هنر آفرینش جامعه خوب (۲)


هانس اینگور روت - مترجم: رباب محب


• مولگان ما را مقابل این پرسش قرار می دهد که آیا زمان آن نرسیده است که از خود بپرسیم: رهبران چه خصوصیاتی باید داشته باشند؟ و این همان است که روزی  لورنزتی  ِ نقاش در دو اثر خود مطرح کرده بود . ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
يکشنبه  ٨ مرداد ۱٣٨۵ -  ٣۰ ژوئيه ۲۰۰۶


 
طبق نظر مولگان ارزش های زیر بنائی و قوه محرکه ی ِ سیاست و دولت ها در طول تاریخ همان بوده که هنوز هست و تنها این راه و روش رسیدن به ارزش هاست که در صد سال اخیر تغییر کرده است.    پول ، انحصار خشونت و جلب اعتماد شهروندان به خود ، با کار گرفتن ترفند ها ی مختلف ، از جمله راه هائی است که دولت ها کمابیش برای رسیدن به اهداف خود برمی گزیند. تاریخ از انواع و اقسام  ِپیش فرضیه ها ی قدرت ،  شیوه های اِعمال قدرت  و  سازمان ها ی اعمال قدرت موج می زند. علم و انقلاب صنعتی اروپا به دولتمردان اروپائی ابزار بهتری برای سنجش داده است : علم آمار و سنجش آرای عمومی به دولتمردان کمک می کند تا با شیوه های به ظاهر معقول تری اِعمال قدرت کنند. طبیعتأ بلانس های قدرت همیشه به یک شکل عمل نکرده اند، بطور مثال عملکرد قاضی ، قانونگزار  با اندیشه ی ِ فیلسوفی چون مونتسکیو که نظراتش  راهنمای بسیاری از دولت ها در طول تاریخ شده است ، تفاوت ماهوی وجود دارد.
 در  سالها ی ۱۷۰۰ – ۱٨۰۰ کشور هائی چون ایالات متحده آمریکا و سوئیس به جمهوری های فدرال و غیر متمرکز مبدل گشتند . جدا شدن دین از سیاست
نتیجه ای بود که فدرال شدن این کشورها به دنبال داشت. و  جدا شدن دین از سیاست از اختلافات دینی در صحنه سیاست جلو گیری کرده و سیاستمداران توانستند با فراغ خاطر به اجرای برنامه های خود بپردازند.
 از  سال  ۱۹۰۰با مطرح شدن حقوق اقلیت ها و به راه انداختن سازمان های گوناگون برای مبارزه و حفظ حقوق اقلیت ها  متد تازه ای در صحنه سیاست  بروز کرده است. در این زمینه  اتحاد اروپا مثال خوبی است که نشان می دهد چگونه دولت ها برای تحقق ارزش هائی چون رفاه اجتماعی ، صلح و عدالت در محدوده ی جغرافیائی معینی با هم همکاری می کنند.
لورنزتی در تابلو های نقاشی اش خصوصیات یک جامعه خوب را در وجود ِ  رهبر ی لایق و دانا  ترسیم کرده و سخنی از خصوصیات درونی سیستم دولتی و نظام حاکم به میان نمی آورد. در حالی که از سال ۱۹۰۰ به بعد و با برپا شدن سازمان های گوناگون ، بحث بر سر خصوصیات و عملکرد سازمان ها و پا گرفت. (بطور مثال منظور و تعریف عدالت یا دموکراسی از دیدگاه سازمان های مختلف )
چگونه جلوگیری کردن از ترور و دزدیده شدن شخصیت های سیاسی - به دلایل مذهبی ، اقتصادی ، سیاسی - پیامد برپا شدن خیل سازمان ها و یکی از اساسی ترین معضلات دولت ها شد.  ظاهرأ همه دولت ها  برقراری ِ ثبات  در جامعه را از طریق برقراری قانون و احترام به حقوق فردی هدفی مهم و حیاتی می شمرند.
 اینجا شاید بد نباشد که از خود پرسید چرا کیفیت رهبری رهبران دیگر مثل گذشته زیر سوال نمی رود. طبیعتأ  از دیدگاه دموکراسی  و احترام به حقوق فردی  نبایستی تک تک افراد  زیر سوال بروند ،  باوری که به قدرتمندان و سیاستمداران نیز خدمت کرده است. در حکومت های مستبد اغلب فرد است که نقش بازی می کند. تجاربی چون تی توس در یوگسلاوی به ما می گوید که اتکاء جامعه به یک فرد تا چه اندازه می تواند خطرناک باشد. تاریخ یوگسلاوی پس از مرگ تی توس  این خطر را به ما گوشزد  کرده است.( نیل بارنت در کتاب تازه منتشر شده اش « تی تو » ( هاووس ، ۱۹۲ صفحه) به آنالیز مسائل و رویداد های یوگسلاوی و نقش تی توس  و عدم تمایلش به برگزیدن جانشین متقدری که بتواند کشور را روی چرخهایش بچرخاند و خلاء سیاسی پس از او پرداخته است.)
 
