یک سال از هجده تیر کردستان گذشت
(مروری کوتاه بر این حادثه)


وریا محمدی



اخبار روز: www.iran-chabar.de
سه‌شنبه  ۲۰ تير ۱٣٨۵ -  ۱۱ ژوئيه ۲۰۰۶


*خبر کوتاه اما تکان دهنده بود*.همین خبر سرآغاز یک اعتراض سراسری در مناطق کردنشین شد." روز شنبه ۱۸ تیر ماه مامورین جمهوری اسلامی چند جوان مبارز شهر مهاباد را هدف تیراندازی قرار داده و دو تن از آنان را زخمی کردند. یکی از زخمی ها به اسم شوانه قادری که از جوانان فعال مهاباد بوده، علیرغم آن که به شدت زخمی بوده، توسط نیروهای حکومت وحشیانه شکنجه شده و به قتل می رسد. روز بعد جنازه مثله شده شوانه قادری توسط قاتلان به خانواده اش تحویل داده شد.
مردم معترض و ناراضی شهر مهاباد با اطلاع از این جنایت در مناطق مختلف شهر به اعتراض و تظاهرات پرداخته و علیه حکومت شعار داد ند. طی چند روز فضای اعتراضی در شهر مهاباد همچنان ادامه داشت و شهر حالت غیرعادی به خود گرفت.
انتشار تصاویری از جنازه او که نشانه های شکنجه بر خود داشت به تحریک احساسات عمومی و بروز تنش انجامید که از شهر مهاباد به دیگر شهرهای کردنشین غرب ایران سرایت کرد و تعدادی کشته و خسارات گسترده برجای گذاشت.
مراجع قضائی و امنیتی، شوانه قادری را فردی شرور معرفی کردند که به اتهامات متعددی تحت تعقیب بوده و قتل او در پی مقاومت در برابر دستگیری و حمله به مأموران انتظامی رخ داده است.
آنان شکل فجیع جنازه شوانه را ناشی از خودزنی و همچنین شستشوی جنازه وی با آب داغ دانستند.
گروههای سیاسی کرد و منابع محلی گفتند که شوانه فردی بوده که در سازماندهی جشنها و تجمهایی در شهرهای کردنشین نقش داشته است که اغلب به خشونت و درگیری با نیروی انتظامی انجامیده اند.
نماینده مهاباد در مجلس: شوانه قاچاقچی بود اما مردم عصبانی هستند.
گروه های سیاسی کرد: شوانه فعال سیاسی بود و عمدا هدف گرفته شد.
سراسر مناطق کردنشین را اعتراض فرا گرفت.از شمال ترین نقاطی که کردها در آن ساکن بودند تا جنوبی ترین نقطه،همه در یک اتحاد همه گیر به سیاستهای حکومت معترض شدند.
همه اذعان دارند که این گستردگی نقطه اوجی بود در جنبش کردستان و به خوبی هم نشان داد که مساله آنطوری که مقامات می خواهند وانمود کنند نیست. مردم کرد با تحصنهای آرام ،مدنی و مسالمت آمیز نشان دادند که می خواهند مسائلشان را از راه آرامش و به شیوه های صلح آمیز به پیش ببرند و به هیچ وجه طرفدار خشونت نیستند.اما این حسن نیت کردها با سیاستهای دولت منطبق نشد و صاحب نظران گفتند که برخی از خشونت هایی که اتفاق افتاده به خصوص در شهر سقز با تحریک نیروهای دولتی بوده و دستهایی در کار بوده که می خواستند به روی مردم تیراندازی شود و گویا همین سبب شد که متاسفانه عده زیادی کشته شوند و به نقل از خود مسئول هیاتی که برای تحقیق به کردستان رفته بود و عضو شورای امنیت ملی مجلس شورای اسلامی هم بود، بیش از ۵۰۰ تن دستگیر شدند.
یکی از نقاط کردنشین که در صدد حفظ وجه مسالمت آمیز اعتراضات برآمد،فعالان مدنی شهر سنندج بودند.این اعتراض آرام به خشونت کشیده شد و سازمان دهندگان آن به شدیدترین شیوه ها با برخورد حکومت مواجه شدند.
متن درخواست این فعالین نشانه بارز مسالمت آمیز بودن حرکت بود.نقل این درخواست خال از لطف نیست.
