اخبار روز: www.iran-chabar.de
پنج‌شنبه  ۱٣ اسفند ۱٣٨٨ -  ۴ مارس ۲۰۱۰

 راس ساعت ۲۱ روز سه شنبه ۱۱ اسفندماه لغایت ۹ صبح روز ۱۲ اسفندماه به مدت ۱۲ ساعت طرح ضربتی، گسترده و برنامه ریزی شده ای از سوی دستگاه امنیتی برای بازداشت فعالان حقوق بشر خاصه همکاران یا اعضای مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران به اجرا گذاشته شد که دست کم ۲٣ مورد بازداشت یا اقدام برای بازداشت تاکنون از آن مشخص شده است، در خصوص این موضوع با احمد باطبی، سخنگوی مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران به گفتگو نشسته ایم که عیناً در پی می آید


هرانا – آقای باطبی پیش از اینکه به بحث دستگیریهای ۱۱ اسفند بپردازیم، لطفا در خصوص وضعیت مجموعه خاصه در طی یکسال اخیر اگر مقدور است توضیحی بفرمایید

مجموعه نه در طی یکسال که از اولین ماههای تاسیس خود در چهارسال قبل همواره مورد برخورد سیستم امنیتی قرار داشته و اگر حساب افرادی که سابقه زندان داشته اند و بعد از آزادی به مجموعه پیوسته اند را جدا کنیم باز افراد زیادی در طی این سالها فقط به خاطر کار حقوق بشری و پیش برد این موضوع در همکاری با مجموعه مورد قهر دستگاه امنیتی ایران قرار گرفته اند.
اگر بخواهم با توجه به وقایع اخیر و خاصه یکساله اخیر صحبت را ادامه بدهم باید عرض کنم از اول سال ۱٣٨٨ تا اول بهمن ماه امسال حدود ۱۴ نفر از همکاران بازداشت، شدند و از اول بهمن ماه تا ابتدای اسفندماه حدود ۱٣ نفر دیگر نیز به این جمع اضافه شدند و دست آخر در حمله ۱۱ اسفندماه این تعداد افزایش نگران کننده ای یافت.


هرانا – آیا میتوانید بگویید در واقعه ۱۱ اسفندماه چه اتفاقی افتاد و چه تعدادی بازداشت شدند

به نظرم لازم است ابتدا اشاره کنم به مصاحبه ای که قبلا داشتم تحت عنوان "تحلیل فضای امنیتی کشور" و در آن عرض کردم که دستگاه امنیتی آمده و تحلیل کرده که فعالان مدنی به دلیل جنس اعتراضات مردمی آسیب زا تر هستند بنابراین برخورد با فعالان و جریانات فعال در این زمینه را در اولویت خود گذاشته، برای این برخورد هم یک مرحله شناخت از درون گروهها گذاشت و شروع کرد برای شناسایی پاشنه آشیل گروههای مدنی پروسه های تحقیق و بازجویی و غیره را که در مورد ما هم در آذرماه بعد از احضار و بازجویی افراد متوجه شدیم از شهریورماه شروع شده و مجموعه و برخورد با مجموعه مانند بسیاری از گروههای داخلی دیگر بعنوان یک کیس کاری برای دستگاه امنیتی مفتوح شده و کار شناسایی آن در جریان است.
موج برخورد با گروههای مدنی داخلی دیگر، ما را آگاه کرد که به زودی مورد برخوردهای گسترده قرار خواهیم گرفت، یکی از دلایلی هم که در بیانیه تغییرات ساختاری مجموعه در بهمن ماه اعلام کردیم همین بود و به خاطر همین هم عرض کردیم عضویتها یا مسئولین را در چنین شرایطی معرفی نخواهیم کرد.
پس از اعلام تغییرات ساختاری به فاصله چند روز بعد موجی از بازداشت ها و احضارها شروع شد که حدود ۱٣ تن از همکاران را در برگرفت، ما تصور کردیم این همان موج است که انتظارش بود و با این اقدام در بهمن ماه، موج برخورد فروکش خواهد کرد اما در ۱۱ اسفندماه از ساعت ۹ شب تا ۹ صبح روز ۱۲ اسفندماه یک عملیات ضربتی گسترده از سوی دستگاه امنیتی به اجرا گذاشته شد که گستردگی آن برای یک گروه حقوق بشری موجب حیرت است.
این عملیات نیروهای امنیتی، اقصی نقاط کشور را در بر میگرفت و در بعضی اقدامات برای بازداشت ما شگفتی هایی همچون استفاده از چند گروهان نیروی نظامی یا شبه نظامی برای بازداشت یک فعال حقوق بشر یا روزنامه نگار را هم دیدیم، بهرحال از مجموع ۲٣ اقدام دستگاه امنیتی حدود ۹ تای آن منجر به بازداشت و باقی آن نیز به علت نبودن فرد به دلایل مختلف در محل، ناموفق برای آن نیروها باقی ماند.
البته نباید غافل بود که در چنین شرایطی که فرد زنده، خود را به دلیل اعتقاد به بیگناهی معرفی میکند و چند روز بعد جسد فرد را به خانواده اش تحویل می دهند، یا یک فرد را به خاطر یک شعار یا پرتاب چند سنگ به اعدام محکوم می کنند، کمتر کسی حاضر است با پای خود برای معرفی خود اقدام کند و عموماً ترجیح میدهند تا حد ممکن از رفتن به بازداشتگاهها پرهیز کنند. بنابراین تکلیف افراد بازداشت نشده هم تقریبا مشخص است.


