• هر چند نوری مالکی و حزب الدعوا از خود تصویری ناشی از فاصله گرفتن از اسلامگرایی شیعی نشان داده اند، و این نیز خود موجبات رای بالاتری به نسبت ائتلاف لیست اسلامگرای شیعه به رهبری جعفری را سبب شده است، با این وجود، با پیشی گرفتن لیست ایاد علاوی به این جبهه ها و هژمونی ای که اسلام سیاسی در منطقه بویژه در مناطق شیعه نشین و بخشهایی از کردستان عراق پیدا کرده بود، ضربات قابل توجهی وارد خواهد شد ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
چهارشنبه  ۴ فروردين ۱٣٨۹ -  ۲۴ مارس ۲۰۱۰

با دومین انتخابات پارلمانی اوضاع سیاسی عراق وارد دوره جدیدی شده است. هنوز شمارش نهایی رای گیری و نتیجه انتخابات اعلام نشده. اما، طبق گزارش های اعلام شده، ائتلاف مالکی رئیس جمهوری کنونی برای دوره آتی با مشکلات جدی روبرو شده است. برای مالکی و ائتلاف در قدرت کنونی نتایج انتخابات کنونی کمتر قابل پیش بینی بود. اینها با توجه به موقعیت کنونی شان، قدرت گیری اسلام سیاسی و ناسیونالیسم عرب در زیر سایه میلتاریزم نیروهای نظامی امریکا، انگلستان و حمایتهای همه جانبه جمهوری اسلامی را دست مایه بدست گرفتن قدرت مملکتی برای دوره آینده در نظر داشتند. جمهوری اسلامی در روزهای اول بعد از انتخابات در کمین ارسال پیام به نوری مالکی نشسته بود که شمارش های جدید فعلا سران این رژیم را در بهت و ناباوری به نتایج انتخابات فرو برده است. بهترین گزینه در شرایط کنونی برای جمهوری اسلامی و اسلام سیاسی پیروزی نوری مالکی است.
رایزنی و اظهار نظرهای ضد و نقیض همچنان در محافل و رسانه های عراقی ادامه دارد. (جمعه ١٩مارس) ایاد علاوی در بیروت اعلام کرد که لیست ائتلاف عراق از لیست نوری المالکی "دولت قانون" پیشی گرفته و تا کنون در مجلس نمایندگان ائتلاف عراق چند کرسی بیشتر از ائتلاف نوری مالکی را بدست آورده است. روز شنبه ٢٢ مارس پیروزی "ائتلاف عراق" بر لیست ائتلافی "دولت قانون" مالکی تلویحا اعلا شده است. ایاد علاوی همچنین اعلام کرده، عجله ای برای تشکیل دولت ندارد، زیرا تا زمانیکه نوری مالکی بر اسب تک روی در قدرت پایفشاری کند، در مقابل قدرت تاکنونی او خواهد ایستاد و حاضر نیست که سیاستهای دوره چهار ساله گذشته را ادامه دهد. همچنین اعلام کرده تمام انتصابهای دولت کنونی در سمت های دولتی و قدرت باید توسط مالکی "کان لم یکن" اعلام شود. (از اسامی انتصابها اسمی برده نشده، که البته این روش در محافل و دوائر سردمداران کنونی در عراق بیشتر به مانورهای ایذایی شباهت دارد). در ضمن ایاد علاوی برای اینکه اوضاع سیاسی را بیشتر از این در آشفتگی آلترناتیو حکومتی قرار ندهد، ائتلاف با لیست مالکی و تشکیل دولت را نیز رد نکرده است.

