• موضوع منازعه تاریخی کردهای ساکن ترکیه با دولت مرکزی که یک اقلیت ۱۲ تا ۱۵ میلیونی را تشکیل می دهند و تا به امروز توسط دولت های حاکم بر آنکارا به عنوان "ترک های کوهستانی" حتی هویت نژادی آنان نیز به رسمیت شناخته نشده است، دومین گسست بزرگ در ساخت ملی این کشور می باشد که همیشه دولتمردان ترک را آزار داده است ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
سه‌شنبه  ۱۹ دی ۱٣۹۱ -  ٨ ژانويه ۲۰۱٣

جمهوری ترکیه در شرایط کنونی به یک قدرت منطقه یی تبدیل شده است که به واسطه نقش آن در تحولات منطقه یی از اهمیت ویژه یی برخوردار می باشد. این کشور به طور هم زمان در درون ساخت سیاسی – اجتماعی خود نیز به واسطه حاکمیت حزب اسلامگرای "عدالت و توسعه" به رهبری "رجب طیب اردوغان" نخست وزیر و اختلاف با میراث لائیسیته "کمال آتاتورک" در یک مبارزه مداوم با احزاب سیاسی سکولار و ارتش قرار داشته است. موضوع منازعه تاریخی کردهای ساکن ترکیه با دولت مرکزی که یک اقلیت ۱۲ تا ۱۵ میلیونی را تشکیل می دهند و تا به امروز توسط دولت های حاکم بر آنکارا به عنوان "ترک های کوهستانی" حتی هویت نژادی آنان نیز به رسمیت شناخته نشده است، دومین گسست بزرگ در ساخت ملی این کشور می باشد که همیشه دولتمردان ترک را آزار داده است. آنچه در طی دو سال گذشته در کشورهای عربی اتفاق افتاد و به بهار عربی موسوم گردید با توجه به نقش وکالتی ترکیه در به انحراف کشیدن این خیزش ها و تعیین مسیر اسلام محافظه کار سنی برای آن، هر چند که در صورت بندی اولیه نقش "آلترناتیوی" برای آنکارا ایجاد کرد اما با واگذاری به عمد اداره خودمختار مناطق کردی توسط حکومت اسد در سوریه، تاثیر اخلالگرایانه و ویرانگری بر تضاد ترک – کرد در کشور همسایه بر جای گذاشت. دخالت مستقیم آنکارا به همراه عربستان و قطر در تحولات سوریه که با عکس العمل ایزائی دمشق برای تحریک و بالا بردن سطح مطالبات کردهای ترکیه روبه رو گردید دولت اردوغان را با معضل شکاف ساختاری از درون مواجه کرد. از یک طرف اپوزیسیون سیاسی ترکیه به جهت اشتباه محاسبه اردوغان برای سرنگونی قریب الوقوع اسد و تبعات منفی آن بر ثبات ترکیه سطح انتقادات خود را افزایش دادند و از طرف دیگر کردهای محروم از حقوق اولیه خود در ترکیه با الهام از وضعیت کردهای سوریه تحرکات سیاسی – نظامی خود علیه دولت مرکزی را فزونی بخشیدند. حضور اکتیو نیروهای "پ ک ک" در مناطق کردنشین سوریه و برافراشتن پرچم حزب کارگران کرد ترکیه بر فراز ساختمان ها و پاسگاه های مرزی همجوار این کشور، به طور بالقوه و بالفعل تهدیدی جدی برای آنکارا تلقی می شد. موج درگیرهای بین نظامیان ترکیه و نیروهای "پ ک ک" در طول چند ماه گذشته، اعتصاب غذای جمعی کردهای زندانی به مدت ۵۰ روز و تظاهرات مداوم مردم کرد در مناطق جنوب شرقی این کشور در حمایت از آنان که معمولا با سرکوب پلیس ضدشورش همراه بود، هم اینک اردوغان را در موضع تدافعی قرار داده است. مذاکرات پنهان و آشکار ماموران سیاسی – اطلاعاتی ترکیه با "عبدالله اوجالان" رهبر زندانی کرد در زندان "ایمرالی" در خصوص بی ثباتی کنونی در مناطق کردنشین، ناشی از همین وضعیت پیچیده و بغرنج برای دولت اردوغان بوده است. بنا به برخی گزارشات که توسط منابع حکومتی ترکیه و محافل نزدیک به احزاب رسمی کرد انتشار یافته است، در طول چند هفته گذشته ملاقات های متعددی بین مقامات رسمی و اوجالان انجام گردیده است. ظاهرا تلاش نمایندگان دولت مرکزی اقناع اوجالان برای توافق بر سر یک آتش بس، خلع سلاح و خروج "پ ک ک" از خاک ترکیه و عدم دخالت این نیروها در چیدمان های قومی جدید در سوریه می باشد. این در صورتی است که تاکنون هیچ گزارش مستندی در مورد امتیازهای دولت مرکزی به کردها در طی این توافق احتمالی و پذیرش مطالبات تاریخی کردهای ترکیه از سوی حزب حاکم اردوغان منتشر نشده است.
