحق خود هستند... تحول ژرف این جنبش شرکت وسیع زنان در اعتراضات میلیونی اخیر است... این تحولات در عین حال نشاندهندهی تأثیر عمیق فعالیتهای حقوق بشری در ابعاد ملی و بینالمللی است.»
پیام کانون رهآورد چنین پایان یافت: «کانون همچون گذشته نقض آشکار حقوق بشر در ایران را محکوم میکند، رشد آگاهی حقوق بشری مردم ایران را به فال نیک گرفته و آن را ضامنی جهت تأمین حقوق مردم ایران در آیندهای نهچندان دور میداند.»
نخستین مهمان برنامه که بهروی صحنه رفت خانم شقایق کمالی بود. شقایق کمالی خواننده سوپرانو، تحصیلات موسیقی خود را در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران آغاز کرده و سپس در آلمان و هلند به ادامهی آن در رشتههای آواز و تعلیموتربیت موسیقی پرداختهاست. او در کنار سیاوش بیضایی آهنگساز ایرانی فعالیت میکند و تا به امروز کنسرتهای مختلفی را در شهرهای اروپایی اجرا کردهاست. خانم کمالی هم اکنون در کنار حرفهی خوانندگی به تدریس آواز و پیانو مشغول است.
شقایق کمالی برنامه خود را با سرود «وطنم، وطنم»، نخستین سرود ملی ایران در دورهی قاجار آغاز کرد. آهنگ این سرود را آلفرد ژان باتیست لومر، موسیقیدان نظامی فرانسوی ساختهاست. ایدهی تنظیم مجدد این سرود سالها بعد از سوی ارکستر ملل ایران طرح شد. سیاوش بیضائی با افزودن یک مقدمه، بخش میانی و بخش پایانی، لحنی جدید و شکلی حماسی بدان بخشید و بیژن ترقی، شاعر و ترانهسرای فقید برای آن شعری سرود:
«نام ِ جاویدِ وطن
صبح ِ امیدِ وطن
جلوه کن در آسمان
همچو مهر جاودان
بشنو سوز سخنم
که همآواز تو منم
همهی جان و تنم
وطنم وطنم وطنم...»
خانم کمالی پس از اجرای این سرود در سخنان کوتاهی از فرهنگهای گوناگون موجود در ایران و همزیستی آنها با یکدیگر سخن گفت و سپس به اجرای شعری از آثار فروغ فرخزاد، شاعر نامی ایران پرداخت. شقایق کمالی در معرفی فروغ گفت: «در سرزمین من حقوق بشر با حقوق زنان آمیخته است و زنان در راه حقوق خود همواره تلاش کردهاند. تاریخ جنبش زنان در ایران دیرینه است و فروغ فرخزاد یکی از سمبلهای زنان ایران به شمار میرود. اشعار مدرن فروغ هویتی شخصی و زنانه دارند و در عرصهی اجتماعی بسیار تأثیرگذار بودهاند.»
شعر «تولدی دیگر» فروغ با موسیقی سیاوش بیضایی اجرا شد و ترجمهی شعر، همزمان با اجرا، به زبان آلمانی بر صحنه به نمایش درآمد. «تولدی دیگر» در این اجرا به قطعات متفاوت موسیقی تقسیم شدهبود که هر بار در میان این قطعات بخشی از شعر نیز توسط شقایق کمالی دکلمه میشد:
«... سهم من گردش حزنآلودی در باغ خاطرههاست
و در اندوه صدائی جان دادن که به من میگوید:
"دستهایت را دوست میدارم"
دستهایم را در باغچه میکارم
سبز خواهم شد، میدانم، میدانم، میدانم
و پرستوها در گودی انگشتان جوهریام
تخم خواهند گذاشت ...»
آخرین آهنگی که خانم کمالی خواند ترانهی محلی بختیاری با تنظیم متفاوتی از سیاوش بیضایی بود.
هیلده شایت شهردار آخن: باید از مردم ایران پشتیبانی کرد!
