• افشاگری سایت ویکی لیکس شاید شروع جنگ سرد جدیدی باشد که این بار نه بین اردوگاه های رقیب که بیشتر در حریم منازعه بین "نهاد قدرت" و "قدرت رسانه" در حال وقوع است. با هجوم جنبش های مدنی و سیاسی به جهان اینترنت برای مبارزه با دیکتاتوری و سانسور ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
يکشنبه  ٣۰ آبان ۱٣٨۹ -  ۲۱ نوامبر ۲۰۱۰

افشای اسناد محرمانه جنگ عراق از سوی سایت اینترنتی "ویکی لیکس" در طی هفته ی گذشته که گفته شد بزرگترین درز اطلاعات محرمانه در تاریخ آمریکا بوده است، عکس العمل های متفاوتی را به همراه داشته است. در این افشای اسناد که حدود ۴۰۰ هزار سند را شامل می شود از کشتار غیرنظامیان به دست ارتش آمریکا و پلیس عراقی گرفته تا دخالت نیروهای ثالث در جنگ های فرقه یی این کشور، یک مجموعه نامتجانس از بازیگران نامتجانس وجود دارند که تحلیل دقیق پشت پرده این اقدام را با گمانه زنی های متفاوتی روبه رو می کند. اما در این بین یک وحدت رویه و موضوع کانونی وجود دارد و آن اینکه تمام نیروهایی که به نوعی در تحولات سال های اخیر عراق نقش داشته اند (پوزیسیونی – اپوزیسیونی) هر یک به سهم خود در جایگاه متهم قرار گرفته اند. به همین دلیل قدرت های داخلی و خارجی مرتبط با این شرایط در مقام برخورد انتقادآمیز و محکوم کننده با اقدام ویکی لیکس برآمده اند و نیروهای غیرمرتبط، نهادهای مدنی و فعالان حقوق بشری آن را گویای پلیدی های یک جنگ بزرگ با بهانه های دروغین و تایید ادعاهای قبلی خود می بینند. این موضوع دقیقا در چند ماه پیش زمانی که سایت ویکی لیکس بیش از ۷۷ هزار از اسناد جنگ افغانستان را منتشر کرد نیز موجب چنین عکس العمل هایی گردید و هم اکنون این سیکل با پکیچ جدیدی از نیروها بار دیگر اتفاق افتاده است. در مقابل "جولیان آسانج" موسس ویکی لیکس در دفاع از اقدام خود می گوید "یورشی که جنگ به واقعیات برده مدت ها پیش از آغاز جنگ بوده است و مدت ها بعد از پایان آن نیز ادامه خواهد داشت". این چهره جنجالی این روزهای فضای سایبری می افزاید "این اقدام تابیدن نوری بر واقعیت بوده است و سایت ویکی لیکس امیدوار است که برخی از ضرباتی که به واقعیت ها زده شده است را جبران کند". مخالفت با افشاگری های سایت ویکی لیکس از چند زاویه متفاوت و گاه متضاد ابراز می شود. از یک جنبه این اقدام تهاجم به پایه فکری و عملی جنگ های افغانستان و عراق تلقی می شود و از جانب دیگر بسیاری این را یک حفره امنیتی و فضاسازی جهت آماده سازی افکارعمومی برای یک جنگ جدید تلقی کرده اند. اما گستردگی حجم اطلاعات افشا شده و ماهیت این اسناد فاش شده نشان می دهد که اقدام ویکی لیکس را بیشتر می بایست در راستای قدرت سایبری و اینکه هیچ اطلاعاتی در جهان دیجیتال کنونی قابل پنهان نخواهد بود، ارزیابی کرد. بعد از افشای ۷۷ هزار سند در خصوص جنگ افغانستان "باراک اوباما" رئیس جمهوری آمریکا اظهار داشت "هرچند درز این همه اطلاعات مایه نگرانی است اما افشاکننده اطلاعات جدیدی نیست و این اسناد نشان می دهد که تصمیم وی برای اصلاح استراتژی ارتش در افغانستان درست بوده است". این در حالی بود که در پنج شنبه ۲۹ ژوئیه "رابرت گیتس" وزیر دفاع آمریکا در یک کنفرانس مطبوعاتی مشترک که دریاسالار "مایک مولن" نیز حضور داشت گفته بود "انتشار این اسناد توسط ویکی لیکس برای جان سربازان آمریکایی، متحدان و طرفداران این کشور در افغانستان بالقوه خطرناک بوده و به اعتبار آمریکا در جهان لطمه می زند". هم اکنون نیز پنتاگون به شدت با افشای اسناد جنگ عراق مخالفت کرده و مایک مولن آن را بسیار خطرناک می داند. هم چنین جمهوریخواهان که در افکارعمومی آمریکا حامیان اصلی جنگ عراق بوده اند ناخرسندی خود را از اقدام جدید ویکی لیکس ابراز کرده و سناتور "جان مک کین" با حمله شدید به این سایت و مغرض خواندن آن می گوید هدف ویکی لیکس از این افشاگری ممانعت از پیروزی آمریکا در جنگ است. آن زمان نیز "حامد کرزای" رئیس جمهوری افغانستان و هم اکنون نیز "نوری المالکی" نخست وزیر عراق تقریبا در یک موضع گیری مشابه افشاگری این سایت را به نیروهای مخالف خود نسبت داده و اظهار می داشتند که این موضوع یک اقدام آگاهانه برای مخدوش کردن وجهه ملی آنان در کشورشان بوده است.
