• صورت مساله معادله کنونی بسیار ساده است، استقلال اوستیای جنوبی و آبخازیا در مقابل استقلال کوزوو هر دو با بهانه و ابزاری مشابه و استقرار اس – ۳۰۰ در حوزه پیرامونی در مقابل استقرار پاتریوت در حوزه نفوذ قدرت رقیب، احتمالا حاصل جمع همان مخرج مشترکی می باشد که در راستای توازن قدرت در روابط مبتنی بر همکاری – رقابت مفهوم می یابد ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
شنبه  ۶ شهريور ۱٣٨۹ -  ۲٨ اوت ۲۰۱۰

استقرار سیستم پدافند موشکی اس - ٣۰۰ توسط روسیه در جمهوری جدایی طلب "آبخازیا" بار دیگر بحث امنیت منطقه یی در قفقاز و استقلال مناطق اوستیای جنوبی – آبخازیا از گرجستان را به تیتر خبر رسانه های بین المللی تبدیل کرد. تنش در روابط مسکو – تفلیس بعد از فروپاشی شوروی همواره وجود داشته است اما در ٨ اوت ۲۰۰٨ میلادی و پس از حمله گرجستان به "تسخینوالی" مرکز جمهوری خودخوانده اوستیای جنوبی که موجب مرگ حدود ۲۱۰۰ شهروند اوستیایی که اکثرا تابعیت روسیه را هم دارا بودند، گردید، تنش بین دو کشور ابعاد وسیع تری پیدا کرد. به فرمان رهبران مسکو ارتش این کشور در ۱۲ اوت حمله همه جانبه خود را به گرجستان آغاز کرده و با اعمال "مشت آهنین" خود، ضمن عقب راندن نیروهای مهاجم گرجی از مناطق خودمختار، تا پشت دروازه های تفلیس نیز پیش رفتند. تنها ۴ روز وقت کافی بود تا "میخائیل ساکاشویلی" رئیس جمهوری گرجستان که در افکار عمومی داخلی به شدت موقعیت و اعتبار خود را از دست داده بود دست های خویش را به علامت تسلیم بالا برده و شکست را بپذیرد. این ماجراجویی ساکاشویلی منجر به ویرانی زیرساخت های نظامی گرجستان شده و روند جدایی مناطق اوستیای جنوبی و آبخاریا را سرعت بخشید. میانجیگری اتحادیه اروپایی به رهبری فرانسه موجب شد تا رهبران مسکو نیروهای خود را از عمق خاک گرجستان عقب کشیده و در خاک اوستیای جنوبی و آبخازیا که طبق قطعنامه قبلی شورای امنیت سازمان ملل متحد صلحبانی از این مناطق را به عهده داشتند، با حجم وسیع تری مستقر و تثبیت کنند. روز جمعه ۱٣ اوت ۲۰۱۰ "دیمتری مدویدف" رئیس جمهوری روسیه در دیدار با "ادوارد کوکویتی" رئیس جمهوری اوستیای جنوبی تاکید کرد "خط مشی مسکو در خصوص اوستیای جنوبی و آبخازیا تغییر نکرده و نمی تواند تغییر کند، این تصمیم تثبیت شده است". وی هم چنین اظهار داشت "من همه حرف ها را زده ام و بار دیگر می خواستم تاکید کنم که تمامی تصمیمات در مورد دفاع از اتباع اوستیای جنوبی، شهروندان روس و تصمیمات بعدی در مورد به رسمیت شناختن این جمهوری دشوار و در عین حال درست بوده اند". هم زمان "آندره نسترنکو" سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه نیز گفته است "در باره اس – ٣۰۰ باید گفت که این سیستم از جمله تسلیحات متعلق به پایگاه نظامی ما در آبخازیا است که برای حل مسائل صرفا دفاعی در نظر گرفته شده است. استقرار آن در این جمهوری نمی تواند باعث تزلزل در ثبات منطقه شود و مغایر با هیچ کدام از تعهدات بین المللی روسیه نیست". این در حالی است که "فلیپ کرولی" سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا نیز متعاقب این موضوع، اعلام کرد "کشورش از تمایل روسیه جهت استقرار سیستم پدافند موشکی اس – ٣۰۰ در آبخازیا متعجب نشده است". سخنان کرولی در شرایطی بیان می شود که در طی دو سال گذشته همواره اقدامات مسکو در قبال مناطق جدایی طلب گرجستان حاکی از ناخشنودی غرب بوده است و در ماه ژوئیه گذشته نیز "هیلاری کلینتون" وزیر امور خارجه آمریکا در طی دیدار از تفلیس نسبت به آنچه اشغال دو منطقه از خاک گرجستان توسط روسیه نامید، اظهار ناخرسندی کرده بود. به نظر می رسد که روسیه از اقدام برای استقرار سامانه پدافندی اس – ٣۰۰ در خاک آبخازیا هم زمان دو هدف مهم و استراتژیک را دنبال کرده و عکس العملی در مقابل اقدامات مشابه واشینگتن در برخورد دوگانه با بحران های بین المللی و ایجاد سیستم های پدافند موشکی در جمهوری های هم جوار با روسیه بوده است.