خانم هیلده شایت شهردار آخن که در ابتدای برنامه به همراه خانم باربارا لوخبیلر و نمایندهای از کانون رهآورد برای شرکت در نشست مطبوعاتی با رسانههای شهر در بارهی وضعیت حقوق بشر در ایران در سالن حضور نداشتند؛ پس از دقایقی به جمع حاضرین پیوستند. در بخش بعدی، مجری برنامه با سپاسگزاری از خانم شایت بهخاطر شرکت فعال وی در اکثر تجمعات ایرانیان شهر آخن در همبستگی با مردم ایران؛ از وی خواست تا سخنان کوتاهی ایراد کند.
خانم شایت در صحبت کوتاه خود با تشکر از حاضرین به دلیل استقبال خوب از برنامه، به اهمیت دفاع از مردم ایران اشاره کرد و گفت: «باید از مردم ایران حمایت کرد!... ما نیز در تاریخ خود برای حقوق بشر تلاشهای بسیاری کردیم. امروزه گویی جامعهی ما "اشباع" شدهاست اما حقوق بشر عرصهای جهانی است. ما باید هر روز و به هر طریق برای اجرای حقوق بشر فعالیت کنیم، ما باید همبستگی خود را با مردم ایران اعلام کنیم!»
سخنان این شهردار از حزب سبزهای آلمان به خاطر حمایتهای هموارهی وی از جنبش مردم ایران مورد تشویق پرشور شرکت کنندگان ایرانی قرار گرفت.
باربارا لوخبیلر: حقوق بشر بخشناپذیر و جهانشمول است
در این قسمت از مراسم نوبت به خانم باربارا لوخبیلر رسید. ابتدا مجری به معرفی ایشان پرداخت.
خانم لوخبیلر، از فعالان مطرح عرصهی حقوق بشر در آلمان، تحصیلات خود را در زمینه علوم سیاسی، حقوق بینالملل و تعلیموتربیت اجتماعی به پایان رساندهاست. وی مدتی دبیرکل نهاد بینالمللی «لیگ جهانی زنان برای صلح و آزادی» در آلمان بود و از سال ۱۹۹۹ دبیرکلی سازمان عفو بینالملل – شعبه آلمان را به عهده گرفت. در تابستان ۲۰۰۸ از دبیرکلی عفو بینالملل به دلیل اعلام شرکت در انتخابات پارلمان اروپا، کنارهگیری کرد و از ماه ژوئن امسال در انتخابات پارلمان اروپا به عنوان نماینده حزب سبزهای آلمان برگزیدهشد. وی در پارلمان اروپا در بخش مربوط به ایران نیز فعالیت میکند.
سخنان باربارا لوخبیلر در دو بخش تنظیم شدهبود. در بخش نخست به حقوق بشر در عرصهی جهانی پرداخت و در بخش دوم وضعیت حقوق بشر در ایران را بررسی کرد.
خانم لوخبیلر در آغاز یکی از علتهای مهم شکلگیری منشور جهانی حقوق بشر را جنایتهای حکومت رایش سوم آلمان علیه بشریت دانست و تأکید کرد که پس از گذشت اینهمه سال، همچنان حقوق بشر زیر پا گذاشته میشود، هنوز بسیاری از مواد آن در چهارگوشهی جهان اجرا نمیشود و هنوز هم موضوع مهم زندگی بشری است.
وی گفت برابری و عدالت شعار اصلی منشور جهانی حقوق بشر است اما همه میدانیم که از افغانستان تا زیمبابوه هنوز چنین چیزی عملی نشدهاست. خانم لوخبیلر به هنگام برشمردن موارد تاریخی نقض حقوق بشر به سیاستهای استعماری غرب نیز اشاره کرد.
این فعال حقوق بشر به دو وجه اساسی منشور جهانی حقوق بشر اشاره کرد. نخست آنکه این منشور «بخشناپذیر» است. همهی مواد آن در ارتباط با هم هستند و نمیتوان بخشی را پذیرفت و بخشهای دیگر را نادیده گرفت؛ آن را باید همواره در یک مجموعه دید. خانم لوخبیلر در تشریح وجه دوم به موضوع «محلی کردن» حقوق بشر پرداخت و آن را از اساس اشتباه دانست. اینکه گفته میشود «مردم کشور ما با اعدام موافقاند پس ما اعدام میکنیم» یا اینکه «شرایط کشور ما ویژگیهای خاص خود را دارد» با جوهر منشور جهانی حقوق بشر در تضاد است چراکه این منشور جهانشمول است.
