وطن کجاست؟


اسماعیل خویی



اخبار روز: www.iran-chabar.de
دوشنبه  ۲۹ مهر ۱٣٨۱ -  ۲۱ اکتبر ۲۰۰۲


 
 
دوشنبه ٢۹ مهر ١٣٨١ – ٢١ اکتبر ٢٠٠٢
 
وطن کجاست؟
دلم برای چه تنگ است؟
                        گاهی از خود می پرسم
و دوست کیست؟
  دلم برای که تنگ است؟
 
هنوز در گوشم زنگ می زند پیامتان که:
"نداری دگر امان این جا"
و پندتان که:
"خدارا! برو! ممان این جا!"
 
چنینم اکنون از چیست پس
که هرچه سوغات از   کوی و سوی   شما می رسد
به جز هلاهل و زقوم و زقنبوت ملامت نیست؟
 
چه کرده ام ؟
به جز که پند شما را به جان پذیرفته ام
و در نتیجه هم اکنون
به لعنت آبادی از خاموشی و فراموشی نخفته ام
 
چرا به سرزنشم چنین و چندین بی پروایید؟
خدا نخواسته مستید ومنگ؟
و یا به دلبری از
طاعبان پاک مسلمان
همین تظاهر و تزویری می فرمایید؟
 
به خویش
        راهم دادید
و در پذیرش و تائید خود
                       پناهم دادید  
سپاه جهل و جنون
راه خانه چون بر من بست
 
چه کرده ام؟
خدای من! اکنون چه کرده ام؟
چه شده است؟
که بر شکیب خوداوارتان گران می آید
همین که
همچو منی نیز
در کجای چه هنگامی از جهان شما
                                          هست
 
چه کرده ام؟
خدای من چه کرده ام
که دوست نیز
نهد هیمه ام بر آتش جان؟
درون دوزخ بیدرکجای من
 
دریغ
چو رخت بربستم از میهنی
که قاتل جان یا آرمانم می شد
                         اگر در آن می ماندم
کاش
ای کاش می آمدید
در گمرک گریز
تفتیشم می کردید
تا می دیدید
که هیچ در چمدانم
جز جانم   نیست
و هیچ
جز جانم
        چمدانم نیست
گرانبها بی تردید
چرا که ساخت ایران است
و   پر
پر از حریر سخن
حله تنیده ز دل
                بافته ز جان
مصون
به لطف خداداد خویش
چو جامه دان بهار
                از تفتیش
به ویژه وقتی
مرز های بینش و ارزش
به چنگ گردنه بندان و باجگیران است
و چند مشتی
فرهنگ سرخوشانه آهنگ و رنگ نیز
در آن جاسازی کرده ام
نیاز جان و دل عاشقی
که نقش ایوان راهم
                  ارج می گذارد
به کوری دل   نوخواجه گان مرگ پرستی که
جز سکوت و سیاهی
آرایه ای نپسندند
                   به خانه ای
که خود از پای بست ویران است
 
دریغ،   درد
دریغ
چه کرده ام
که سزاوار سرزنش هاتان باشم؟
جز این که
           رفتم
چرا که می دانستم
جز در خامشای گورستان
                            نیست
که می توانم با تان باشم
 
چه کرده ام؟
جز این که می دانستم
با تان ماندن
             جنازه ام خواهد کرد
جز این که می دیدم
رفتن است
           که تازه ام خواهد کرد
جز این که
در کف آن نرخدا
که بر سپهر شما فرمان می راند
نخواستم بمانم
و با دروغ
که از گلوی تمام بلندگوهاتان
                                  فریاد می کشید
نمی توانستم هم روال بخوانم
و ابر جانم
جان ابری خود را
از تف دم های پر جهنم آن اژدها
                                       به در بردم
و
به باد های جهانش سپردم
و
رفتم
بدان امید که در برکه ی کجا
ادامه دریاتان باشم
 
چه کرده ام؟
چه کرده ام
           که سزاوار سرزنش هاتان باشم؟
 
چرا طلبکارید از من؟
چه چیزتان را با خود برده ام؟
چرا چنین بیزارید از من؟
 
چه کرده ام
جز این که
پیش تر و بیشتر از روزگار
و هستن مرگ آلودتان
                         نمرده ام
 
دریغ
به جز سکوت ندارم سپر به جان سخن
چو تیر طعنه نهد دوست در کمان سخن
به لعن دشمن من طعن دوست نیز افزود
مگر سکوت من آید مرا زبان سخن
گلایه می کنم از یار و لاف عشق زنم
شد آن زمان که سر آید مرا زمان سخن
نگاهبان شرف گر نباشدم،   اما
به هیچ کار نمی آیدم توان سخن
چه غم که تیر شود، پس، به جان دوست زند
شهاب ثاقب شعرم از آسمان سخن
 
وطن کجاست؟
من اینجا چه می کنم؟
 
دریغ
درد
دریغ
و دوست کیست؟
کیم من؟
و از بلندی بالاتان
نماد همت والاتان
من یکی
نمود سایه ی بی مایه ای به خود می گیرم
و از خجالت می میرم
در آن بلندی بالا
وقتی که
از وطن می فرمایید
و زین که
در چمدانش نمی شود گذاشت
با خود نمی شودش برداشت
رفت
 
و خوب...
که چی
وطن چه باید باشد
تا در چمدانی
گیرم پر گنجایش تر از گمان شما
                                     جا گرفتنی باشد؟
 
خوشا که مهر وطن جان نیست
خوشا که مهر وطن
چیزی آن چنان نیست
تا به تیر دشمن
یا به طعن یاران
از ما گرفتنی باشد
 
چراغتان می فرمایید در آن جا می سوزد؟
چراغ و چشم شما روشن باد
که چی؟
خدای من. آخر که چی؟
چه می گویید؟
و با که می گویید؟
مگر چراغک ناچیز من
                       به کجا می سوزد؟
و یا چرا می سوزد؟
 
و چیست این؟
این خنجر،
این شراره پر زهر چیست
                          در روشنایی طنازتان
که بر دلم می زند
و بال های مرا می سوزد؟
 
به نیش طعنه یاران نیاز نیست
خدارا
بگو معاف بدارندم
که نیش کژدم غربت
به جان دوست
که بیش از بس است
چنین که بر جگر خسته
می زند مارا.