اخبار روز: www.iran-chabar.de
آدينه  ۲٣ بهمن ۱٣٨٨ -  ۱۲ فوريه ۲۰۱۰

 عفو بین الملل
اطلاعیه عمومی

9 فوریه 2010 (20 بهمن 1388)
نمایه عفو بین الملل: MDE 13/020/2010

ایران: نگرانی برای تظاهرکنندگان با توجه به اخطار مقامات در مورد عدم تحمل مطلق و تداوم دستگیری ها و محاکمه ها

عفو بین الملل از مقامات ایران می خواهد که به برگزاری تظاهرات مسالمت آمیز از جمله تظاهرات مخالف با دولت حاکم در روز 11 فوریه (22 بهمن)، سی ویکمین سالگشت انقلاب اسلامی در ایران، اجازه دهند. مقامات مختلفی از پلیس و قوه قضاییه در روزهای اخیر اخطار کرده اند که تظاهرات ضد دولتی را تحمل نخواهند کرد.
عفو بین الملل از این نگران است که در صورتی که مردم به دعوت نامزدهای ناموفق انتخابات ریاست جمهوری، میر حسین موسوی و مهدی کروبی، برای حضور در خیابان ها و بیان مسالمت آمیز نظرشان توجه کنند، اظهارات مقامات و موج دستگیری ها، محاکمه های ناعادلانه و اعدام ها که در زیر به شرح آمده، پیش درآمد اعمال خشونت دوباره از سوی حکومت باشد.
عفو بین الملل کاملا به وظیفه و مسئولیت مقامات ایران برای حفاظت از مردم و حفظ نظم واقف است، اما این موضوع سرکوب تظاهرات مسالمت آمیز، که رویه مکرر ماه های اخیر بوده، یا خشونت نیروهای دولتی علیه تظاهرکنندگان مسالمت خواه را توجیه نمی کند. هرگونه برقراری نظم باید طبق موازین رسمی بین المللی مرتبط با مراقبت پلیسی و کاربرد زور باشد و به وسیله نیروهای برخوردار از آموزش صحیح اجرای قانون انجام شود و نه به دست بسیج که یک نیروی شبه نظامی داوطلب و جانبدار سیاسی است و پیشینه ای از ارتکاب موارد نقض جدی حقوق بشر دارد و برای انجام کارهای صحیح برقراری نظم نه از آموزش برخوردار است و نه از تجهیزات. هیچ کس نباید هدف تعرض و رفتار خشونت آمیز نیروهای امنیتی قرار گیرد و تمام کسانی که به ارتکاب اقدامات خشونت آمیز مثل پرتاب سنگ یا خسارت های جزایی متهم می شوند باید تفهیم اتهام شوند و در سازگاری کامل با تعهدات ایران در حقوق بین الملل عادلانه محاکمه شوند.
به رغم «دادگاه های نمایشی» متهمان به ارتباط با گروه های مختلف مخالف و راه اندازی اعتراض هایی که منجر به صدور زندان های طولانی مدت و دو اعدام شده اند، گمان می رود تظاهرات توده ای علیه دولت در روز 11 فوریه ادامه یابد. کسانی که هدف قرار گرفته اند شامل کسانی است که گفته می شود اعضای یک گروه سلطنت طلب به نام انجمن پادشاهی ایران؛ سازمان مجاهدین خلق ایران؛ یک «گروهک کمونیستی»؛ و بهایی هستند.
عفو بین الملل از این نگران است که گویا مقامات ایرانی بازداشت شدگان را وادار به «اعتراف» دروغ به ارتباط با گروه ها و سازمان های خاص سیاسی می کنند، که ادعا می شود در حال دامن زدن به تظاهرات هستند، تا آنها را برای اعتراض های متداوم علیه دولت و نقض پیوسته حقوق بشر مقصر قلمداد کنند. به نظر می رسد هدف قرار دادن این گروه ها و شدت اقدامات دولت، حداقل بعضا، به قصد پیشگیری از اعتراض های بیشتر از جمله اعتراض های مد نظر در روز 11 فوریه باشد.