نماینده پارلمان اروپا وضعیت حقوق بشر در غرب، پس از واقعهی ۱۱ سپتامبر را نیز مورد انتقاد قرار داد و گفت ما به توازنی منطقی میان «آزادی» و «امنیت» نیازمندیم.
پس از این بخش باربارا لوخبیلر به وضعیت حقوق بشر در ایران پرداخت. وی ابتدا به تلاشهای پارلمان اروپا برای بحث و گفتوگو در این رابطه با ایران اشاره کرد و گفت از سال ۲۰۰۴ تا کنون دو دیدار با مقامات ایرانی در تهران داشتیم. در تابستان گذشته امیدواری بسیاری شکل گرفت که تحولی صورت گیرد و حکومت بهتری روی کار آید اما متاسفانه وقایع پس از انتخابات این امیدواریها را از بین برد. ۶۱ کشته و چهارهزار بازداشت، نتیجهی انتخابات بود. خانم لوخبیلر آنگاه موارد گوناگون نقض حقوق بشر در وقایع پس از انتخابات را تشریح کرد: محاکمههای ناعادلانه، تجاوز، شکنجه، کشتار و... وی تأکید کرد که پارلمان اروپا حتی پیش از انتخابات اخیر ایران نیز فهرست موارد نقض حقوق بشر توسط جمهوری اسلامی را ارائه دادهبود. یکی از نمونههای پراهمیت آن گسترش اعدامها در ایران است؛ به ویژه اعدام افرادی که به هنگام جرم کمتر از ۱۸ سال سن داشتند. ایران تقریبأ تنها کشوری است که افراد زیر ۱۸ سال را اعدام میکند. در ایران آزادی بیان به شکل گستردهای پایمال میشود. گزارشگران بدون مرز در آمار خود چنین موضوعی را مستدل کردهاند. با این حال مردم ایران در وقایع انتخابات، با استفاده از تکنولوژی مدرن توانستند این سد را گشوده و خبررسانی کنند. همین مسئلهی جالب، توجه فعالان حقوق بشر را جلب کرد که چهگونه از این ابزارهای مدرن میتوان در راه آزادی بیان استفاده برد.
خانم لوخبیلر به نقض حقوق بشر در گسترههای دیگری چون فشار بر اقلیتهای قومی و مذهبی، فعالین حقوق بشر و همچنین زنان ایران نیز پرداخت. این فعال سابق حقوق زنان، جنبش زنان ایران را بسیار بااهمیت و جالب دانست و شیوهی فعالیت زنان را بهویژه در کمپین یک میلیون امضا قابل تعمق خواند. وی گفت باید دید با فشارهای موجود، مقاومت زنان ایران چهگونه ادامه خواهدیافت.
باربارا لوخبیلر برنامهی هستهای ایران و مذاکرات اخیر گروه ۱+۵ با جمهوری اسلامی را نیز مورد بررسی قرار داد. از توافق اولیهی جمهوری اسلامی و سپس عدم پذیرش مواد این توافق توسط ایران سخن گفت. او بر این نظر بود که توافق جمهوری اسلامی دینامیک بسیاری را در رابطه با ایران ایجاد میکرد که مثبت بود.
در چنین موقعیتی فعالین حقوق بشر در سطح جهان با بغرنج تازهای مواجهاند. آیا تحریم اقتصادی به سود مردم ایران خواهد بود؟ پاسخ خانم لوخبیلر این بود که تحریم شرایط زندگی مردم را دشوارتر خواهد کرد نمونهی عراق مثال روشنی در این زمینه است.
باربارا لوخبیلر در پایان سخنان خود بار دیگر تأکید کرد حقوق بشر تنها در رابطه با خود ما مطرح نیست؛ اگر در ایران حقوق بشر نقض میشود باید اعتراض کنیم.
