زاینده رود؛ کم آبی یا ناکارآمدی؟!
برسر شاخه نشستن و بن بریدن!
حشمت صفایی
•
اصفهان زنده به زاینده رود است، زاینده رود پیش از احداث اصفهان وجود داشته است و شهرنشیتی پیامد هستیِ زاینده رود است. ز این رو شایسته است چنانچه به زیست انسانی خود و میراث فرهنگی و بقای آن اهمیت می دهیم، این میراث را به بهترین شکل برای نسلهای آینده نیز حفظ کنیم
...
اخبار روز:
www.iran-chabar.de
شنبه
۱۲ شهريور ۱٣۹۰ -
٣ سپتامبر ۲۰۱۱
رودخانه، اقیانوس ها، دریاچه ها و دریاها، طی میلیون ها سال (بدون دخالت انسان)، به طور طبیعی مسیر خود را از مرتفع ترین کوهها و ... پیدا کرده اند. از زمانی که انسان با دخالت های بی رویه مسیر طبیعی آب ها را تغییر داده و اقدام به سدسازی نموده است، در عمل باعث تغییرات وسیعی در جریان طبیعی مسیر آن ها نموده است. که در عمل ضرب المثل فارسی "بر سر شاخه نشستن و بن بریدن" را به یاد می آورد. فجایع زیر پیامد اعمال غیر کارشناسانه و علمی است:
۱- چنانچه دریاچه ارومیه را درنیابیم طی دو سه سال اخیر به کویر و شوره زار تبدیل خواهد شد.
۲- کارون و زاینده رود در حال مردن و خشکیده شدن هستند.
٣- آلودگی هوا در اثر ریزدانه های بستر دریاچه ارومیه و زاینده رود.
راهکارهای پیشگیری از تبعات فوق:
به نقل از دکتر اسماعیل کهرم، کارشناس زیست محیطی، چنانچه ۲۰ درصد آب سی و پنج سدی که در مسیر دریاچه ارومیه احداث شده به دریاچه سرآزیر شود و سد دیگری نیز در مسیر آب ساخته نشود، دریاچه زنده خواهد ماند. پیرامون قاجعه زیست محیطی دریاچه ارومیه و کارون و زاینده رود توجه به نکات زیر ضروری است است:
- ایالات متحده آمریکا با داشتن منابع فراوان آب ۵۰ سال است که سدسازی را منسوخ نموده و اقدام به تخریب سدهای پیشین نموده است.
- بانک توسعه تجارت جهانی در پنجمین سال تاسیس خود اظهار داشت ٨۰ درصد سدهای ساخته شده غیر ضروری بوده و معتقد است که عدمش به ز وجود.
- سال ها بعد از اینکه سدسازی در دنیا منسوخ شده در میهن ما به لحاظ نگرش مدیریتی در ۲۰ سال گذشته، دولت شروع به احداث و گسترش سدسازی نموده است. این نگرش مدیریتی علت عمده کم آبی و خشک شدن مسیر رودخانه ها است.
- هم اکنون با مدیریت لحظه ای آب را با لوله های قطور به کاشان، نطنز و کرمان گسیل و در نتیجه آبی پشت سدها باقی نمی ماند که به بن دشت یا مسیر زاینده رود جریان یابد.
ضمن باور به حق مسلم میهن ما به فناوریهای علمی و اتمی صلح آمیز، در حالی که در دنیا پس از ساختن نیروگاههای اتمی، معضل و بحران دفن زباله های اتمی را دارند، کشور ما با داشتن بیش از ٣۰۰ روز آفتاب و بادهای فراوان، کماکان تنها به گسترش انرژی هسته ای که دارای چنین عوارضی می باشد، اصرار می ورزد.
چنانچه به راستی به حفظ محیط زیست و سلامت زیستگاه انسان باور داشته باشیم، خردمندانه است که از ساختن نیروگاههای اتمی، حتی صلح آمیز، به جز در موارد نادر پزشکی، داوطلبانه دست برداریم.
در آلمان سد عظیم "اور بلیت" را که منجر به خشک شدن تالاب بزرگی شده بود تخریب کردند و محققان درباره "چگونه سدها را تخریب کنیم" کتاب نوشتند.
لذا نگارنده به عنوان یک شهروند حساس به مسائل زیست محیطی بر این باور است که پیامدهای بلند مدت قطع جریان آب زاینده رود به قرار است:
- آسیب جدی و جبران ناپذیر به پل های تاریخی مارنان، چوبی، سی و سه پل، پل شهرستان وارد می آید چرا که مصالح پل ها به گونه ای تعبیه شده که می باید مداوم در آب غوطه ور باشند.
- در صورت تداوم این وضعیت ریزدانه های بستر رودخانه موجب آلودگی هوا می شود.
- گرمای تابستان و سرمای زمستان تشدید پیدا کرده و باعث افزایش امراض گوناگون می شود.
- به صنعت توریسم و گردشگری در اصفهان آسیب جدی وارد می شود که این امر بازار و اقتصاد اصفهان با مخاطره مواجه می کند.
- به نقل از دبیر شورای شهر اصفهان در اثر قطع آب زاینده رود به ٣۰۰ هزار نفر از کشاورزان پایین دشت خسارات جدی وارد شده است.
اصفهان زنده به زاینده رود است، زاینده رود پیش از احداث اصفهان وجود داشته است و شهرنشیتی پیامد هستیِ زاینده رود است. ز این رو شایسته است چنانچه به زیست انسانی خود و میراث فرهنگی و بقای آن اهمیت می دهیم، این میراث را به بهترین شکل برای نسلهای آینده نیز حفظ کنیم.
|