• ‌هر ساله مبالغ هنگفتی پول توسط نهادهای دولتی و مذهبی هزینه میشود تا برتن مضرات ماه رمضان جامه "برکات" بپوشانند. قدرت تبلیغات مذهبی به اندازه ای قوی است که خیلی از پزشکان، جامعه شناسان و اقتصاد دانان جوامع اسلامی نه تنها مشکلی با این "فریضه" زیانبار ندارند بلکه خود در صف اول روزه دارن قرار میگیرند ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
چهارشنبه  ۱٨ مرداد ۱٣۹۱ -  ٨ اوت ۲۰۱۲

‌هر ساله مبالغ هنگفتی پول توسط نهادهای دولتی و مذهبی هزینه میشود تا برتن مضرات ماه رمضان جامه "برکات" بپوشانند. قدرت تبلیغات مذهبی به اندازه ای قوی است که خیلی از پزشکان، جامعه شناسان و اقتصاد دانان جوامع اسلامی نه تنها مشکلی با این "فریضه" زیانبار ندارند بلکه خود در صف اول روزه دارن قرار میگیرند. این واقعیت تلخ یک خصلت عمومی کشورهایی هستند که فرهنگ اسلامی بر آنها چیره است. بر خلاف تبلیغات تحمیق کننده نهادهای مذهبی و دولتی، روزه داری در روزهای طولانی و گرم، هم برای افراد و هم برای جامعه بشدت زیان آور است. اندکی تعمق در باره این تکلیف دینی نشان میدهد که فلسفه رمضان نه از پشتوانه عقلی برخوردار است و نه علمی. مدتها است که گاه آن رسیده تا با صدای رسا و روشن مضرات این فلسفه خود زنی، که "برچسپ خودسازی" بر آن زده شده است، را به جامعه یاد آور شد.
میگویند که خداوند "فرموده" است که روزه به مدت یک ماه از هنگام طلوع خورشید تا غروب آفتاب بر مسلمانان واجب است. تنها این ادعا "رب العالمین" بودن پروردگار را زیر سئوال میبرد. مگر ممکن است که خدائی که ادعا میشود که خالق تمام کائنات است متوجه نباشد که در بسیاری نقاط زمین طول شب و روز متفاوت است؟ در بعضی مناطق زمین، روز به حدی طولانی است که امکان خودداری از خوردن و آشامیدن از طلوع تا غروب آفتاب وجود ندارد. علاوه بر این، بنظر میرسد که خدا دانشش را از بشر وام گرفته است. مثلا درهنگام ظهور اسلام، هنوز مفهوم "ساعت" برای اندازه گیری واحد های کوچکتر زمان برای ساکنین عربستان جا نیفتاده بود. بنابراین آنها بیشتر طلوع و غروب آفتاب را برای اندازه گیری زمان بکار گرفتند. خداوند هم از دانش بشر در آن زمان بهره گرفته است. در آن زمان "ساعت" بعنوان یک مقیاس اندازه گیری زمان عبارتی آشنا نبود که خدا آنرا بکار گیرد و بگوید انسان از چه ساعتی تا چه ساعتی بایستی روزه بگیرد. به همین دلیل در مورد رمضان و قوانین اسلام هم مجبور بود که از دانش مردمان بدوی صحرا نشین استفاده کرده و قوانینش را در محدوده آن دانش به جامعه ابلاغ کند.
حالا زیاد سخت نگیریم. فرض کنیم که دنیا همان محدوده شبه جزیره عربستان است که خدا با آن آشنا است. تازه حتی اگر تمام کره زمین همین منطقه آشنا برای خدا باشد، هنوز دست آورد ماه رمضان برای جامعه زیانبار است. تحقیقات نشان داده است که روزه داری طولانی مدت در طول رمضان برای سلامتی جسم و روان افراد روزه دار، بخصوص خانم های باردار، و همچنین برای اقتصاد جامعه فاجعه آور است.
مطالعات در دنیای عرب نشان داده است که بیماریهای مرتبط با کم آبی بدن در طول ماه رمضان بسیار زیاد میشود. در نتیجه کمبود مایعات، بدن دچار عدم بالانس در تقسیم مواد مایع میشود. و این امر خستگی، عصبانیت، سردرد، سر گیجی و تهوع به دنبال دارد. کارکرد مخرب این عوارض در کسانی که در معرض گرما کار میکنند، یا به کارهای فیزیکی اشتغال دارند بیشتر از دیگران است.