دو مردی که در ژانویه (دی ماه) اعدام شدند ـ آرش رحمانی پور و محمد رضا علی زمانی ـ پیش از انتخابات مورد مناقشه ریاست جمهوری دستگیر شده بودند. در محاکمه این دو که با حضور وکلای تسخیری انجام شد و وکلای خودشان از حضور در آن منع شدند، آنها به «اعتراف» های اجباری پرداختند و به اتهام داشتن ارتباط با انجمن پادشاهی ایران و کوشش برای ساختن مواد منفجره مجرم شناخته شدند. به آرش رحمانی پور پس از محاکمه اجازه داده شد 15 دقیقه با وکیلش دیدار کند. او گفت که زمانی که بازجویانش خواهر حامله اش را پیش او آورده و تهدید کردند که در صورت مقاومت وی، او را مورد اذیت و آزار قرار خواهند داد، وادار به «اعتراف» به ادعاهای بازجویان شده است.
مقامات ایران از محاکمه ها و اعدام ها برای تایید این ادعایشان استفاده کرده اند که اعتراض های وسیع مردمی ماه های اخیر بیان نارضایتی مردمی از نتیجه مورد مناقشه انتخابات ریاست جمهوری و سرکوب خشونت آمیز اعتراضات به دست مقامات نبوده، بلکه به وسیله قدرت های خارجی و گروه های مخالف تبعیدی مصمم به تغییر رژیم در ایران راه اندازی شده است.
پیشینه و موارد اخیری که عفو بین الملل مستند کرده است
تظاهرات علیه دولت پس از انتخابات مورد مناقشه ریاست جمهوری در خرداد 1388 با سرکوب خشن روبرو شده است. مقامات کشته شدن حداقل 40 نفر را تایید کرده اند؛ عفو بین الملل بر این باور است که تعداد واقعی حداقل 80 نفر و احتمالا بسیار بیشتر است. هزاران نفر دستگیر شده اند، بسیاری مورد شکنجه و اذیت و آزارهای دیگر قرار گرفته و ده ها نفر به اتهام های مبهمی در ارتباط با امنیت ملی متهم شده و پس از «دادگاه های نمایشی» که عدالت را به سخره گرفته اند، محکوم شده اند. گمان می رود بیش از 100 نفر به حبس، شلاق یا اعدام محکوم شده اند. گویا حداقل نه نفر در خطر اعدام هستند. چند نفر دیگر از یک گروه 16 نفری متهمان که «دادگاه نمایشی» آنها در جریان است و با اتهام محاربه و احتمالا مجازات اعدام روبرو هستند، ممکن است در خطر باشند. عفو بین الملل که در تمام موارد با مجازات اعدام مخالف است، به مقامات ایران به شدت توصیه می کند تمام حکم های اعدام را تخفیف دهند.
تازه ترین اعتراض ها در روزهای مذهبی تاسوعا و عاشورا در 26 و 27 دسامبر (5 و 6 دی ماه) انجام گرفت که در طی آنها بیش از 1000 نفر دستگیر شدند. از آن پس بیش از 200 نفر دیگر نیز گویا در خانه یا محل کارشان دستگیر و بازداشت شده اند. از جمله آنها عبارتند از: مهین فهیمی، اردوان تراکمه و سه نفر دیگر که در تاریخ 28 دسامبر (7 دی ماه) در خانه فرد اخیردستگیر شده اند، و امید منتظری، فرزند مهین فهیمی که همان روز دستگیر شد.
مهین فهیمی تاریخ دان و عضو گروه مادران صلح است که علیه مداخله نظامی احتمالی در ایران به خاطر برنامه هسته اش فعالیت می کند و خواهان «راه حل های عملی» برای بی ثباتی منطقه مبارزه و علیه دستگیری، بازداشت و آزار و اذیت ایرانیان عادی فعالیت می کند. او ضمنا خاله سهراب اعرابی، یکی از قربانیان به کارگیری زیاده از حد زور در طی تظاهرات تابستان است (نگاه کنید به: www.amnesty.org شوهر او، حمید منتظری، در طی واقعه ننگین «کشتار زندان» در سال 1367 و اعدام هزاران نفر از زندانیان سیاسی اعدام شد.