""شوانه قادری شهروند مهابادی در یک اقدام غیر قانونی و جنایتکارانه به قتل رسید.در چند روز گذشته مردم شهرهای مهاباد .سردشت.مریوان و دیگر شهرها علیه این جنایات اعتراض کردند.اعتراض بر حق مردم این شهرها سرکوب شد و تعدادی از شهروندان دستگیر و روانه ی زندان شده اند. قتل شهروندان زندانی کردن و سرکوب مردم نقض اشکار حقوق مدنی و حقوق بشر است.رسانه های جمعی و رسمی در برابر این وضعیت هولناک چشم فرو بستند و سکوت کردند اما وجدان بیدار جمعی قادر به تحمل این جنایات نیست سرکوب و سرپوش نهادن بر این قبیل جنایات غیر انسانی و غیر قانونی است .باید ماشین سرکوب و جنایات متوقف گردد.داشتن اسایش رفاه امنیت و زندگی کردن حق همه ی شهروندان جامعه است.حقوق ابتدایی و طبیعی مردم زحمتکش کردستان باید به رسمیت شناخته شود و از نقض ان با هر توجیه و بهانه ای ممانعت شود.
ما حمایت خود از اعتراضات بر حق مردم در دیگر شهرها اعلام می کنیم وتحصن و اعتراض خود را تا تامین خواسته هایمان به صورت مدنی ادامه می دهیم:
۱ـــ خواهان تشکیل دادگاهی علنی و مجازات برای عاملین و امرین قتل شوانه قادری و دیگر کشته شدگان اعتراضات اخیر بدون هیچ عذر و بهانه ای هستیم.
۲ـــ خواهان ازاد شدن فوری و بدون قید و شرط همه ی زندانیان و دستگیر شدگان اعتراضات شهرهای مهاباد مریوان سردشت اشنویه و دیگر شهرها هستیم.
۳ـــ خواهان پایان دادن به فضای سرکوب ایجاد رعب و وحشت شکنجه و تحقیر در همه ی شهر ها هستیم.
از تشکلها شخصیتها فعالین اجتماعی فرهنگی سیاسی نهادهای بین المللی و سازمانهای مدافع حقوق بشر برای حق این خواسته ها تقاضای حمایت جدی می کنیم.""
این متن هجوم حکومت را کاملاً زیر سوال برد و در افکار عمومی بی اعتبار کرد.
با این همه تعرض که حکومت به مردم معترض کرد،باز هم انتشار مواضع رسمی دولت بحران را دامنه دارتر کرد.
به عنوان مثال در آن دوران فیروز محمدی، سرپرست پزشکی قانونی استان آذربایجان غربی در گفتگو با خبرگزاری دانشجویان ایران، احتمال شکنجه کمال اسفرم معروف به شوانه سیدقادری را رد کرد و گفت که وی اقدام به خودزنی کرده بوده است.
به گفته وی، در جسد شوانه غیر از اثر دو گلوله ای که به جلوی سینه چپ و پشت ران راست او اصابت کرده بوده، جوشگاههایی ناشی از خودزنی نیز مشاهده شده که نشانگر تیپ شخصیتی اوست.
از طرف دیگر اکبر فیض، رئیس دادگستری آذربایجان‌غربی به خبرگزاری دانشجویان ایران گفت شوانه به اتهامات متعددی تحت تعقیب قرار داشت که از جمله‌ آنها قتل پسری پانزده ساله بوده که به همراه دو نفر دیگر بعد از تعرض اقدام به این کار کرده است.
فیض جرایم دیگری چون اخلال در انتخابات و پناهنده شدن به گروهکها را نیز به شوانه نسبت داد و گفت که برای وی حکم جلب صادر شده بوده و مأموران بارها و بارها برای دستگیری به سراغش رفته بوند اما نتوانسته بودند او را دستگیر کنند تا اینکه روزی به آنها اطلاع داده می‌ شود که شوانه همراه با چند نفر دیگر در جایی در حال میگساری است ولی هنگامی که برای دستگیری‌ اش به محل می روند، او بنا به روال قبلی با مأموران درگیر می ‌شود و مأموران نیز به موجب قانون، چون مورد حمله قرار گرفته بودند، از خود دفاع کردند که در این حادثه دو تیر به مقتول اصابت می ‌کند ولی او در راه بیمارستان می ‌میرد.
رئیس دادگستری آذربایجان‌غربی در عین حال مدعی شد که "گروهکها" عضویت شوانه را نپذیرفته و چون دیده ‌بودند او زیاد از نظر سیاسی قابل بهره ‌برداری نیست، بیرونش ‌کردند و از جسدش بیشتر از خودش بهره و سود بردند.
اگر چه این مواضع و نظراتی اینچنین مطرح شد اما هیچکدام نتوانیت افکار عمومی را قانع کند.
یکسال بعد از مرگ شوانه و کشتار شمار زیادی از مردم معترض کرد،شاهدیم که هیچ دادگاهی به پرونده رسیدگی نکرده و کسی محاکمه نشده است.
 
* این نوشته بازخوانی کامل ماجرا نیست و چنین هدفی هم ندارد. این یادآوری کوتاه به این منظور است که گفته شود که هجده تیر تنها به جنبش دانشجویی مختص نیست.
 
www.koorso.blogfa.com