در روزهای شروع رای گیری که در تعدادی از استانها بویژه در بغداد و بصره و تعداد ٥ شهر دیگر در حالی که آرا ائتلاف "دولت قانون" بیشتر اعلام شده بود، لیست ایاد علاوی از تقلب در انتخابات صحبت میکردند، که آنروزها مالکی اعلام کرد که در انتخابات تقلبی صورت نگرفته، و از سلامتی انتخابات دفاع کرد. اما در دو روز گذشته مالکی و جلال طالبانی (نخست وزیر و رئیس جمهور عراق) در دو روز متوالی شنبه و یکشنبه ٢١ و ٢٢ مارس در اطلاعیه های رسمی از تقلب در انتخابات صحبت کرده و خواهان باز شماری رای ها شدند. کمیسیون انتخابات دیروز اعلام کرده که انتخابات سالم است، تقلبی صورت نگرفته و رای گیری بازشماری آرا را رد کرد.   
با روند کنونی، سیر اوضاع سیاسی و صحنه انتخابات و آرایش دولتی و حکومتی در پرده ابهام قرار گرفته است. پرونده ها رو میشوند و تاکنون لیست "دولت قانون" اعلام کرده که ایاد علاوی به دلیل اینکه مادرش لبنانی است نمیتواند در سمت نخست وزیری قرار گیرد.

اوضاع سیاسی عراق و رهبری قدرت دولتی برای ایران مساله مهم و در ارتباط با اسلام سیاسی تابعی از مانور و قدرتنمایی در منطقه است. با حمله نظامی امریکا و انگلیس به عراق در سال ٢٠٠٣ جمهوری اسلامی و اسلام سیاسی قدرتمندتر در سطح منطقه ابراز وجود کرده اند. دولتهای جعفری (لیست ملی عراق، متشکل از مجلس اعلا، جریان مقتدا صدر و حزب فضیلت اسلامی، سه حزب اسلامگرای شیعه) و "دولت قانون" نوری مالکی به اهداف سیاسی و قدرتگیری اسلام سیاسی تحت هژمونی جمهوری اسلامی کمک کرده، و عملا مناسبات دولتی و کشوری عراق را تحت سلطه سیاسی و ائدئوژیک خود قرار داده اند. هر چند نوری مالکی و حزب الدعوا از خود تصویری ناشی از فاصله گرفتن از اسلامگرایی شیعی نشان داده اند، و این نیز خود موجبات رای بالاتری به نسبت ائتلاف لیست اسلامگرای شیعه به رهبری جعفری را سبب شده است، با این وجود، با پیشی گرفتن لیست ایاد علاوی به این جبهه ها و هژمونی ای که اسلام سیاسی در منطقه بویژه در مناطق شیعه نشین و بخشهایی از کردستان عراق پیدا کرده بود، ضربات قابل توجهی وارد خواهد شد.

میزان مشارکت مردم در مناطق سنی نشین، با وجود ناامنی بالا و تهدیدات القاعده و بمب گذاری از قبل و در هنگام انتخابات بیشتر از مناطق دیگر اعلام شده. در این مناطق مشارکت در انتخابات تا حد ٦٤درصد بوده، در صورتیکه در مناطق شیعه نشین که از موقعیت "امن" تری به نسبت سایر استانهای برخوردار بوده، میزان مشارکت تا ٤٦درصد برآورد شده است. ناگفته پیداست که مشارکت بالای مناطق سنی نشین در حمایت از لیست ایاد علاوی بوده، که این نیز خود نشان میدهد که بخشهایی نسبتا وسیع از عراق اینبار میخواهند شانس خود را در حکومتی غیراسلامگرا با تجربه تاکنونی از دولتهای جعفری و مالکی تجربه کنند. در چنین وضعیتی اقبال اسلام سیاسی تحت هژمونی جمهوری اسلامی رو به افول خواهد گذاشت و با قدرتگیری لیست ائتلاف عراق به رهبری ایاد علاوی که خود را سکولار مینامند، اقبال حضور و دخالت عربستان سعودی که تاریخا از حامیان پر و پاقرص القاعده و دارو دسته های وابسته به این جریان است، بیشتر میشود.