زهره تنکابنی، 62 ساله، یکی از دوستان مهین فهیمی و عضو مادران صلح از روز 7 دی بازداشت شده است. او یکی از زندانیان وجدان است که عفو بین الملل در زمان زندانی بودنش در دهه 1980 (دهه1360) فعالیت کرده است (نگاه کنید به: ایران: زندانیان وجدان زن، نمایه عفو بین الملل MDE 13/05/90، ماه مه 1990). او نیز بیوه یکی از زندانیانی است که در طی «کشتار زندان» 1367 کشته شده است.
در روز 27 ژانویه 2010 (7 بهمن 1388)، یکی از معاونان وزارت اطلاعات مدعی شد که در حدود 30 نفر از اشخاص بازداشت شده در تظاهرات روز عاشورا با گروه ها چپ در ارتباط هستند و از هر دو جناح اکثریت و اقلیت سازمان فدائیان خلق ایران نام برد، یا دارای گرایش های نو کمونیستی هستند که در این زمینه از مادران صلح نام برد. خانواده های زهره تنکابنی و مهین فهیمی وجود این ارتباط یا وابستگی سیاسی مادران صلح را به شدت تکذیب کرده اند.
امید منتظری، دانشجوی حقوق و روزنامه نگار 24 ساله، پس از دستگیری در بخشی از یکی از «دادگاه های نمایشی» 16 نفر متهم به راه اندازی تظاهرات عاشورا نشان داده شده است. او را در حالی نشان دادند که به اتهام ها «اعتراف» می کرد، از جمله «تجمع و تبانی برای ارتکاب جرم علیه امنیت ملی» و «تبلیغ علیه نظام از طریق شرکت در اعتراض ها در روز عاشورا و انجام مصاحبه با رسانه های خارجی.» یک دانشجوی دیگر، محمد امین ولیان، 20 ساله، در همان دادگاه حضور یافت و به خاطر مشارکت در تظاهرات و پرتاب سنگ به محاربه متهم شد. خانواده او، که درتاریخ 12 ژانویه (22 دی) دستگیر شده، هیچ اطلاعی از محل نگهداری او دریافت نکرده است به جز این که در «محلی ویژه» نگهداری می شود که منظور احتمالا یکی از بازداشتگاه های تحت اداره سپاه پاسداران است. با وجود اتهام های جدی متعدد علیه او، به او اجازه دیدارهای خانوادگی یا دسترسی به وکیل انتخابی داده نشده است.
امید منتظری در طی محاکمه گفت که برای مجله فرهنگی آنلاین به نام سرپیچ مطلب نوشته است. تنها شش شماره از سرپیچ منتشر شده است که آخرین آن در ماه مه 2009 (اردیبهشت 1388) بود، اما نویسندگان دیگر آن عبارت بودند از اردوان تراکمه که از 27 دسامبر 2009 (6 دی 1388) در بازداشت است، و یاشار دارالشفا و مازیار سمیعی، دانشجویانی که هر دو در طی شب 4-3 فوریه (15-14 بهمن ) دستگیر شدند. مادر و برادر یاشار دارالشفا و نیز خواهر 25 ساله اردوان تراکمه به نام بهار دستگیر شدند، اما دو روز بعد آزاد شدند. دو دختر عموی یاشار دارالشفا به نام های بنفشه دارالشفائی، مدرس موسیقی، و جمیله، فیلم نامه نویس و روزنامه نگار، نیز گویا از زمان دستگیری در 5 فوریه (16 بهمن) در بازداشت به سر می برند.
حداقل 10 نفر از اعضای جامعه بهایی از زمان تظاهرات عاشورا دستگیر شده اند که حداقل یکی از آنها ـ که با حروف پ. ف مشخص شده ـ در میان 16 نفری بود که «دادگاه نمایشی» آنها در ژانویه شروع شد. جامعه بین المللی بهاییت به شدت هر گونه ارتباطی با تظاهرات را تکذیب کرده است. در میان 16 متهم در محاکمه تهران افراد دیگری نیز هستند که به ادعای مقامات با سازمان مجاهدین خلق ایران، که در ایران ممنوع است، ارتباط داشته اند.