هرانا - وجه تمایز بازداشتهای ۱۱ اسفندماه با فرضا بازداشت های بهمن ماه اعضای مجموعه را در چه می دانید؟

در بهمن ماه اکثراً افراد فعال بازداشت شدند و اکثر بازداشت ها هم به خاطر مسائل همان محدوده ۲۲ بهمن بود و بیشتر هم در تهران بود، اما در ۱۱ اسفند اولا بسیار گسترده است و زمان شروع و پایان اقدامات در سراسر کشور هماهنگ است یعنی ۹ شب ۱۱ اسفند تا ۹ صبح ۱۲ اسفندماه، همینطور به نظر می آید نهادهای بیشتری در این طرح حضور داشته اند، به طوریکه مشاهده شده افرادی را قصد بازداشت داشته اند ولی عملا دو گروه که به نظر می آمده از دو نهاد متفاوت امنیتی هستند همزمان رسیده اند که بین خود آنها هم برای بردن فرد بازداشت شده کشمکش پیش آمده، در بعضی اقدامات، ما افراد سپاه را با لباس رسمی دیده ایم و در بعضی اماکن دیگر نیروهای عملیاتی وزارت اطلاعات مشاهده شده است، بنابراین گستردگی و درگیر بودن چند نهاد امنیتی در آن شاخص های اول آن است.
موضوع دیگری که باید اشاره کرد، افرادی در بازداشتهای ۱۱ اسفند بازداشت شده اند صرفا افراد فعالی نبوده اند بلکه بعضی از آنها همکاران سابق بوده اند ولی در زمان بازداشت اسم مجموعه آورده شده و این نشان می دهد که سیستم امنیتی از همان شهریور ماه که پرونده ای برای ما گشود نتوانسته اطلاعات خود را به روز کند یا افرادی که صرفا اعضای ساده بوده اند یا عضو سابق بوده اند را نیز به اسم مجموعه مورد برخورد قرار داده است.
موضوع دیگری که مایلم جهت انتقال تجربه عرض کنم، همزمان با شروع این هجمه در ساعت ۹ شب ۱۱ اسفندماه، ما حملات بی سابقه اینترنتی روی سرورهای مختلف خود داشتیم که منجر به از کار افتاده سه سرور و مختل شدن وب سایتهای خبری ما شد و بعلاوه ایجاد مشکلات فنی دیگر، عملا جلوی اطلاع رسانی ما را گرفت، که این خود از یک برنامه ریزی حساب شده خبر می دهد.


هرانا - به خشونت شگفتی اور در بعضی بازداشت های ۱۱ اسفندماه اشاره کردید، آیا از دلیل آن مطلع هستید؟

خشونت های مورد اشاره در همه موارد بازداشت دیده نشده ولی در چند بازداشت که در شهرهای کوچک و توسط سپاه پاسداران بوده این خشونت ها که حتی اعضای خانواده را نیز در برگرفته گزارش شده. عمده دلایل آن را میتوان گزارشات اشتباه یا کم سوادی نیروی عملیاتی دانست.


هرانا - آقای باطبی آیا اسامی بازداشت شدگاه را اعلام کرده اید یا اعلام خواهید کرد ؟

مسلما به عنوان گروه مدافع حقوق بشر که گزارشگری نقض حقوق بشر هم قسمتی از فعالیت های آن را تشکیل می دهد این اقدامات را گزارش خواهیم کرد به جامعه بین الملل و نهادهای ذیربط، انتشار اسامی به رسانه ها جهت تنویر و جلب حمایت افکار عمومی هم صورت گرفته یا در دست اقدام است، اما اینکه بیاییم و با تکیه بر عنوان عضو از افراد ذکر نام کنیم چون تحلیل ما از شرایط این است که موجب افزایش فشار بر افراد می شود تا زمانی که این تحلیل را داریم از این شکل اقدام یا هر نوع اقدامی که تحلیل کنیم فشار بیشتری را به بازداشت شدگان وارد می کند پرهیز می کنیم. کار گروهی ضوابط خود را دارد.
ما سعی میکنیم با اطلاع رسانی وضعیت این افراد، استفاده از ظرفیت های حقوقی و رسانه ای و سپس وارد کردن نهادهای بین المللی و استفاده از ظرفیت جامعه بین الملل به این مسائل و در کل استفاده از تمام ظرفیتهایی که حمایت از قربانی این سناریوها را در پی دارد استفاده کنیم. هدف ما باید در وهله اول حمایت و دفاع از بازداشت شدگان باشد نه چیز دیگری.


