تلنگر کردهای ترکیه به میراث خواهان عثمانی


اردشیر زارعی قنواتی


• قش آفرینی ترکیه و به خصوص تحرکات "رجب طیب اردوغان" نخست وزیر این کشور در سطح منطقه و موقعیت آلترناتیوی آنان در تحولات جاری در لیبی، تونس، مصر و سوریه دیگر شکی باقی نمی گذارد که آنکارا با مشارکت غرب، عربستان و قطر بازی "دومینویی" را شروع کرده است که قرار می باشد از درون آن خاورمیانه جدید شکل بگیرد ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
سه‌شنبه  ۱۱ مهر ۱٣۹۱ -  ۲ اکتبر ۲۰۱۲


ترکیه به عنوان کشوری که در یک دهه اخیر با حاکمیت حزب اسلامگرای "عدالت و توسعه" رویای بازسازی امپراتوری عثمانی را با مشارکت شاخه های "اخوان المسلمین" در تمامی کشورهای عربی درگیر قیام های مردمی در سر می پروراند، این روزها ترکش این بازی با آتش، گریبانش را در درون جغرافیای ملی آن گرفته است. نقش آفرینی ترکیه و به خصوص تحرکات "رجب طیب اردوغان" نخست وزیر این کشور در سطح منطقه و موقعیت آلترناتیوی آنان در تحولات جاری در لیبی، تونس، مصر و سوریه دیگر شکی باقی نمی گذارد که آنکارا با مشارکت غرب، عربستان و قطر بازی "دومینویی" را شروع کرده است که قرار می باشد از درون آن خاورمیانه جدید شکل بگیرد. در جهت خلاف آنچه غرب ادعا می کند که به دلیل تعهد به دمکراسی هم اکنون دل از دیکتاتوری های سکولار کنده و به موج جدید پیوسته است، به نظر می رسد که شراکت آگاهانه آنان با شرکت سهامی عثمانی – اخوان در منطقه، کلید رمز تحولاتی است که می بایست ساخت درونی و جایگاه ژئوپلتیک شاخ آفریقا و خاورمیانه را دگرگون کند. همسویی بالقوه و بالفعل حزب اسلامگرای حاکم بر ترکیه با شاخه های اخوان از نوع معتدل تا تندروی آن فراتر از ابعاد ایدئولوژیک و اجتماعی آن، یک ظرفیت تازه سر بر آورده است که ریشه در بازی های پشت پرده جهان سیاست و چینش های ژئوپلتیک خواهد داشت. از طرف دیگر تعمیق و گسترش منازعات فرقه یی حول محور محافظه کاری سنی و به اصطلاح هلال شیعی در تحولات کنونی منطقه، دقیقا مطابق همان الگویی است که در سده های پیشین امپراتوری عثمانی را در تقابل با حکمرانی صفوی قرار می داد و مناطق عربی حوزه نفوذ پاشاهای ترک تلقی می شدند. اما از آنجا که تاریخ را نمی توان به عقب برگرداند این رویای نسل جدید رهبران ترکیه در جریان عمل و وضعیت عینی به واسطه حضور بازیگران جدید مواجهه با تناقض و پارادوکس هایی می شود که در عرصه عملیاتی حتی ساخت درونی "گرانیکای رویاپردازان" را با چالش و کابوس های پیش بینی نشده روبه رو می کند. چنانچه در گرماگرم حوادث و تحولات منطقه یی با ورود بازیگر جدیدی به عنوان اقلیت ۱۲ تا ۱۵ میلیونی کردهای ساکن ترکیه و نقش آفرینی حزب کارگران کردستان ترکیه "پ ک ک" به بطن این بازی دومینو، بسیاری از معادلات از پیش تعیین شده توسط پاشاهای جدید ترک، به هم می خورد. فعال شدن پ ک ک در طی ماه های اخیر در جنوب شرقی ترکیه و سرایت بی ثباتی به درون ساخت ملی این کشور نه تنها قاعده بازی را به هم زده است که حتی موجب تقویت اعتراض و انتقادات اپوزیسیون سکولار و نظامیان حامی میراث "کمال آتاتورک" را نیز موجب گردیده است.
انفجار یک خودروی بمبگذاری شده در جوار خودروی حامل ماموران امنیتی ترکیه در شهر "تونجلی" که موجب کشته شدن شش مامور امنیتی و یک زن غیرنظامی گردید، بلافاصله توسط دولت آنکارا به شورشیان کرد پ ک ک نسبت داده شد. این انفجار به موازات منازعات چند ماه گذشته اتفاق می افتد که بنا بر آمار رسمی در طول یک ماه اخیربیش از ۵۵ نظامی ترک و در طی ۱۴ ماه گذشته ۷۰۰ نفر که اکثرا وابسته به نهادهای نظامی و امنیتی ترکیه بوده اند، تلفات به بار آورده است. این در حالی است که به غیر از مورد اخیر در طی روزهای گذشته نیز ۱۷ سرباز ترکیه در دو حمله جداگانه در استان "بینگول" توسط کردهای شورشی کشته شده اند. دخالت مستقیم آنکارا در حوادث سوریه که هم اکنون تبدیل به یک جنگ داخلی خونین شده است، هر چند در ابتدا برای اردوغان هم چون گاز زدن به کیک خوشمزه تولد بود، اما با خروج ارتش سوریه از این مناطق و واگذاری آن به حزب دمکراتیک کردستان، آنکارا را با وضعیت پیچیده یی مواجه کرده است. این حزب کردی که به پ ک ک نزدیک است با در دست گرفتن امور محلی مناطق کردنشین سوریه شرایطی را مهیا کرد تا پرچم های پ ک ک در جوار خط مرزی با ترکیه به اهتزاز در آید. از طرف دیگر نقل و انتقال آسان جنگجویان ارتش آزاد سوریه در دو طرف خط مرزی این دو کشور، فرصت مطلوبی را در اختیار رزمندگان پ ک ک برای نفوذ به مناطق کردنشین درون ترکیه فراهم آورد. هم چنین تاثیر روانی این خودگردانی محلی در جایی که رهبران ترک در سودای حیات خلوت تازه یی می گشتند، موجب گردید تا احساسات استقلال طلبانه کردهای ترکیه نیز تحریک شده و خط مرزی بین دو کشور ثبات امنیتی خود را از دست بدهد. ناآرامی های اخیر در مناطق کردنشین ترکیه ارتباط مستقیمی با تحولات درونی سوریه و هم چنین نقش هژمونیکی که دولت آنکارا در تحولات موسوم به بهار عربی ایفا می کند، خواهد داشت. تجربه ی ماه های اخیر نشان می دهد حریقی که با مساعدت ترکیه در منطقه افروخته شده است، گام به گام در حال انتقال و پیشروی به سمت خاک ترکیه است. آتشی که هم اکنون در سوریه زبانه می کشد، خاکستر و دود آن در کشور همسایه نیز قابل مشاهده است و به همین دلیل بازی با آتش رجب طیب اردوغان می رود که دستان وی را نیز بسوزاند.