از جمله افراد دیگری که پس از عاشورا بازداشت شده اند عبارتند از مهرانه آتشی، یک عکاس شناخته شده بین المللی و شوهرش مجید غفاری. آنها در روز 12 ژانویه (22 دی) در خانه شان دستگیر شدند وتصور می رود در بند 209 زندان اوین بدون امکان دیدارهای خانوادگی یا دسترسی به وکلای انتخابی خود در انفرادی به سر می برند. دلیل اصلی دستگیری آنها ناروشن مانده است.
علیرضا فیروزی و سورنا هاشمی، دانشجویان اخراجی از دانشگاه زنجان به خاطر داشتن نقش در افشای سوء استفاده جنسی از یک دانشجوی دختر در سال 2008 (1387) گویا در روز 2 ژانویه 2010 (12 دی 1388) پس از ترک تهران به قصد رفتن به تبریز دستگیر شده اند، گرچه مقامات این موضوع را تایید نکرده اند. به نظر می رسد آنها از قربانیان ناپدید شدن قهری هستند. خانواده های آنها نتوانسته اند اطلاعی در باره آنها به دست آورند، اما بر این باورند که آنها دستگیر شده اند، چون اشخاص دیگری، احتمالا از ماموران وزارت اطلاعات، از حساب اینترنتی آنها استفاده کرده اند. به اظهار تارنمای گزارشگران و فعالان حقوق بشر در ایران، بازداشت شدگانی که اخیرا از زندان اوین آزاد شده اند و عکسی از سورنا هاشمی به آنها نشان داده شده می گویند او تا اواخر ژانویه (اوایل بهمن) در آنجا بوده، اما بعدا به جایی دیگری منتقل شده است.
اعضای خانواده های مخالفان تصوری دولت نیز بازداشت شده اند، از جمله خویشان اردوان تراکمه و یاشار دارالشفا که در بالا ذکر شد، و نوشین عبادی، خواهر برنده جایزه نوبل صلح شیرین عبادی. نوشین عبادی از 28 دسامبر (7 دی) به مدت سه هفته بازداشت شد، ظاهرا برای این که شیرین عبادی، که در حال حاضر در خارج است، تحت فشار از سخن گفتن در باره نقض حقوق بشر در ایران دست بردارد.
از جمله خویشان شخصیت های برجسته سیاسی که هنوز گویا در بازداشت به سر می برند عبارتند از لیلا توسلی که در 28 دسامبر (7 دی) دستگیر شد. پدر او، محمد توسلی، که او نیز در بازداشت است، از فعالان نهضت آزادی و دایی او، ابراهیم یزدی، رهبر نهضت آزادی است. یزدی نیز از 28 دسامبر (7 دی) در بازداشت بوده است. خواهر لیلا توسلی، سارا، از 3 ژانویه (13 دی) بازداشت شده و شوهر او محمد (فرید) طاهری نیز در بازداشت به سر می برد.
عفو بین الملل خواهان آزادی فوری و بدون قید و شرط تمام زندانیان وجدان است، یعنی کسانی که به خاطر به کارگیری مسالمت آمیز حق آزادی بیان، تجمع و تشکل یا به علت نسبت خانوادگی با چهره های مخالف در بازداشت هستند. اشخاص دیگری که در بازداشت هستند، در صورتی که به جرائم شناخته شده کیفری متهم نشده و سریع و بدون توسل به مجازات اعدام از محاکمه عادلانه برخوردار نشوند، باید آزاد شوند. تمام بازداشت شدگان باید از شکنجه و آزار و اذیت دیگر محافظت شوند و در صورت تفهیم اتهام در سازگاری کامل با موازین بین المللی محاکمه عادلانه مورد محاکمه قرار گیرند یا آزاد شوند. متهمان نباید وادار به اعلام جرم علیه خودشان شوند.
پایان/
سند عمومی
***************************************
برای اطلاعات بیشتر با دفتر مطبوعاتی عفو بین الملل در لندن، انگلستان، تماس بگیرید:
تلفن: 5566 7413 20 44+
press@amnesty.org email:
International Secretariat, Amnesty International, 1 Easton St., London WC1X 0DW, UK www.amnesty.org