• یک دانشمند هلندی هشدار می دهد که ستون رفاه اجتماعی که ثبات بر آن استوار است بار دیگر در حال فرو شکستن است. و یادآور می شود که تاریخ بشری نشان داده که این امر همیشه به انقلاب ها یا به جنگ ها انجامیده است ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
يکشنبه  ۱۷ دی ۱٣۹۱ -  ۶ ژانويه ۲۰۱٣

بحرانی دائمی گریبان اقتصاد – سرمایه داری جهانی- را گرفته است. از سال 2007 که این بحران آغاز شد دیگر تحرک چندانی مشاهده نمی شود. آنچه را که برخی آن را ضعفی مرحله ای می خوانند که فقط اندکی طولانی شده است، از دیدگاه "ویم گرومِن" دانشمند هلندی منزل آخر از یک دوران است. او می گوید:
"انقلاب سوم صنعتی به وضوح وارد مرحله اشباع، مرحله تباهی خود شده است". این ها نظر این ریاضیدان، دانشمند فیزیک و کارشناس روند تحولات اجتماعی است که قرار است در سمپوزیوم بین المللی دانشگاه والنسیا در 24 و 25 ژانویه در اسپانیا عرضه کند. موضوع کنفرانس این است: "بحران اقتصادی ــ زمانی برای تغییر الگو واره Paradigm Shift" است.

"گرومِن" معتقد است که این مرحله برای زندگی مسالمت آمیز جامعه ما بسیار خطرناک است. زیرا در پایان هر دوره از انقلاب های صنعتی رفاه اجتماعی با خطر مواجه شده است. تاریخ نشان داده است که هرجامعه ای بر 5 ستون اجتناب ناپذیر استوار است: خوراک، امنیت، سلامت، رفاه (نه فقط برای یک اقلیت کوچک) و دانش.
"گرومِن" می گوید هر یک از سه انقلاب صنعتی که تا امروز رخ داده نه تنها سبب دگرسازی های عمیق در مناسبات تولیدی شده بلکه ساختار جامعه انسانی را نیز تغییر داده است. روند تحول از نظر او از 5 مرحله متواتر می گذرد: ویژگی مرحله آغازین پیدایش اندیشه ها و اختراعات نو و تغییرات اجتماعی ـ اقتصادی است که تغییر چشمگیری در وضعیت موجود پدید نمی آورند. پس از آن مرحله "از زمین کنده شدن" (Take off) می رسد در این مرحله از روند تحول، نتایج تغییرات فنی چشمگیرمی شوند. پس از این مرحله سوم آغاز می شود که در آن نیروهای مولده‍ی تازه تکاملی انفجاری می یابند وسبب تغییرات چشمگیر در ساختار فرهنگی، اقتصادی و سازمانی جامعه می گردند. در مرحله بعدی که مرحله تثبیت است، شتاب تغییرات اجتماعی، فنی و اقتصادی کاهش می یابد و در نهایت به مرحله تباهی می رسد. در این مرحله بازارها در اثر تولید بیش از مصرف اشباع می شوند، میزان سود، در اثر افزایش رقابت کاهش می یابد. و در روند تمرکز شدید آنها که از همه قوی تر هستند باقی می مانند و اندیشه های نو و گشایش افق های فنی تازه نادر است.
در پایان چنین دوره ای "هر بار" ستون رفاه اجتماعی شکسته است. آخرین بار این روند در دومین انقلاب صنعتی مشاهده شد که در حوالی 1870 آغاز گشت و دوران تثبیت آن در حوالی 1930 پایان یافت.
سومین انقلاب صنعتی حوالی 1940 در آمریکا آغاز گشت. بویژه در تلاش برای بکار بردن تکنولوژی کامپیوتر برای مصارف نظامی. در سالهای دهه 50 مرحله "از زمین کنده شدن" نخست خود را در عرصه پرواز به فضا تثبیت کرد. در همان حال ژاپن حرکت در مسیر بکار بستن تکنولوژی کامپیوتر در صنعت و ساختن روبات تخصص یافت. در آغاز سالهای دهه هفتاد این روند اروپا را نیز فراگرفت. پیشرفت صاعقه وار در حدود سالهای دهه هشتاد با بکار گرفتن میکروپروسسورها آغاز شد. این میکروپروسسورها شدند حلال مشکلات و به بسیاری از زمینه های زندگی راه یافتند. در پی آن "انقلاب دیجیتال" در آوائل دهه 90 آغاز شد که تغییراتی چشمگیر در عرصه های فرهنگی ـ اجتماعی در پی داشت. در همان حال ظاهرا این طور بنظر می رسید که در اقتصادهای پیشرفته بدست آوردن اطلاعات، بکار بستن و هدایت آن مهمتر از خود روند تولید است.
بنظر "گرومِن" اینک ما در مرحله تثبیت هستیم ، در مرحله ای که از شتاب تغییرات اجتماعی، فنی و اقتصادی کاسته می شود، در مرحله ای که تباهی آغاز می گردد. او یادآور می شود که "تعداد اختراعات و کشفیات تازه" اندک هستند. حتی در عرصه فن آوری اطلاعاتی (اینفورماتیک) نیز اختراعات و کشفیات تازه و دوران سازی عرضه نشده است، هرچند که دستگاه بازار یابی آمریکا دوست دارد به ما چنین بقبولاند.
"گرومِن" می گوید آنچه تازه است این است که امروز جامعه انسانی با همان مسائلی روبروست که در سالهای دهه 30 روبرو بود. موید آن نیز افزایش شدید بیکاری، بدهی های سنگین موسسات و دولت ها، وضع خراب بانک ها و فقر روزافزون عمومی در همه جاست. در حالی که اندک شماری ثروتمند نیز هستند که روز بروز ثروتمندتر می شوند. دانشمند هلندی هشدار می دهد که ستون رفاه اجتماعی که ثبات بر آن استوار است بار دیگر در حال فرو شکستن است. و یادآور می شود که تاریخ بشری نشان داده که این امر همیشه به انقلاب ها یا به جنگ ها انجامیده است.

منبع:
www.jungewelt.de