• کویت در آستانه یک بحران بزرگ قرار دارد که شاید سنی های سلفی و متمایل به اخوان المسلمین عرب این بار بعد از یکسره کردن رژیم های سکولار منطقه شاخ آفریقا و خاورمیانه وسوسه شده اند که شیخ های حاکم در امیرنشین های خلیج فارس را زیر ضرب قرار دهند ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
چهارشنبه  ۱۵ آذر ۱٣۹۱ -  ۵ دسامبر ۲۰۱۲

شیخ نشین کویت که تا به امروز به عنوان با ثبات ترین کشور حوزه خلیج فارس شناخته می شد این روزها درگیر بحران سیاسی در بطن ساختار سیاسی – اجتماعی خود شده است. تقابل سریالی ماه های اخیر بین شیخ "صباح الاحمد الصباح" امیر این کشور یک میلیون و دویست هزار نفری با اپوزیسیون در خصوص تصمیم وی به تغییر در سیستم انتخاباتی که ظاهرا قدرت بیشتری را به پایگاه اجتماعی امیر در مقابل مخالفان فراهم می کند، در آستانه برگزاری انتخابات پارلمانی ابعاد فزون تری به خود گرفته است. برگزاری انتخابات پارلمانی کویت در روز شنبه اول دسامبر در حالی که از سوی اپوزیسیون این کشور متشکل از سلفی ها، لیبرال ها و بادیه نشین ها تحریم شده بود با توجه به میزان کم مشارکت مردم و نتایج آن، بیش از همیشه نشان داد که خاندان حاکم بر این امیرنشین از موقعیت مطلوبی برخوردار نیستند. بر اساس اعلان کمیسیون انتخابات میزان مشارکت ٣۹ درصد بوده است و با توجه به استقبال اقلیت ٣۰ درصدی شیعه این کشور ۱۷ کرسی از مجموع ۵۰ کرسی پارلمان به آنان تعلق گرفت و برای نخستین باز نیز ٣ زن توانستند به مجلس راه پیدا کنند. در شرایطی که در دور قبلی انتخابات پارلمانی میزان مشارکت ۶۰ درصد بوده و شیعیان تنها ۷ کرسی را در اختیار داشته اند. سنی های محافظه کار که در پارلمان قبلی ۲٣ کرسی را کسب کرده بودند این بار به خاطر تحریم انتخابات تنها ۴ کرسی را در پارلمان جدید در اختیار خواهند داشت. این آمارها به صورت انتزاعی شاید نشاندهنده تغییر در ترکیب پارلمان به نفع امیر و به زیان محافظه کاران سنی باشد اما به دلیل استقبالی که از تحریم انتخابات به عمل آمده است چالش اصلی بین امیر و مخالفان نه تنها کاهش نیافته که به احتمال زیاد تشدید هم خواهد شد. نگرانی بیشتر برای حاکمان کویت تنها کاهش ۲۱ درصدی میزان مشارکت رای دهندگان نبوده است چرا که استقبال شیعیان که به طور اساسی و سنتی در زمره رقیبان خاندان حاکم می باشند نیز به نوعی یک تهدید برای امیر کویت به شمار می آید. بدون شک این امیرنشین حوزه خلیج فارس از این پس شاهد بی ثباتی و اعتراضات گسترده ی اپوزیسیون سنی – لیبرال این کشور خواهد بود و در غیاب پایگاه مستحکم امیر که در طی این انتخابات مشاهده شد، صدارت شیخ سخت به خطر خواهد افتاد. اشتباه محاسبه توسط امیر کویت و اصرار وی بر تصمیم خود جهت تغییر در قوانین انتخاباتی در صورتی که مخالفان و اپوزیسیون سنی تقریبا در تحریم انتخابات اخیر موفق بوده و شیعیان نیز از این خلاء بیشترین استفاده را کرده و قدرت خود را تحکیم کرده اند، در آینده جایگاه و موقعیت امیر را سخت به خطر می اندازد. از این پس امیر نه قادر است به مخالفان سنی مسلک خود تکیه کند و نه می تواند یک چرخش اساسی به سمت ائتلاف با شیعیان را شکل دهد. به همین دلیل در صورت عدم تغییر در تصمیم امیر برای جلب نظر مخالفان سنی و لیبرال، به واسطه افول جایگاه مردمی وی به نظر می رسد که اپوزیسیون سنی در طی روزهای آینده فشار بر خاندان حاکم را در قالب اعتراضات خیابانی شدت خواهند بخشید.
