شلیک کارگران به قلب آپارتاید اقتصادی


اردشیر زارعی قنواتی


• با توجه به کشتار اولیه، یورش پلیس به خوابگاه کارگران، بازداشت و سپس آزادی زیر فشار اعتصابیون و مهم تر از همه حکم بازداشت "جولیوس مالما" حامی اعتصابیون و رهبر برکنار شده اتحادیه جوانان کنگره ملی نشان داد که آفریقای جنوبی در درون خود با چالش های مهمی دست به گریبان است ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
پنج‌شنبه  ۶ مهر ۱٣۹۱ -  ۲۷ سپتامبر ۲۰۱۲


آفریقای جنوبی بعد از دو دهه که از سرنگونی رژیم "آپارتاید" می گذرد همواره به عنوان نمادی از تحقق دمکراسی در چارچوب مبارزه سیاسی مسالمت آمیز و مصالحه اقلیت حاکم سفید پوست با اکثریت سیاهپوست جهت تفویض قدرت مطرح بوده است. نقش کاریزماتیک "نلسون ماندلا" رهبر مبارزات سیاسی این کشور و برنده جایزه صلح نوبل و هم چنین رویکرد وی در رهبری مردمی "کنگره ملی آفریقای جنوبی" تا حدود زیادی به این باور عمومی دامن می زد. کنگره ملی که در زمان مبارزه با رژیم آپارتاید حامل تفکرات چپ انقلابی با شعار "الغای تبعیض نژادی، آزادی و عدالت اجتماعی" بود در طی سال های ریاست جمهوری ماندلا بر این کشور نسبت به سنت مبارزاتی و سمت گیری به سوی شعارهای خود وفادار بوده و یک وحدت حزبی و اجتماعی را در بطن جامعه نمایندگی می کرد. هر چند که از همان ابتدا نیز چپ های رادیکال به رهبری "وینی ماندلا" همسر سابق رئیس جمهوری نسبت به عدم تحقق شعارهای بنیادین کنگره ملی اعتراض داشته و به همین دلیل با خارج شدن از حزب در موضع اپوزیسیون قرار گرفتند اما به دلیل همان کاریزمای ماندلا و لزوم رواداری در خصوص رعایت توافقنامه مصالحه سیاسی – اجتماعی شکل گرفته، صدای بارزی نداشتند. با کناره گیری نلسون ماندلا از رهبری کشور و به طورکلی دنیای سیاست، اختلافات در کنگره ملی بیش از پیش نمایان شد و این روند در دوران ریاست جمهوری "جاکوب زوما" در شرایط فعلی بیش از همیشه تشدید شده است. در این بین رشد اقتصادی آفریقای جنوبی در طول سال های اخیر که از این کشور نیز به عنوان یکی از اقتصادهای نوظهور یاد می شود، به این باور که رشد و توسعه سیاسی کشور همگام با رشد اقتصادی و عدالت اجتماعی گره خورده است بر اعتقاد یکجانبه نسبت به "اتوپیای قاره سیاه" می افزود. به دست گرفتن رهبری کشورهای آفریقایی و نقش بارز "ژوهانسبورگ" در حل و فصل منازعات منطقه یی دلیل دیگری بود برای اینکه "پرنسیب" و جایگاه منحصر به فرد آفریقای جنوبی در جامعه بین المللی بهبود قابل توجهی یافته و همین نقش "آلترناتیوی" بسیاری از کاستی های درونی این کشور را از دیده ها پنهان می کرد. این در حالی بود که "آپارتاید اقتصادی" هم چنان در آفریقای جنوبی به نقش ویرانگر و ناعادلانه خود در ساخت اقتصادی ادامه می داد و بخش معدن به عنوان یکی از اصلی ترین حوزه های اقتصادی این کشور هم چنان تحت استثمار بی رحمانه کارتل های اروپایی – آمریکایی و به خصوص به جهت سابقه تاریخی، بریتانیایی قرار داشت. به همین دلیل شکاف طبقاتی که در ابتدای فروپاشی رژیم آپارتاید تا حدودی تعدیل شده بود در مسیر حرکتی خود در طی سال های اخیر به جهت هژمونی نئولیبرالیسم اقتصادی در این کشور تازه متولد شده، بار دیگر روند صعودی به خود گرفت. نکته جالب در این بین آنجا رقم خورد که بعد از اعتصابات کارگری و پیامدهای متعاقب آن مشخص گردید که هنوز قوانین دوران آپارتاید در سیستم قضایی و به خصوص در حوزه مبارزات سندیکایی هم چنان به قوت خود باقی است.
اعتراض و اعتصابات کارگری اخیر در معدن پلاتین "ماریکانا" متعلق به شرکت بریتانیایی "لانمین" در ۱۶ اوت ۲۰۱۲ برای افزایش حقوق و مزایای مربوط به کارهای سخت، با دخالت پلیس آفریقای جنوبی به بزرگترین کشتار تاریخ بعد از الغای رژیم تبعیض نژادی منجر شد. در هجوم مسلحانه پلیس به اعتصاب کنندگان که تنها به سلاح سرد جهت دفاع از خود مجهز بودند ٣۶ کارگر در دم کشته شدند و در ناآرامی های متعاقب آن نیز ٨ تن دیگر از کارگران جان باختند. ویدئویی که از این صحنه جنایت در تلویزیون های جهان منتشر گردید در عرض چند دقیقه به جهت وسعت فاجعه تمام آن باورها و پرنسیبی که از آفریقای جنوبی جدید ساخته شده بود، در افکارعمومی داخلی و خارجی ویران کرد. عکس العمل بسیار اشتباه دولت زوما به خاطر تبرئه پلیس و خطاکار دانستن کارگران اعتصابی در جریان این کشتار سبعانه و هم چنین بازداشت بیش از ۲۷۰ کارگر اعتصابی دیگر به جرم مشارکت در قتل همکارانشان بیش از پیش بر عمق جنایت افزود. این در حالی بود که تمام کشته شدگان از کارگران اعتصابی بودند و هیچ پلیسی حتی زخمی نیز نشده بود. اما سیستم قضایی آفریقای جنوبی بازداشت کارگران اعتصابی را با تمسک به قانون دوران آپارتاید انجام داده و هیچ یک از اعضای پلیس که در این کشتار به وضوع دست داشته بودند حتی توبیخ اداری نیز نشدند. پافشاری کارگران معدن ماریکانا برای ادامه اعتصاب که بیش از ۴ هفته طول کشید سرانجام با عقب نشینی شرکت لانمین جهت افزایش حقوق به میزان ۲۲ درصد پایان یافت اما با توجه به کشتار اولیه، یورش پلیس به خوابگاه کارگران، بازداشت و سپس آزادی زیر فشار اعتصابیون و مهم تر از همه حکم بازداشت "جولیوس مالما" حامی اعتصابیون و رهبر برکنار شده اتحادیه جوانان کنگره ملی نشان داد که آفریقای جنوبی در درون خود با چالش های مهمی دست به گریبان است. این چالش ها و عدم مدیریت درست بحران بدون شک موقعیت ژئوپلتیک آفریقای جنوبی در منطقه و در سطح بین المللی را به شدت تنزل داده و کنگره ملی را نیز در آینده با گسست و شکاف های عمیقی از درون روبه رو می کند.