• تا کنون صدها کتاب در باره "کمدی الهی" به زبان های مختلف نوشته شده است و در آینده نیز یقینأ نوشته خواهد شد. دلیل جاودانگی ِ "کمدی الهی" ابعاد وسیع آن، از جمله بُعد فیزیکی اش است. ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
دوشنبه  ۱۲ تير ۱٣٨۵ -  ٣ ژوئيه ۲۰۰۶

 
به نظر گ. ک .  چترتاون فادر بران برداشت های ما از یک و همان متن به میزان آگاهی و دانسته های ما بر می گردد : " چاپچی انجیل را می خواند تا اشتباهات چاپی آنرا بگیرد. مُرمون (گروه مذهبی در امریکا) آنرا می خواند تا به چند زوجی برسد. ساینتست مسیحی (گروه مذهبی در امریکا)  هم با خواندن آن به این نتیجه می رسد که آدمی نه دست دارد وُ نه پا" .  در واقع توجه ما به گوشه ای کوچک و ناچیز از یک متن -  به عنوان یک کل -  به علایق و توانائی های فردی ما برمی گردد.
 
سفردانته (۱۲۶۵ – ۱٣۲۱ ) در " کمدی الهی" از جهنم آغازمی شود. با عبور از کوه و جدا شدن روح از بدن مرده ادامه می یابد و در بهشت به پایان می رسد. راهبر دانته شاعر رومی ور جیلیوس و تعدادی از شخصیت های تاریخی آن زمان هستند.  تا کنون صدها کتاب در باره " کمدی الهی" به زبان های مختلف نوشته شده است و در آینده نیز یقینأ نوشته خواهد شد. دلیل جاودانگی ِ
 " کمدی الهی" ابعاد وسیع آن ، از جمله بُعد فیزیکی اش است . ناگفته نماند که وقتی صحبت بر سر علم فیزیک و بُعد فیزیکی" کمدی الهی" می آید منظور فیزیک رایج ۱٣۰۰ است. جائی که دانته بطور مستقیم  از اصطلاحات فیزیکی بهره نمی برد ، اندیشه های فیزیکی اش را  در غالبی غیر مستقیم مطرح  می کند. طرح کیهان و کره زمین در مرکزآن ،  نمونه ای از ایندست است.
« کوه آتش » ، آواز پانزدهم نمونه خوبی بر این مدعا ست. داتنه اینجا تصویری عینی از کوه و ناگهان کور شدنش از نور ناگهانی  هنگام  بالارفتن از کوه  به دست می دهد ، که  شرح « قانون طبیعت » است به شیوه دبستانی: " مثل هنگامی که از آینه یا آب / لمحه نوری می پرد در مسیری مخالف/  و طبق همان قانون به پائین فرو می افتد و بالا می گیرد آنگاه/عقب کشیده  از همه سوی/ همانجا  از روی خط  از جایش  حرف می زند سنگ / همانطور که علم امروز و تئوری ها حرف می زنند-" (ترجمه قطعه فوق به زبان سوئدی از اینگور بیورکسون است). اینجا دانته برآن است تا قانون نور و انعکاس نور را ترسیم کند ، یعنی آنچه که ما در مدرسه به زبان تثر می آموزیم : " زاویه انعکاس برابر است با زاویه تلاقی".
اینجا این پرسش پیش می آید که در ۱٣۰۰ علم فیزیک چقدر پیشرفت کرده بود و دانته تا چه حد از علم زمانش آگاه بود؟ و چرا داتنه اینگونه وارد جزئیات شده است؟  او در عبارت های : "/  و طبق همان قانون به پائین فرو می افتد و بالا می گیرد آنگاه/عقب کشیده  از همه سوی/ همانجا  از روی خط  از جایش  حرف می زند سنگ / همانطور که علم امروز و تئوری ها حرف می زنند-"  دقیقأ همان معنائی را ترسیم می کند که جمله دبستانی : " زاویه انعکاس برابر است با زاویه تلاقی".
 و اما " کمدی الهی" که علم فیزیک نیست پس چرا داتنه این زبان را برای طرح انتخاب کرده است؟  عبارت هائی چون "/ همانطور که علم امروز و تئوری ها حرف می زنند"  از دیدگاه تاریخ اندیشه جالبند.  این عبارت ها  حاکی از اهمییت تئوری و عمل و وابستگی آنها به هم است. به عبارت دیگر استدلال های تئوریزه شده  بدون عمل بی معنا و بیهوده اند. و مثال بالا تنها نمونه ای از تلاش های داتنه برای ترکیب تئوری و عمل است. در آواز « بهشت »  آمده : " آزمونی که می کنی / رود دانش سرچشمه توست".
 
قانون انعکاس نور از دوران قدیم/عصرعتیق قانونی شناخته شده بوده است. کتاب "علم نور/اوپتیک " اثر اوکلیدس حدود سیصد سال قبل از مسیح نوشته شدو سالیان سال پرچمدار علم نوردر کشورهای عربی  و نزد فیزیکدانان -  از جمله نزد ا لحازن( ۹۶۵ – ۱۰٣۹) بوده است.  ا لحازن کتاب های متعددی در باره علم نور نوشته است. اولین کتاب او در سال ۱۲۷۰ به زبان لاتین برگردانده شد و  تا سال های متمادی مورد مطالعه اهل فن، از جمله روگر بیکن (۱۲۴۲- ۹۲)  قرار گرفته است . ا لحازن در نوشته های خود بارها تأکید کرده است که نقطه نظرات او بر محور تحقیقات و آزمایش پی ریزی شده  است ، نه بر اساس تئوری های آبستره. روگر بیکن سردمدار علوم طبیعی اروپا نیز به نوبه خود در تحقیقاتش از علم ریاضیات و مشاهدات خود بهره جسته است.
  شاید اینجا ما به پاسخ پرسش هایمان رسیده باشیم: تاریخ علم نور و قانون انعکاس نور بسیار قدیم است و  زمانی این علم به اروپا رسید که در عالم ِ علم به یک دانش تبدیل شده بود.  تحصیلکرده ها از وجود آن با خبر بودند و می دانستند که پایه  ی ِ علم تئوری و مشاهدات و عمل است. شاید داتنه–  به عنوان یک فرد تحصیلکرده – با طرح دوباره ی ِ قانون انعکاس نور می خواسته است آگاهی و دانش خود را به علم زمانش  به ما نشان دهد.
ادامه دارد
 
استکهلم /  سی ام ماه جون سال دوهزار و شش
این مقاله  به تاریخ  ۲۹ جون دو هزارو شش  در روزنامه  سونسکا داگ بلادت  ( اس و د)  به چاپ رسِده است.
اسامی :
SvD
Dante
Johan Grundberg
G K Chesterons Fader Brown
Mormon
Scientist
Vergilius
Ingvar Björkeson
Eulides
Alhazen
Roger Bacon