• عده ای از تولید کنندگان ظروف یک بار مصرف بی توجه به سلامت مصرف کنندگان و شهروندان از مواد اولیه PVC که بنا به گفته بسیاری از کارشناسان سلامت بسیار خطرناک و سرطان زا هستند در تولید ظروف یک بارمصرف استفاده می کنند ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
دوشنبه  ۷ اسفند ۱٣۹۱ -  ۲۵ فوريه ۲۰۱٣

عده ای از تولید کنندگان ظروف یک بار مصرف بی توجه به سلامت مصرف کنندگان و شهروندان از مواد اولیه PVC که بنا به گفته بسیاری از کارشناسان سلامت بسیار خطرناک و سرطان زا هستند در تولید ظروف یک بارمصرف استفاده می کنند.
در حالی که این روز ها ظروف یک بار مصرف کاربرد فراوانی در زندگی روزمره تمامی شهروندان در سنین و جایگاه های اجتماعی – طبقاتی مختلف دارد، متاسفانه عده ای از تولید کنندگان تنها به دلیل آن که مواد اولیه PVC ارزان قیمت هستند بی توجه به خطرات جدی که این مواد برای سلامتی انسان دارد از آن برای تولید ظروف یک بار مصرف استفاده می کنند. این افراد سودجو تنها به فکر منافع زودگذر اقتصادی خود هستند و سلامت شهروندان را بازیچه قرار داده اند. بنا به اعتقاد بسیاری از کارشناسان PVC یک ماده سرطان زا است و وقتی به وفور در ظروف یکبار مصرف که با خوردن و آشامیدن انسان ها مستقیما در ارتباط است استفاده شود می تواند در میان مدت و بلند مدت خطرات جدی بری سلامتی آنان به وجود بیاورد.
این در حالی است که کارشناسان امور بهداشت هشدار های جدی در زمینه سونامی سرطان در ایران می دهند. به طور قطع یکی از دلایل این سونامی وحشتناک در جامعه ی ایران همین استفاده بی رویه و نابه جا از مواد اولیه سرطان زایی همچون PVC در ظروف یک بار مصرف است. از طرف دیگر این مواد PVC برای محیط زیست نیز خطرات جدی دارد . از همین رو بر تمامی کسانی که به سلامتی شهروندان اهمیت می دهند خصوصا مسئولان امر و همچنین فعالان حوزه بهداشت و محیط زیست لازم است که در مورد خطرات ماده PVC که این روز ها در ظروف یک بار مصرف استفاده می شود به مردم هشدار های لازم را بدهند.
این روز ها در گوشه گوشه زندگی شهری، شهروندان بسیاری از ظروف pvcاستفاده می کنند. خصوصا در زمینه نگهداری و توزیع موارد غذایی بدون آن که بسیاری از این افراد بدانند که با چه خطر بزرگی روبرو هستند. بنا به تحقیقات منتشر شده ظروف pvc سرطان زا هستند. اما متاسفانه برخی از تولید کنندگان ظروف یک بار مصرف بدون توجه به سلامتی مردم تنها به سود بیشتر خود می اندیشند و به خاطر ارزانتر بودن این ظروف نسبت به نمونه های سالم و بهداشتی آن، از موادر pvc برای تولید ظروف یکبار مصرف استفاده می کنند.
ظروف‌ یک‌بار مصرف PVC در بسته‌بندی مواد غذایی مانند گوشت مرغ و ماهی و بسته‌بندی کپسول‌های دارویی، آدامس و باتری به کار می‌روند. بسته‌بندی با این نوع ظروف برای مواد غذایی مرطوب امکان مهاجرت مونومر آزاد به داخل مواد غذایی و سپس بدن بسیار محتمل است.
در این میان این تولید کنندگان که تنها سود شخصی و منافع کوتاه مدت برای شان مهم است ای ظروف را به بنکداران و مراکز توزیع با قیمتی به مراتب ارزان تر از نمونه های بهداشتی عرضه می کنند همین امر باعث رشد روز افزون مصرف این دست از ظروف شده است. در حالی که بنا به اعتقاد بسیاری از کارشناسانوجود منومر آزاد در ظروف‌ یک‌بار مصرف، نوع PVC را عامل خطرناکی برای سلامتی انسان‌ می‌داند: مونومر در واقع یک واحد ساختار پلیمر و مولکول اولیه پلیمر است. همچنین در ظروف PVC وینیل کلراید که سمی بودن آن برای انسان به اثبات رسیده است، وجود دارد. ضمن آن‌که مولکول اولیه پلی استایرن، استایرن است که دارای حلقه آروماتیک بوده و این حلقه‌ برای سلامتی انسان فوق‌العاده خطرناک است و در جهان نیز سرطان‌زا بودن آن به اثبات رسیده است. به این ترتیب به نظر می‌رسد ظروف یک‌بار مصرف از نوع PVC و پلی‌استایرن باید از چرخه بسته‌بندی مواد غذایی حذف شوند.
