مخفی کاری: هم استراتژی هم تاکتیک
احمد سیف
•
وزیر امور اقتصادی آقای دکتر حسینی درباره طرح هدفمند کردن یارانه ها حرفهای مهمی زد. گفت: «نباید دچار این شبهه شویم که چون به این دولت رای ندادهایم پس نباید دولت را یاری کنیم و اگر با شکست مواجه شود، خوشحال شویم».
...
اخبار روز:
www.iran-chabar.de
سهشنبه
۲۵ آبان ۱٣٨۹ -
۱۶ نوامبر ۲۰۱۰
وزیر امور اقتصادی آقای دکتر حسینی 1درباره طرح هدفمند کردن یارانه ها حرفهای مهمی زد. گفت: «نباید دچار این شبهه شویم که چون به این دولت رای ندادهایم پس نباید دولت را یاری کنیم و اگر با شکست مواجه شود، خوشحال شویم». او هم چنین گفت که «در این طرح نیازمند آگاهی و همراهی عموم مردم هستیم» و از اعضای شورای عالی استانها خواست که دراطلاع رسانی و اگاهی دهی به مردم به دولت کمک کنند که حرف بسیار سنجیده ای است. ولی نمی دانم ما را چه می شود که همین آدم که حرفهای خوب زیاد می زند دراولین آزمایشی که با آن روبرو می شود عملکرد قابل قبولی ندارد. درطول همین اظهار نظرها درجواب این پرسش که مبلغ واریز شده یارانه ها برای چند ماه است پاسخ داد
«از خبرنگاران میخواهم که با توجه به حس کنجکاوی خود از ما انتظار نداشته باشند همه جزئیات این قانون را قبل از اجرا اطلاعرسانی کنیم، زیرا به صلاح کشور نیست». به گمان من، دراینجا اتفاقا صحبت بر سر جزئیات قانون نیست که به صلاح کشور باشد یا نباشد بلکه کلیات قانون است که ناروشن باقی مانده است. بسته به این که مبلغ واریز شده برای چند ماه باشد، اجرای این قانون بر زندگی مردم و بخصوص اقشار آسیب پذیرپی آمدهای متفاوتی خواهد داشت واگر دولت ازپاسخ به این پرسش اساسی شانه خالی کند، از دو حال خارج نیست. یا وزیر اقتصاد که قاعدتا باید مسئول اجرای این قانون باشد به واقع پاسخ را نمی داند و یا به دلایلی- برخلاف موعظه ای که خود برای دیگران می کند- به آگاهی دادن و شفاف با مردم سخن گفتن اعتقاد ندارد. و اما مسئله فقط به همین جا ختم نمی شود. مخفی کاری اقتصادی درایران هم تاکتیک و هم استراتژی دولت آقای احمدی نژاد شده است.
دراینحا 2 می خوانیم که به گفته وزیر نفت، قیمت بنزین هنوز معلوم نیست و به این ترتیب، دو مقوله به هم مرتبط دیگر هم نامعلوم باقی می ماند. دولت از این منبع- حذف تدریجی یارانه بنزین- چه میزان درآمد خواهد داشت و از سوی دیگر، مردم برای بنزین مصرفی خود چه میزان باید اضافه پرداخت نمایند.