با توجه به آنچه که تا کنون آمد مولگان ما را مقابل این پرسش قرار می دهد که آیا زمان آن نرسیده است که از خود بپرسیم :رهبران چه خصوصیاتی باید داشته باشند؟ و این همان است که روزی  لورنزتی  ِ نقاش در دو اثر خود مطرح کرده بود .
 
مولگان به آنالیز مشکلات و معضلاتی که دولتمردان عصر حاضر با آن ها دست و پنجه نرم می کنند ، از جمله  بی ملاحظگی های عمومی و اپورتونیزم حاکم در  بازی های سیاسی ، می  پردازد. اغلب سیاستمداران بیشترین انرژی خود را صرف این می کنند که نزد  رسانه های گروهی " رفتار ی معقول و خوشایند" داشته باشند. مولگان همچنین می گوید که بی لیاقتی بسیاری از رهبران  باعث می شود که آنها به اهداف سیاسی  خود نرسند ، چیزی که به منفی شدن  نگاه مردم عامه به سیاست منجر شده و خواهد شد. یکی از مهمترین مسائلی که سیاستمداران باید به آن توجه کنند اجرای برنامه های دراز مدت است ، نه برنامه ای کوتاه مدت و بنا به مُد روز. و همزمان باید آماده ی هر گونه تغییر ناگهانی بوده و دچار دُگم و گذشته نگری نشوند. این طرز اندیشه همانی است که تاگدیناستین فیلسوف چینی (۶۱٨ – ۹۰۷ ) روزی مطرح کرده بود.  
 
به نظر مولگان یکی دیگر از خصائص رهبران و سیاستمداران خوب،  همکاری آنها  با شهروندان و سازمان های موجود کشور ، از همان ابتدای  به دست گرفتن قدرت است. به عبارت دیگر اجرای یک سیاست ِخوب  تنها همراه با شهروندان  آن کشور  امکان پذیر است.  منظور مولگان این است که دولت ها باید به شهروندان اختیار بیشتری در زمینه های اقتصادی ، تحصیلی و شغلی بدهند.
از دیدگاه ِ جان استوارت میل فیلسوف انگلیسی (۱٨۰۰) کیفیت ساختاری یک نظام  در گرو ِ اشتغالات مردم کشور ، سطح سواد و  وجدان اخلاقی است . همانطور که مشاهده می شود  نظر استوارت میل با نظرات مولگان همخوانی دارد.
 در پایان مولگان به ما گوشزد می کند: ملتی که گوسفندوار عمل می کند در معرض این خطر است که گرگی را به رهبری برگزیند!
 
استکهلم / بیست و پنجم جولای دوهزار وشش
مطلب بالا به تاریخ  بیست و چهارم ماه  جولای  دو هزارو شش  در روزنامه  سونسکا داگ بلادت  ( اس و د)  به چاپ رسِده است .
Hans Ingvar Roth  هانس اینگور روت استاد اخلاق در دانشگاه تربیت معلم شهر استکهلم است .
ا سامی :
 Montesquieu – Titos – Tito – Neil Barnett-  Haus – Tnagdynastin – John Stuart Mill