اما، آنچه در دل تحولات کنونی در عراق دیده میشود، پدیده دخالت فعالتر مردم به منظور حاشیه ای کردن نفوذ گرایش قومی ـ مذهبی، است. در دوره های گذشته که با جبهه بندی قومی و مذهبی آرایش پارلمان و قدرت سیاسی را رقم میزدند، اینبار مردم بشکل آگاهانه وارد صحنه سیاست شده و با وجود فضای نا امن و بشدت امنیتی، با وجود تهدیدات دار و دسته های مسلح و شرور اسلامی از جمله القاعده، بشکل فعال در انتخابات شرکت کردند. که البته شرکت فعال مردم بویژه در شرایطی که لیست و اقبال اسلامگرایی شیعه (لیست جعفری) و "دولت قانون" در دوره افول قرار گرفته، جمهوری اسلامی از وضعیت کنونی نا خشنود میباشد، و به هر درجه که جامعه تحت پرچم هر نوع سکولاریسمی که امروز در هیئت ایاد علاوی خود را نشان میدهد، فعال و به سرنوشت خود مستقیم تر فکر و دخالت کند، افول اسلام سیاسی به مراتب بیشتر خواهد شد.
انتخابات دوره دوم پارلمان در عراق میرود که صحنه سیاسی و آرایش نیروهای اجتماعی درگیر در جامعه را تغییر دهد. آنچه مایه تاسف و درد بسیار است، عدم حضور فعال جنبش کارگری، و جریانات چپ و کمونیستی در صحنه سیاسی و آلترناتیو قدرت سیاسی، میباشد. طبقه کارگر در عراق سنتا در محور تغییر و تحولات سیاسی حضور داشته است. سابقه و مبارزه طبقه کارگر متشکل سنتی دیرینه در سیاست عراق داشته، اما در دو و سه دهه گذشته، در دوره حاکمیت صدام فاشیست و در دو دهه گذشته با وجود میلتایرزم نظامی امریکا و از جمله از دوره حمله نظامی امریکا و متحدینش به عراق بعد از رویدادهای "جنگ خلیج"، و در حالی که جامعه عراق در معرض نابودی قرار گرفت، مدنیت و زندگی مدنی زیر سایه میلتاریزم نظامی امریکا و جنگ قومی و مذهبی به انهدام اجتماعی جامعه و مراکز تولیدی و صنعتی از جمله صنایع نفت، کارخانه های بزرگ تولید سیگار و مراکز کار شرکت های نساجی و دیگر مراکز، را تحت تاثیر قرار دارد، طبقه کارگر و چپ جامعه ضربه پذیرتر شده و اکنون ما شاهد عدم دخالت فعال، سازمانیافته این بخش عمده از جامعه هستیم.

در دو دهه گذشته جامعه عراق دستخوش تحولات مخربی شده است. مردم عراق در دل جنگ هشت ساله ایران و عراق ضربات جانی، مالی و اقتصادی را متحمل شدند. بارها از محلهای مسکونی، کار و تولیدی آواره شدند، بیکاری وسیع در جامعه بشکل گسترده و وسیعی، مردم و شهروندان این جامعه را در معرض نابودی قرار داد. برای دوره ای نسبتا طولانی جامعه مدنی عراق تبدیل به اردوگاه هایی شد، که شهروندان آن از حق هر نوع حقوق شهروندی محروم شدند. نا امنی و مصیبت های جانی و اقتصادی مردم عراق، مملکتی که در شمار کشورهای ثروتمند با بیشترین درآمدهای اقتصادی در خاورمیانه، در ردیف اولی ها قرار داشت، تبدیل به مملکت و جامعه ای ویران، با مردمی آواره، و دستخوش مانورهای خانمان برانداز تروریسم اسلامی، و میلتاریزم نظامی شد.