میگرن یکی دیگر از عوارض روزه داری است. تحقیقات نشان داده است که در این ماه تعداد بیمارانی که از میگرن رنج میبرند ٣ برابر میشود. گفته میشود، در ماه رمضان ۹۰ میلیون مسلمان دچار این بیماری میشوند. برمبنای همین تحقیق، زنان بیشتر از مردان از این عارضه روزه داری رنج میبرند. سه چهارم زنان روزه دار مبتلا به درد میگرن میشوند.
تحقیقات نشان داده است که در اوایل ماه رمضان بعلت کمبود آب بدن، روزه داران مقداری وزن کم میکنند. در اواخر رمضان بعلت مصرف چربی بدن برای تولید انرژی روزه داران مقدار دیگری از وزن خود را از دست میدهند. چون پروسه کم شدن وزن بی نظم و غیر علمی انجام میگیرد و به بدن آب و مواد غذائی مورد نیاز نمیرسد، سوخت و ساز بدن دچار اختلال میگردد. همچنین، تحقیقات نشان داده است که در طول رمضان ضربان قلب و میزان مصرف اکسیژن روزه داران پایین می آید. چنین اختلالاتی قدرت دفاعی بدن در مقابل بیماری ها تقلیل میدهد.
چون روزه داران در شبهای رمضان کمتر میخوابند، در روز بدنشان کرخت و کم انرژی و خواب آلود است. در این حالت انسان روزه دار توان کافی برای کار کردن را ندارد. خیلی ها در طول روز میخوابند. تغییر در برنامه روتین خواب و استراحت باعث پائین آمدن ضربان قلب و فشارخون میشود.
مطالعاتی بر روی زنان حامله در آمریکا نشان داده است که زنانی که روزه دار هستند، نوزادشان کوچکتر است و این تیپ نوزادان در خیلی موارد پس از بلوغ از توان فراگیری خوبی نخواهند داشت.
‌همه این عوارض دست به دست هم می دهند و سطح تولید را پائین می آورند. بنا بر تحقیقات موسسه تحقیقی علوم اجتماحی دنیای عرب در قاهره، در ماه رمضان فعالیتهای اقتصادی ۷٨ درصد کاهش میابد. این کاهش ناشی از این است که در ماه رمضان، ساعت کار در کشورهای اسلامی کم میشود، کارمندان دیرتر سر کار میروند و زودتر کار را ترک میکنند. در این ماه "پر برکت"، غیبت از کار و مرخصی به بعلت بیماری افزایش میابد. خیلی ها هم بعلت کم آبی و یا کمبود مواد غذائی یا پرخوری در هنگام افطار سلامتیشان دچار اختلال میشود. همه این فاکتورها در کاهش تولید اقتصادی نقش دارند.
"برکات" ماه رمضان نه تنها به سلامت روزه داران صدمه میرساند، بلکه مسببات نقص آزادی مدنی شهروندان را فراهم میکند. معنا ندارد که وقتی یک عده تصمیم میگیرند که از خوردن و نوشیدن خودداری کنند، برای تناول و آشامیدن سایر شهروندان هم محدودیت ایجاد شود. قرار نیست که امکان بهشت رفتن و با حوری لاس زدن روزه دارن با هزینه شهروندان غیرروزه دار میسر شود. بستن رستوران ها و ممانعت از خوردن و آشامیدن علنی مردم در ماه رمضان نقص ابتدائی ترین حقوق شهروندی انسان است. کسی که برای نشان دادن وفاداریش به اربابش حاضر است که یک ماه مشقات تحمل کند و سلامت خود را به خطر می اندازد، دیگران چرا بایستی رنج تشنگی و گرسنگی را تحمل کنند؟
خلاصه کنم، گلچین برکات ماه رمضان این است که ما اکنون متوجه میشویم که در صدر اسلام، آشنائی خدا با زمین محدود به منطقه عربستان بود. او نمیدانست که طول روز و شب در نقاط مختلف زمین متفاوت است. در آن هنگام بندگان کوچک پروردگار با مفهوم ساعت بعنوان یک واحد اندازه گیری زمان آشنائی پیدا نکرده بودند. در نتیجه خدا مجبور بود از دانش موجود آن گاه آنان استفاده نماید. علاوه بر این، روزه داری سلامت افراد را بخطر می اندازد و لطمه به اقتصاد و توانایی جامعه می زند. شاید یکی از دلایل عمده عقب ماندگی کشورهای اسلامی همین صدماتی باشد که ماه رمضان به آن جوامع میزند. ماه رمضان آزادی فردی افراد جامعه را تبدیل به پلی برای رسیدن افراد روزه دارد به بهشت میکند. این قبیل "برکات" ماه رمضان بایستی برای جامعه در جزئیات و در سطح وسیعی شکافته شود و شهروندان را از خودزنی و صدمه زدن به جامعه باز داشت. 

سعید کرامت
s.keramat@gmail.com