پس از سخنرانی خانم لوخبیلر حاضرین در مراسم سئوالاتی را در رابطه با ایران از وی پرسیدند. از جملهی این پرسشها موضوع فروش ابزارهای سانسور و محدودسازی آزادی بیان، از سوی شرکتهای بزرگ به حکومتهای دیکتاتوری بود. خانم لوخبیلر معتقد بود که قوانین ویژهای علیه شرکتهایی چون نوکیا و زیمنس که ابزار سانسور را به جمهوری اسلامی فروختهاند باید وضع شود. او از همکاری این شرکتها با چنین حکومتهایی انتقاد کرد و مثالی از کشور چین زد که چهگونه یک روزنامهنگار چینی توسط شرکت مایکروسافت به حکومت چین لو رفت و حکم ده سال زندان گرفت.
سخنان باربارا لوخبیلر و پرسش و پاسخ با شرکتکنندگان با استقبال حاضرین مواجه شد. بدین ترتیب بخش نخست مراسم همزمان با پخش اسلایدهایی از اعتراضات مردم ایران پس از انتخابات دهمین دوره ریاست جمهوری، به پایان رسید.
مستندی از دل وقایع پس از انتخابات
بعد از استراحت کوتاهی، بخش دوم مراسم با نمایش قسمتهایی از مستند «در میان گازاشکآور، ۷ روز در تهران» (بهزبان آلمانی) ساختهی خانم مانون لوازو، خبرنگار و کارگردان مستند خبری، آغاز شد.
فیلم مستند خانم لوازو که نام اصلی آن «ایران: از درون اعتراضات» است نخستین بار در اوایل ماه ژوئیه از شبکهی تلویزیونی الجزیره و پس از آن از شبکههای مختلف، از جمله آرته، به نمایش درآمدهاست.
ویژگی این مستند آن است که در طول راهپیماییها و اعتراضات، خانم لوازو بههمراه فیلمبردار به میان مردم معترض میرود و از خواستههای آنان میپرسد. حضور جوانان و بهویژه زنان جوان در این اعتراضات و همچنین در فیلم، چشمگیر است.
بخش دیدنی فیلم جایی است که پس از حمله به کوی دانشگاه و کشتهشدن پنج دانشجو، کارگردان با استفاده از دوربین مخفی از دانشجویان شاهد ماجرا در بارهی این یورش پرسوجو میکند.
مردم در سخنان خود از نبود آزادی، سرکوبها و خواست «تغییر» حرف میزنند. فضای رعبآور حاشیههای اعتراضات، در نگاه و برخوردهای مردم هویداست.
با آگاهی بر اینکه در طول این اعتراضات گروهی از خبرنگاران رسانههای خارجی بازداشت و یا از ایران اخراج شدند؛ حضور کارگردان فیلم در میان مردم و در دل ماجراها اقدامی شجاعانه بهنظر میرسد.
مانون لوازو که سال ۱۹۶۹ در لندن بهدنیا آمده، در فرانسه بزرگ شده و در رشتههای ادبیات انگلیسی و علوم سیاسی تحصیل کردهاست. او پس از پایان تحصیلات خود با روزنامهی لوموند فرانسه و شبکهی بیبیسی همکاری کرد و بعد با آژانس CAPA، بخشی از خبرگزاری فرانسه، آغاز به کار نمود. لوازو از سال ۱۹۹۶ تا کنون ۱۰ فیلم مستند خبری ساخته و جوایز متعددی نیز دریافت کردهاست. فیلمهای خبری او بهویژه در بارهی واقعهی هستهای چرنوبیل و بحران روسیه و چچن، از فیلمهای خبری مطرح به شمار میروند.
... فلک را سقف بشکافیم و طرحی نو دراندازیم
موسیقی اصیل ایرانی آخرین قسمت از مراسم روز جهانی حقوق بشر بود.
دو هنرمند دعوتشده، آقایان فرزین دارابیفر (نوازندهی تار - خواننده) و پیمان ناصحپور (نوازنده تنبک و دایره) بودند.
فرزین دارابیفر آهنگساز و نوازندهی تار و سهتار، موسیقی را از سن هجده سالگی و زیر نظر هنرمندانی چون مجید درخشانی، محمدرضا لطفی و رحمتالله بدیعی آموختهاست. دارابیفر تا کنون در قالب اجراهای گروهی و انفرادی کنسرتهای متعددی در آلمان، هلند، اتریش، فرانسه، اسپانیا و لوکزامبورگ برگزار کردهاست. وی علاوه بر این فعالیتها به تدریس نوازندگی تار و سهتار نیز مشغول است.