هرانا - شما عمده دلایل این برخوردها را چه می دانید. آیا به نظر شما این برخوردها دارای جنبه قانونی است؟

ما جدای از جامعه مدنی نیستیم و این برخورد صورت گرفته هم جزیی از برخورد با جامعه مدنی و کنشگران آن است، حکومت ایران با سی و یک سال سابقه و ۲٨ بار محکومیت نقض حقوق بشر در سازمان ملل در واقع در خط اول نقض حقوق بشر است.
مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، علیرغم وجود اراده، همچون سایر گروههای مشابه امکان ثبت در داخل کشور را پیدا نکرد، ولی ثبت نکردن با غیرقانونی خواندن متفاوت است، اگر بخواهم طبق قانون اساسی که جمهوری اسلامی موظف به رعایت آن است صحبت کنم باید عرض کنم اصل ۲۶ قانون اساسی تصریح می‌کند "فعالیت جمعیت‌ها علی‌الاطلاق آزاد است مگر آن‌که فعالیت آ‌‌ن‌ها با استقلال کشور یا مبانی اسلام در تضاد باشد که بدیهی است تشخیص این امر با دادگاه صالحه ذیل اصل ۱۶٨ قانون اساسی است" و همینطور مصوبات و کمیسیون‌های ماده‌ی ۵ و ۱۰ احزاب و جمعیت‌های وزارت کشور هم اساس اخذ مجوز جمعیت‌ها را در راستای دریافت تسهیلات دولتی تعریف کرده اند که نظر به تمایل ما به فاصله گرفتن از حوزه‌های حکومتی و قصد فعالیت در حوزه‌ی مستقل و عمومی نمی‌تواند دست ‌آویزی برای غیرقانونی خواندن مجوعه تلقی شود.
بنابراین طبق همین قانونی که حکومت و دستگاههای امنیتی و قضایی موظف هستند رعایت کنند مادامی که دادگاهی ذیل اصل ۱۶٨ قانون اساسی برای بررسی کلیت مجموعه تشکیل نشود و در آن دادگاه، مجموعه و هویت حقوقی آن مورد بررسی و در نهایت اعلام غیرقانونی بودن بر اساس اسناد قرار نگیرد، این تشکل بر قانونی بودن و تداوم فعالیت خود تاکید دارد.
این توضیح از موضع قوانین داخلی بود وگرنه که میتوان به اصل ۲٨ اعلامیه‌ی جهانی حقوق بشر هم اشاره کرد همینطور به جاست اشاره کنم بر اساس "اعلامیه‌ی سازمان ملل متحد در مورد مدافعین حقوق بشر" که در مجمع عمومی این سازمان با توافق تمامی اعضا در سال ۱۹۹٨ میلادی به تصویب رسید دولت ایران موظف به حمایت از مدافعان حقوق بشر شده".
تمامی توضیحات را عرض کردم که بصورت جمع بندی بگویم این ما نیستیم که قوانین را نقض میکنیم بلکه این مخالفان حقوق بشر هستند که فعالیت های ما را که بارها در حرف و عمل نشان داده ایم قصدی برای دستیابی به قدرت به معنای سیاسی آن نداریم تحمل نمی کند.
البته ما متوجه هستیم این بازداشت ها بی ارتباط با جنبش حقوق شهروندی و اعتراضات احتمالی در چهارشنبه سوری هم نیست و از این بازداشت ها عملا ایجاد رعب و وحشت را قصد دارند استخراج کنند، اما به نظرم اشتباه گرفته اند چون ما برنامه ای برای چهارشنبه سوری یا اقدامات مشابه نداشته و نداریم. فعالیت حقوق بشری مشخص و دارای چارچوب است و اگر ما اهل رعایت کردن استانداردهای حقوق بشری نبودیم تا الان در یکی از این همه دادگاهی که اسم از ما بردند یک سند حداقل ارائه می کردند از غیر حقوق بشری بودن ما.


هرانا - اگر در پایان نکته ای دارید بفرمایید.

باید عرض کنم این برخوردها از عزم ما برای تداوم فعالیت نخواهد کاست و این ظرفیت را داریم که از این مرحله فشار و هجمه گذار کنیم، همینطور این فشارها باعث نخواهد شد از موضوع حقوق بشر منحرف شویم.
بهرحال ما اولین گروهی نیستیم که در این چند وقت این چنین زیر هجمه برخورد قرار گرفته ایم و این برخوردها کماکان ادامه خواهد داشت تا زمانی که دولت ایران مجبور به رعایت حقوق بشر شود و این موضوع هم جز در سایه اتحاد و همکاری تمامی گروههای مدافع حقوق و همینطور اقدامات جدی تر جامعه بین الملل میسر نمی شود.