کویت در آستانه یک بحران بزرگ قرار دارد که شاید سنی های سلفی و متمایل به اخوان المسلمین عرب این بار بعد از یکسره کردن رژیم های سکولار منطقه شاخ آفریقا و خاورمیانه وسوسه شده اند که شیخ های حاکم در امیرنشین های خلیج فارس را زیر ضرب قرار دهند. فضای نسبتا باز کویت در مقایسه با دیگر کشورهای حوزه خلیج فارس این امکان را برای مخالفان امیر فراهم می کند که به صورت گسترده برای ادامه اعتراضات خود راهی خیابان ها شوند. چنانچه یک روز قبل از برگزاری انتخابات در روز جمعه نیز ده ها هزار تن از مخالفان امیر کویت در طی یک تظاهرات گسترده خیابانی قدرت خود را به رخ خاندان حاکم کشیده و نشان دادند که در صورت تداوم چالش کنونی قدرت بسیج مردم برای تعمیق اعتراضات خیابانی را خواهند داشت. در چنین وضعیتی حاکمان این امیرنشین به خصوص از آنجا که انتخابات پارلمانی اخیر نشان داد که از کمترین پایگاه اجتماعی و محبوبیت برخوردارند، دچار یک از هم گسیختگی و گسست سیاسی – اجتماعی در عرصه میدانی مبارزات "نهاد مدنی" در تقابل با "نهاد قدرت" خواهند شد. ادامه این وضعیت و تشدید اعتراضات خیابانی، امیر را در مقابل یک تصمیم بزرگ قرار می دهد و آن اینکه به صورت قهرآمیز با اعتراضات برخورد کند یا اینکه با عدول از تصمیم قبلی خود به خواست و مطالبه معترضان تمکین کند. از آنجا که کویت تا به امروز با فضای نسبتا بازتر خود و تفویض بعضی اختیارات به پارلمان موفق شده است تا به واسطه این رفرم ها تا حدودی ثبات سیاسی – اجتماعی خود را حفظ کند در شرایط کنونی انتخابی به غیر از عقب نشینی از تصمیم امیر یا پیش رفتن در مسیر سرکوب و بستن فضای سیاسی نخواهد داشت. در هر دو صورت بازنده اصلی این منازعه به یقین خاندان حاکم و در راس آن امیر کویت خواهند بود و این نکته ظریف از چشم اپوزیسیون سنی پوشیده نبوده و به همین دلیل آنان در طی روزهای آینده به اعتراضات خیابانی خود شدت می بخشند. بی ثباتی در امیرنشین کویت را هرگز نباید از روند کنونی در منطقه عربی جدا کرد و این خود دلیل دیگری است که سلفی ها و اخوانی ها پای در میدان مبارزه با خاندان حاکمی خواهند گذاشت که از کمترین حمایت ملی در بین توده های مردمی برخوردار است. پیروزی شیعیان نیز در این انتخابات بیش از آنچه موقعیت "ایجابی" داشته باشد به واسطه تحریم گسترده انتخابات از سوی اپوزیسیون سنی وضعیت "سلبی" را نمایندگی می کند و در تغییر معادلات قدرت در شرایط مناقشه بزرگتر منطقه بین شیعه و سنی چندان قابل اتکا نخواهد بود. پیروز واقعی در شرایط جدید بدون شک همان اپوزیسیون سنی است که توانست با تحریم انتخابات به دلیل عدم مشارکت مردم در این انتخابات از قدرت حاکم به نوعی مشروعیت زدایی کند. آنان با توجه به ریشه هایی که در جامعه سنتی کویت داشته و در بسیاری از نهادهای سیاسی – اقتصادی کشور قدرت تاثیرگذاری دارند، قادر به چالش کشیدن قدرت امیر و تاثیر تعیین کننده در تصمیمات بعدی وی خواهند داشت. امیر بدون امت کویت با توجه به ساخت و معادلات منطقه یی هیچ چاره و راهکاری به غیر از کنار آمدن با مخالفان سنی خود نداشته و از آنجا که احتمالا از سوی متحدان منطقه یی خود جهت بسط قدرت شیعیان زیر فشار بیشتری قرار می گیرد، فاقد حفظ ثبات در وضعیت موجود و توانایی مقابله با این بحران است. نقش سنتی و بازدارنده امیر کویت در تقابل مداوم نخست وزیر منصوب به خاندان حاکم با پارلمان در طی ماه های اخیر که چند بار منجر به انحلال مجلس و فرمان رسمیت یافتن مجلس قبلی گردید، خود گویای عدم سیاستگذاری و برنامه ریزی روشن شیخ صباح در مدیریت این کشور کوچک شورای همکاری خلیج فارس است. از طرف دیگر با توجه به ارتباطات گروه های اصلی مخالف کویتی با شاخه های سلفی و اخوانی منطقه عربی و به عکس عربستان و قطر که در طی دو سال اخیر با کمک های فراوان خود به این گروه ها در منطقه یک بیمه نامه موقتی را از آنان کسب کردند، دولت کویت از این پشتوانه نیز برخوردار نبوده و شاید تندباد اخوان در آسمان این کشور هم وزیدن بگیرد. زمان برای اصلاحات لازم در ساخت سیاسی – اجتماعی کویت با توجه به تحولات شتابنده کنونی بسیار سریع در حال طی شدن است و امیر کویت در صورت کوچکترین غفلت برای پاسخ به مطالبات مدنی مخالفان می تواند یکی دیگر از قربانیان تحولات منطقه عربی به حساب آمده و دومینوی اخوان المسلمین را به کرانه های خلیج فارس نیز بکشاند.