پیمان ناصحپور، یکی از همکاران همیشگی دارابیفر، دورهی موسیقی کودکان کارل ارف را زیر نظر محمدرضا درویشی گذرانده و پس از آن به یادگیری تنبک نزد ناصر فرهنگفر رویآوردهاست. ناصحپور «قاوال» (دایرهی آذری) را زیر نظر لطیف طهماسبی و دف را در خانقاه خلیفه میرزاآقا غوثی آموخته و یک دوره با گروه همنوازان شیدا به سرپرستی محمدرضا لطفی و هنرمندان دیگری چون هابیل علیاف، پیتر گیگر، حسن ناهید، مجید درخشانی و... همکاری کردهاست.
«مرغ سحر»، اثر مرتضی نیداوود در دستگاه ماهور و با شعر ملکالشعرای بهار، که این روزها به یکی از تصنیفهای متداول در میان مردم بدل گشته، آغازگر برنامهی هنری این دو هنرمند بود.
فرزین دارابیفر بخش دوم «مرغ سحر» را که کمابیش ناشناخته باقیماندهاست نیز اجرا کرد؛ آنجا که شاعر میگوید:
« عمر حقیقت به سر شد، عهد و وفا بیاثر شد
نالهی عاشق، ناز معشوق، هر دو دروغ و بیثمر شد
راستی و مهر و محبت فسانه شد، قول و شرافت همگی از میانه شد
از پی دزدی، وطن و دین بهانه شد...»
پس از تکنوازی کوتاه تار و سپس همراهی تنبک، تصنیف شورانگیز شعر حافظ، «بیا تا گل برافشانیم» از آثار ماندنی هنرمند فقید پرویز مشکاتیان در دستگاه ماهور، حاضرین در سالن را به وجد آورد:
«بیا تا گل برافشانیم و می در ساغر اندازیم
فلک را سقف بشکافیم و طرحی نو دراندازیم
اگر غم لشگر انگیزد که خون عاشقان ریزد
من و ساقی به هم سازیم و بنیادش براندازیم...»
با این تصنیف شاد برنامهی این دو هنرمند به پایان رسید اما تشویقهای ممتد شرکتکنندگان بار دیگر آنها را به صحنه کشاند.
این بار تصنیف زیبای «گون» ساختهی دیگری از مشکاتیان با سرودهی معروفی از محمدرضا شفیعی کدکنی از کتاب «کوچهباغهای نیشابور»، در دستگاه شور اجرا شد:
«به کجا چنین شتابان؟»
«به هر آن کجا که باشد
به جز این سرا سرایم»
«سفرت به خیر! اما
تو و دوستی خدا را
چو از این کویر وحشت
به سلامتی گذشتی
به شکوفهها به باران
برسان سلام ما را»
پس از برنامهی موسیقی اصیل ایرانی، مجری برنامه از حضور علاقهمندان به مسائل حقوق بشری ایران در این مراسم قدردانی کرد. وی در سخنان پایانی برنامه با اشاره به بیستمین سالگرد فروریزی دیوار برلین در نهم نوامبر امسال، گفت: آلمان موضوعی که اکنون در کشور ما بهوقوع میپیوندد را تجربه کردهاست؛ ناعدالتی و نقض حقوق بشر! تنها تفاوت در آن است که «دیوارهای ما» در ایران هویدا نیستند... صدراعظم آلمان در سخنان نهم نوامبر خود گفت دمکراسی یعنی آزادی، دمکراسی یعنی توجه به حقوق بشر. میخواهم به شما بگویم که ما با حمایتها و همبستگی خود با مردم ایران در راه درست فروپاشی «دیوارهای ناپیدا»ی ایران گام برداشتهایم. ما باید این همبستگی را پاسداری کنیم!
با این سخنان مراسم روز جهانی حقوق بشر در شهر آخن آلمان به پایان رسید.
* کانون رهآورد از همهی دوستانی که در برگزاری این مراسم کانون را یاری دادند صمیمانه سپاسگزاری میکند.
|