استقلال طلبی در حوزه نفوذ
جنگ های بالکان که به فروپاشی یوگسلاوی سابق انجامید و به خصوص بحث حقوقی استقلال کوزوو در شورای امنیت و دادگاه بین المللی لائه در اواخر ماه گذشته، راه را برای ادعای استقلال مناطق جدایی طلب باز کرد. شرایط اوستیای جنوبی و آبخازیا دقیقا مشابه شرایط کوزوو می باشد که "حاشیه" در وضعیت روند گریز از مرکز علیه "متن" شوریده و درخواست برای استقلال را مطرح کرده اند. یوگسلاوی به عنوان یک متحد سنتی روسیه مقهور قدرت نظامی پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) شد و از درون آن فروپاشی ساختار متحد، این جمهوری چند قومیتی رقم خورد که مورد کوزوو در باقیمانده صربستان و حمایت رقبای استراتژیک مسکو از این اقدام اوج این روند اخلالگرایانه و فراتر از معاهدات بین المللی بوده است. وضعیت اوستیای جنوبی و آبخازیا سیکل معکوس این بازی برد – باخت در چینش های ژئوپلتیک تلقی می شود که این بار روس ها از همان قواعد حاکم بر بازی بالکان در مقابل غرب استفاده کرده اند.

چیدمان پدافندی در حوزه نفوذ
بحث استقرار سیستم دفاع موشکی آمریکا در خاک لهستان و جمهوری چک که در راستای قواعد دوران جنگ سرد روابط بین واشینگتن – مسکو را دچار تنش های مزمن کرده بود بعد از ورود "باراک اوباما" رئیس جمهوری کنونی آمریکا به کاخ سفید، تعلیق گردید و این امر تا حدودی فصل جدیدی در روابط دوجانبه این دو قدرت بزرگ غربی – شرقی را گشود. تعلیق این برنامه وسیع و استراتژک موجب نشد تا واشینگتن به طور کامل از این ایده چشم پوشی کند چرا که آنان به طور جد برنامه پدافند موشکی تاکتیکی "پاتریوت" در اروپای شرقی، خاورمیانه و حوزه خلیج فارس را به اجرا در آوردند. روس ها نیز که از چالش استراتژیک در خصوص سیستم های ضدموشکی فراغت یافته بودند در مقابل اقدام واشینگتن برای حفظ موازنه و ارائه برگ بازدارنده به سمت استفاده و استقرار پدافند موشکی تاکتیکی اس – ٣۰۰ در ورای مرزهای ملی خود حرکت کردند. استقرار پدافند موشکی اس – ٣۰۰ در آبخازیا را می بایست در همین چارچوب و اقدامی تلافی جویانه در مقابل تحرکات رقیب به حساب آورد. صورت مساله معادله کنونی بسیار ساده است، استقلال اوستیای جنوبی و آبخازیا در مقابل استقلال کوزوو هر دو با بهانه و ابزاری مشابه و استقرار اس – ٣۰۰ در حوزه پیرامونی در مقابل استقرار پاتریوت در حوزه نفوذ قدرت رقیب، احتمالا حاصل جمع همان مخرج مشترکی می باشد که در راستای توازن قدرت در روابط مبتنی بر همکاری – رقابت مفهوم می یابد.