در این مطلب، به اوضاع سیاسی کردستان عراق، صف بندی جریانات سبز و آبی، جبهه بندی جناح ها و احزاب موجود، حزب دموکرات کردستان عراق به رهبری مسعود بارزانی، اتحادیه میهنی به رهبری جلال طالبانی و روند تغییر(گوران) به رهبری نوشیروان مصطفی بطور مفصل نپرداخته ام. بررسی و بحث در مورد صف وبندی احزاب کردی و اسلامی در کردستان عراق، خود بطور مجزا لازم است. هر چند اوضاع سیاسی عراق خود بطور مستقیم در آرایش و صف بندی نیرو و احزاب سیاسی تاثیر دارد. نکته قابل توجه در شرایط کنونی و اقبال بالایی که لیست عراق به رهبری ایاد علاوی در کرکوک در کسب آرا بالا بدست آورده است، میباشد. استان کرکوک و شهر کرکوک در دو دهه گذشته برای دولتمردان در اریکه قدرت، و برای احزاب سیاسی کرد، و برای ترکیه مساله ای پروبلماتیک بوده و میباشد. کرکوک بدلیل موقعیت اقتصادی و نفت خیز بودنش در شمال و جنوب عراق موقعیت استراتژک سیاسی و اقتصادی دارد. در دوره دوم انتخابات لیست ایاد علاوی از همه احزاب موجود پیشی گرفته و جریان و روند اپوزیسیون احزاب حاکم، روند تغییر نیز رای بالایی را کسب کرده است، این مساله در دوره آتی اوضاع سیاسی و سرنوشت قدرت سیاسی و حاکمیت در شمال کردستان را تحت تاثیر قرار خواهد داد، بر آرایش نیرو و احزاب سیاسی تاثیر مستقیم و بلافصل خواهد گذاشت.
اما، آنچه برای مدنیت و حقوق اجتماعی و مبارزه طبقاتی(در کرکوک طبقه کارگر در مراکز تولیدی و صنعتی و صنایع نفت قدرتمند و مزدبگیران این صنایع در سطح ده ها هزار نفری هستند)، آزادی فعالیت سندیکا و اتحادیه های کارگری، آزادی فعالیت سازمان و نهادهای مدافع حقوق زنان و احزاب سیاسی مهم است، تضمین و با قبال بالایی برای تاثیر و دخالت موثر و تعیین کننده، بازسازی زندگی اجتماعی، حقوق شهروندی، فعالیت سیاسی و طبقاتی در این شهر است. این مهم در دست توانا و در شرایط کنونی اما بی رمق کارگران و شهروندانی آن جامعه است.

سوال این است، اگر مردم در انتخابات شرکت فعال و بدرجه بالایی آگاهانه داشته اند، و اگر بخش عمده جامعه در شمال (وجود اپوزیسیون آبی (روند تغییر) میرود، آرامش، قدرت و یکه تازی احزاب حاکم کردی را بخطر بیندازد، اگر لیست ایاد علاوی با پرچم سکولاریسم اقبال جریانات اسلام گرا شیعی و جناح های تندرو و افراطی اسلامی را به چالش کشیده، و اگر در تاریخ سیاسی ـ اجتماعی عراق زنان در این کشور با میزان بیشتر از بیست درصد امکان کاندید شدن، و به همان میزان دخالت را پیدا کرده اند، و اگر در انتخابات کنونی ما شاهد، ضعیف شدن صف بندی سنتی و ارتجاعی قومی ـ مذهبی به نسبت دوره های چند سال گذشته هستیم، با وجود این فاکتورها، جامعه و مردم شهروند این جامعه وارد دوره جدیدی به نفع تغییر زندگی، برخورداری از حقوق شهروندی، مدنیت و آرامش و زندگی اجتماعی عادی بدور از تروریسم قومی ـ مذهبی ، خواهند شد! کودکان ما، از رنج و ترس تروریسم و بمب رها خواهند شد! حقوق شهروندی و اجتماعی به جامعه برخواهد گشت!؟ روند آتی اوضاع سیاسی اگر حقوق شهروندی، تامین امنیت، رفاه و آسایش و زندگی انسانی و عاری از بمب و تروریسم، زن ستیزی و آوارگی را پایان ندهد. در اوضاع سیاسی و سرنوشت جامعه بر همان پاشنه ای خواهد چرخید که تاکنون بوده.

نسان نودینیان ٢٣مارس ٢٠١٠ کلن(آلمان)