اینکه عبدالله اوجالان به صورت نمادین هنوز رهبر تاریخی کردهای ترکیه به حساب می آید و تجربه نشان داده است که آنان معمولا به توصیه های وی گوش می دهند، در صورت تاکتیکی بودن این رایزنی ها و عدم پذیرش خواست های حداقلی کردها به نظر نمی رسد که به سرانجام مطلوبی برسد. در شرایطی که هم اینک حتی احزاب رسمی و قانونی کرد به بهانه ارتباط آنان با "پ ک ک" زیر فشار قرار داشته و بعضی از نمایندگان پارلمانی آنان در زندان می باشند، بیش از ٨۰ هزار و بالای ۵۰ روزنامه نگار کرد به همین بهانه در زندان های ترکیه محبوس می باشند و به طور قانونی و رسمی سطح سرکوب هیچ کاهش محسوسی نداشته است بسیار بعید می باشد که اوجالان به طور یکطرفه به خواست دولت مرکزی جواب مساعد داده و یا اینکه رهبری کنونی "پ ک ک" بدون رسیدن به یک توافقنامه اساسی به این تلاش ها جواب مثبت دهد. موضوع مطالبات کردهای ترکیه بیش از آنچه یک دعوای شخصی و گروهی باشد که بتوان با یک توافقنامه تاکتیکی به مصالحه رسید، یک مطالبه تاریخی برای حق تعیین سرنوشت و حداقل رعایت حقوق شهروندی آنان در چارچوب کشور واحد ترکیه می باشد. اردوغان با تشویق مردم ترکیه برای افزایش جمعیت و میزان زاد و ولد در سطح حداقل ٣ فرزند با توجه به رشد جمعیت در مناطق کردنشین اثبات کرد که نخست وزیر از بر هم خوردن بافت جمعیتی در ترکیه آینده نیز بسیار بیمناک است. تحرکات جدید اردوغان برای نزدیکی به حکومت اقلیم خودمختار عراق به جهت تغییر جغرافیایی اردوگاه های پ ک ک از عراق به سوریه از میزان نفوذ "مسعود بارزانی" به عنوان آلترناتیو مذاکره دولت آنکارا در این خصوص نیز در شرایط کنونی نمی تواند نقش تعیین کننده یی در تحولات آتی داشته باشد. در وضعیتی که منطقه در حالت جنبشی قرار دارد اقلیم کردستان عراق در موقعیت ثبات و معادلات شراکت گونه فاقد عنصر تاثیرگذار بر حوزه پیرامونی بوده و این واقعیت بر میزان نفوذ گرانیکای تازه در حوزه سرزمینی سوریه برای نقش آفرینی در بین کردهای ترکیه می افزاید. اختلاف رهبران کرد سوریه که بیشتر تحت تاثیر "پ ک ک" قرار دارند با اقلیم کردستان عراق، یک رقابت درونی در بین کردهای منطقه را به وجود آورده است که حداقل در خصوص تاثیر آن بر ترکیه، کردهای سوری را بر کردهای عراقی در موضع برتر قرار می دهد. در حوزه منطق سیاسی هم در شرایطی که برای اولین بار پیشمرگه های "پ ک ک" دست بازتری برای عملیات در مناطق متنی و حاشیه یی دارند و موج اعتراضات مطالباتی در منطقه نیز به شدت در حال گسترش است، تحت هیچ شرایطی آنان بدون کسب امتیازات استراتژیک دست به عقب نشینی برای یک مصالحه تاکیتیکی نخواهند زد. همچنین در موقعیتی که دولت اردوغان تاکنون به مطالبات کردهای ساکن ترکیه بی اعتنا بوده و سرکوب را به مصالحه ترجیح داده است، برای دولت مرکزی آنکارا نیز عقب نشینی استراتژیک یک پرداخت هزینه گزاف است که به نظر نمی رسد آنان آمادگی گام برداشتن در این مسیر را داشته باشند. تا زمانی که جنگ داخلی و بی ثباتی در سوریه ادامه داشته و وضعیت کردهای سوری به نقطه ثبات نرسد در حوزه پیرامونی ترکیه و مناطق کردنشین این کشور نیز بی ثباتی عنصر تقریبا پایداری خواهد بود. قمار بزرگ ترکیه و آقای اردوغان بر روی تحولات سوریه و نقش این کشور در گسترش بی ثباتی در منطقه یک اشتباه محاسبه اسفبار بود که امروز گریبان آنان را گرفته است. تا زمانی که تنش مزمن در منطقه ادامه داشته باشد به هیچ عنوان "پ ک ک" حاضر به خلع سلاح و عقب نشینی از وضعیت کنونی خود بدون دستیابی به یک توافق استراتژیک با دولت مرکزی ترکیه نخواهد بود. این وضعیت که مبتنی بر تجارب تاریخی و انباشت مطالبات کردی در ساخت سرکوبگر ترکیه نسبت به آنان است حتی با توصیه اوجالان و اعزام چند نماینده کرد پارلمان برای تایید احتمالی این توصیه ها نیز راه به جایی نخواهد برد. هم اوجالان و هم کردهای ترکیه نسبت به موقعیت جدید خود و ضعف های دولت اردغان در وضعیت فعلی ناشی از تحولات منطقه یی به خوبی آگاه می باشند و به همین دلیل بدون بازی در یک زمین برد – برد هرگز از میدان خارج نخواهند شد.