درکنار این مخفی کاری، مشکل دیگری هم داریم و آن هم دادن وعده هائی است که حتی مرغ پخته را هم به خنده وا می دارد. اگرچه قرار است اطلاع رسانی کنند ولی فعلا فقط وعده می دهند تا بعد. وزیر کار 3مدعی است که با اجرای این قانون بیکاری کاهش خواهد یافت. حالا حذف یارانه ها به ایجاد اشتغال دراقتصاد چه رابطه ای دارد نه در فرمایشات ایشان مشخص است ونه تا جائی که من خبر دارم کس دیگری درادبیات اقتصادی چنین وعده ای داده است که اگر یارانه ها را حذف کنید، در اقتصاد فرصت های اشتغال بیشتری ایجاد می شود. مدیرعامل شرکت ایران خودرو 4 اگرچه افزایش هزینه های تولید را می پذیرد ولی وعده می دهد که قیمت خودرو درنتیجه اجرای این قانون افزایش نخواهد یافت و این درحالی است که دبیر انجمن خودروسازان 5 معتقد است که شاهد افزایش 15 تا 20 درصدی قیمت فروش خودروها در کشور خواهیم بود. آقای احمدی نژاد 6هم وعده می دهد « انتظار می رود با اجرای هدفمند کردن یارانه ها قیمت تولیدات صنعتی نه تنها افزایش نداشته باشد بلکه شاهد کاهش آن هم باشیم». البته درباره فرایند این کاهش سخنی نمی گوید. یعنی روشن نیست چه پیش می آید که حذف یارانه ها به چنین سرانجامی می رسد. بد نیست یادآوری یکنم که یکی از استدلال های اساسی مدافعان این قانون نئولیبرالی این است که با پرداخت یارانه ها قیمت ها واقعی نیست- درسطح پائین تری است- و به همین دلیل خانوارها بطور نامعقول مصرف می کنند و حذف یارانه ها- که اغلب ازآن به عنوان واقعی کردن قیمت ها نام می برند- موجب می شود که مصرف هم معقول می شود. و حالا آقای احمدی نژاد نمی دانم برچه اساسی وعده می دهد که با حذف یارانه ها شاهد کاهش قیمت ها خواهیم بود. و اما حتی قبل از اجرای این سیاست ها، یکی از نمایندگان مجلس 7از افزایش 30 درصدی قیمت ها- بخصوص قیمت بعضی اقلام غذائی- شکوه می کند. آقای باهنر 8ولی مثل همیشه به مدد دولت آمده و برای مخفی کاری مقامات دولتی توجیه می تراشد، و می گوید،«ما نباید دولت را برای دادن برخی اطلاعات درباره قانون هدفمند کردن یارانه ها تحت فشار قرار دهیم چرا که اگر دولت اعداد وارقامی را قبل از ضرورت افشا کند آثار منفی خواهد داشت». این که این ضرورت چگونه و از سوی چه مقامی مشخص می شود، دراظهارات باهنر روشن نیست. اگرچه مثل دیگران عمده و اساسی بودن این تغییرات را به رسمیت می شناسد، ولی درضمن از ابهامی که دربعضی از مباحث مربوط به آن وجود دارد شکوه می کند.
دو نکته ولی درسخنان باهنر به شدت نگران کننده است. یکی این که ظاهرا امیدوار است که دشواری طرح با دعا حل و فصل شود چون ضمن اشاره به دشواری راه می گوید « باید برای دولت دعا کرد» و من پیشنهادم به ایشان و دیگر نمایندگان مجلس این است که به جای این کار وظایف نظارت گرانه خود را با مسئولیت پذیری بیشتری انجام بدهند. و اما نگرانی دوم، این که «ما در برنامه پنجم اختیار خوبی به دولت داده ایم مبنی بر اینکه ایران اجازه دارد 150 میلیارد دلار بیش از ذخایر بانک مرکزی، بدهی خارجی ایجاد کند». به شیوه ای که درآمدهای قابل توجه نفتی در 5 سال گذشته به مصرف رسیده اند، من یکی با دادن هرگونه امکانی به دولتی که معلوم نیست به واقع با بیش از 400 میلیارددلار درآمدهای نفتی دراین 4 یا 5 سال گذشته چه کرده است، شدیدا مخالفم و پی آمدهای احتمالی اش را برای حاکمیت ملی ایران خطرناک می دانم. با انزوای جدی ایران در مجامع بین المللی، من یکی تردید ندارم که اگرگرفتاری مالی پیدا کنیم - اگربه این دولت غیر مسئول اجازه وام ستانی به میزان 150 میلیارددلار بدهند، این گرفتاری حتما پیش خواهد آمد- هیچ کشوری و یا حتی موسسات بین المللی هم به یاری ایران نخواهند آمد. عمده دوستان جمهوری اسلامی درجهان کشورهائی هستند که فعلا زالو صفت از ایران باج می گیرند و طبیعتا نخواهند توانست باری از دوش اقتصاد ایران بر دارند.
متاسفانه این گونه سخن گفتن درمیان دولتمردان جمهوری اسلامی دارد به صورت یک عادت در می آید و اگرچه نکته ای را روشن نمی کند، که احتمالا موجب گیجی و گیج سری بیشتر می شود. یکی از پی آمدهای مخفی کاری اطلاعاتی این است که اجزای گوناگون این حاکمیت بی خبر از یک دیگر، هرکدام ساز خود را می زنند و هم آهنگی های لازم بین نهادهای مختلف وجود ندارد. ظاهرا آش این نا همآهنگی ها آن قدر شور شده که حتی داد آقای حداد عادل 9هم در می آید و شکوه می کند که اگرچه قرار است یکی از عمیق ترین « جراحی های اقتصادی» درایران انجام بگیرد ولی دولت و مجلس با هم هم رای و هم جهت نیستند وبه قول حداد، اگر دولت دردستگاه ماهور بخواند مجلس هم دارد در دستگاه ابوعطا هنرنمائی می کند.