بعد از افشاگری سایت ویکی لیکس در خصوص جنگ عراق گروه ها و شخصیت هایی که همواره مخالفت خود را با این جنگ ابراز داشته اند با عکس العمل مثبت و هشدار در خصوص ماهیت این اسناد خواهان پاسخگویی به آن از سوی مقامات مسئول در این مورد گردیدند. شاید حقوقی ترین برخورد با افشاگری سایت ویکی لیکس توسط "ناوی پیلای" بلندپایه ترین مقام سازمان ملل متحد در زمینه حقوق بشر باشد که از مقامات آمریکایی و عراقی خواسته است تا در باره بدرفتاری با زندانیان و غیرنظامیان عراقی که در این اسناد به آن اشاره شده، تحقیق کنند. کمیسیر عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد هم چنین می گوید "مقام های آمریکایی از بدرفتاری و شکنجه در سطح گسترده توسط نیروهای عراقی آگاه بوده اند و اسناد حاوی اطلاعاتی از موارد متعدد کشتار غیرنظامیان در ایستگاه های بازرسی توسط سربازان آمریکایی می باشد که تاکنون فاش نشده بود". هم چنین در بریتانیا به عنوان متحد اصلی آمریکا در جنگ عراق "نیک کلک" معاون نخست وزیر در دولت ائتلافی که از منتقدان این جنگ بوده است می گوید افشای اطلاعات محرمانه جدید نشان می دهد که وقایع هولناکی در این جنگ اتفاق افتاده است و مسببان آن می بایست پاسخگوی اتهامات خود باشند. جولیان آسانج مدیر ویکی لیکس در مورد واکنش منفی مقامات آمریکایی، عراقی و دیگران ضمن رد خطرناک آمیز بودن این افشاگری برای جان نظامیان و عراقی ها یک پاسخ آماده در آستین دارد و آن اینکه "این اسناد نشان می دهند که نیروهای خارجی و ماموران دولت عراق مرتکب جنایت جنگی شده اند". افشای اسناد طبقه بندی شده جنگ عراق به افکارعمومی جهان نشان داد که ذات جنگ ها با آنچه معمولا در خبرهای روزانه از وقایع میدان جنگ یا ادعای طرفین منازعه مطرح می شود به کلی تفاوت دارد. از طرف دیگر جامعه جهانی و نهادهای حقوق بشری هم اکنون به استناد این اسناد می توانند پرونده های حقوقی در خصوص اعمال انجام گرفته در جنگ عراق را به جریان انداخته و مقامات مسئول را حداقل در آینده بر صندلی اتهام بنشانند. اقدام ویکی لیکس بار دیگر این واقعیت نوین را آشکار کرد که فضای سایبری پهنای باندی به وسعت همان "دهکده جهانی" دارد که در آینده نزدیک هیچ پنهانکاری و سانسوری را یارای مقابله با آن نخواهد بود. افشاگری سایت ویکی لیکس شاید شروع جنگ سرد جدیدی باشد که این بار نه بین اردوگاه های رقیب که بیشتر در حریم منازعه بین "نهاد قدرت" و "قدرت رسانه" در حال وقوع است. با هجوم جنبش های مدنی و سیاسی به جهان اینترنت برای مبارزه با دیکتاتوری و سانسور و هم اکنون گستره فعالیت این پدیده جدید در بازگشایی هزارتوی قدرت امنیتی – نظامی، به نظر می رسد که از این پس هیچ راز سر به مهری برای همیشه وجود نخواهد داشت.