آقای احمدی نژاد 10هم آب پاکی را روی دست همه می ریزند که بیهوده از ایشان و احتمالا جانشین ایشان انتظار نداشته باشند که به سند چشم انداز 20 ساله – که متاثر از همین باور به مخفی کاری شفاف و روشن نیست- وفادار باشند. شرط رسیدن به اهداف نه چندان روشن این سند هم به ادعای احمدی نژاد این است که همه دنیا زیر بال ایران را بگیرند و چون قرار نیست این گونه بشود و حتما هم این گونه نخواهد شد، درآن صورت روشن است که این اهداف هم دست نیافتنی باقی می مانند به قول آقای احمدی نژاد « حرکت ایران به سمت پیشرفت در گرو حرکت سایر جوامع است» و ادامه می دهد « مناسبات جهانی باید در خدمت این تحول قرار بگیرد و در غیر این صورت تحول محقق نخواهد شد». فاتحه.
آقای ولایتی 11هم وارد گود می شود و ادعا می کند که تحریم ها اگرچه بی تاثیر نبوده ولی « در عین حال میتواند در برداشتن گام هایی جهت خودکفایی و پیشبرد چشم انداز 20 ساله موثر باشد». معاون وزیرصنایع 12و معادن مدعی است که تحریم ها اثری نداشته و ندارند ولی دراینجا 13 می خوانیم که «تحریمها به نبض اقتصاد ایران آسیب وارد می کند». و اما برگردیم به مقوله مخفی کاری که به نظر می رسد درایران به صورت استراتژی و تاکتیک دولتمردان درآمده است. وزیر نیرو 14خبر می دهد که احمدی نژاد با اعلام بهای برق به مصرف کنندگان موافق نیست. و سایت شفاف به طعنه می نویسد که «همین مردمی که اطلاعات به آنها داده نمی شود قرار است با دولت همکاری کنند تا دولت بتواند از پس این جراحی بزرگ اقتصادی برآید » و ناگفته روشن است که با مخفی کاری مقامات دولتی چنین اهدافی به دست نخواهد آمد. نکته مهم و اساسی این است که اگرقرار است نظام بازار درایران علامت دهی بکند و مصرف کنندگان یاد بگیرند که درسال بهینه سازی مصرف، مصرف شان را بهینه نمایند، با ندانستن قیمتی که قرار است برای این اقلام بپردازند، این مهم چگونه قرار است انجام بگیرد؟ واما درتازه ترین اطلاع رسانی آقای احمدی نژاد 15 اگرچه روشن شد که یارانه نقدی واریز شده برای دوماه است ولی همین روشنگری، به ابهامات دیگری دامن زده است که اگردولت بخواهد به وعده خویش برای بقیه سال وفا کند و اگربخواهد براساس قانون به تصویب رسیده عمل نماید، برای توزیع این میزان یارانه نقدی باید حدودا 75هزار میلیاردتومان کسب درآمد نماید که نه فقط نزدیک به دو برابر آن مبلغی است که مجلس وشورای نگهبان تصویب کرده اند بلکه موجب می شود که قیمت ها با شدت به مراتب بیشتری افزایش یابند. پرسش این است که دراقتصادی که به گفتن نماینده مجلس 16 اش- 40 میلیون نفر، یعنی 53درصد از جمعیت اش زیر خط فقر مطلق زندگی می کنند، آیا چنین سیاستی مخاطره آمیز نیست؟ جواب این پرسش درآینده روشن خواهد شد.
30 اکتبر 2010
1
www.ilna.ir
2
www.mehrnews.com
3
www.mehrnews.com
4
www.mehrnews.com
5
forum.irantrack.com
6
www.mehrnews.com
7
aftabnews.ir
8
khabaronline.ir
9
www.khabaronline.ir
10
www.mehrnews.com
11
www.mehrnews.com
12
www.ghatreh.com
13
www.erademardom.com
14
www.shafaf.ir
15
www.ilna.ir
16
aftabnews.ir
|