سرایت مواد سمی از ظروف یک‌بار مصرف به بدن انسان را محتمل است. در واقع این مواد به مرور زمان در بدن جمع می‌شوند و بارها شده که می‌شنویم فردی به ظاهر سالم بوده، اما در عرض یک ماه از پای در آمده است که دلیل اصلی آن نیز می‌تواند گذشتن میزان این مواد در بدن انسان از سطح مجاز باشد.
وی پشت ظروف‌ پلی استایرن علامت PS حک شده که این علامت برای ظروف PVC نیز همان علامت PVC است. هر دو نوع ظرف شفاف هستند. ظروف پلی‌استایرن خش‌پذیر نیست و PVC هم اگر به آن نرم‌کننده نزنند، خش‌پذیر نیست؛ ضمن‌ این‌که هر دو کاملا شکننده هستند. به PVC نیز اگر مواد نرم‌کننده نزنند، شکننده نخواهد بود. همچنین اگر ظروف PVC گرم شوند، در صورت تماس با فلزات به آن‌ها می‌چسبند. هنگامی که ظرف نوع PVC را در مقابل شعله آتش نگه می‌داریم، با شعله زرد می‌سوزد، اما وقتی که شعله را دور می‌کنیم، به خاطر این‌که ظروف PVC دارای کلر هستند، به سرعت آتش خاموش می‌شود. در عوض پلی‌استایرن در هنگام سوختن با شعله دوده می‌کند.
ظروف pvc در لیوان‌های آب، کارد، چنگال، قاشق و ظروف غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ برای مثال در چلوکبابی‌ها ظروفی که به صورت فوم هستند، نوعی پلی‌استایرن هستند که به آن‌ها گاز هگزان می‌زنند. این گاز در دمای ۱۶۰ درجه آزاد می‌شود و دمای غذای داخل ظرف نیز چون ۲۰۰ درجه است، بنابراین این گاز به همراه غذا به بدن انسان منتقل می‌شود.گفتنی است، گاز هگزان عوارضی مانند سر درد را به همراه دارد.
از PVC در بسته بندی صنایع غذایی، ساخت اسباب بازی، ساخت کفپوش، لوله های آب، لوازم پزشکی، کابل های برق، لوازم ساختمانی و بسیاری دیگر از لوازم امروزه، کاربرد دارد. البته PVC ماده خوش آب و رنگی نیز هست و همواره می توان علامت انحصاری بازیافت پذیری را بر روی ظروف ساخته شده از این ماده دید ولی با تمامی این اوصاف، PVC در دنیای امروز به عنوان پرخطرترین و مفیدترین ماده پلاستیکی برای سلامت انسان و محیط زیست ما، مطرح است. تفاوتی میان مراحل وجودی آن وجود ندارد و در تمامی مراحل تولید، فراوری و در نهایت استفاده و بازیافت این ضرر همواره تهدید کننده است
به این دلیل که استاندارد ظروف یک‌بار مصرف اجباری نیست، واحدهای تولیدی می‌توانند بدون مجوز به تولید اقدام کنند. در این زمینه باید تقاضای اجباری شدن استاندارد ظروف یک‌بار مصرف به موسسه ارایه شود تا در این مورد تصمیم‌گیری شود، اما متأسفانه تاکنون هیچ تقاضایی نشده است.
همچنین لزوم همکاری میان موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران و معاونت غذا و دارو وزارت بهداشت در زمینه استفاده از ظروف یک‌بار مصرف کاملا حس می‌شود.

کارهای تحقیقاتی درباره مضرات استفاده از ظروف PVC انجام شده است. مواد شیمیایی زیادی مانند پایدارکننده‌ها، روان‌کننده‌ها، نرم‌کننده‌ها، رنگ‌دانه‌ها، پرکننده‌ها، مواد ضدالکتریسیته، مواد مات‌کننده اضافه می‌کنند که کلیه این مواد برای سلامتی انسان مضر هستند.
علائم تشخیص این ظروف چنین هستند: “پشت ظروف‌ پلی استایرن علامت PS حک شده که این علامت برای ظروف PVC نیز همان علامت PVC است. هر دو نوع ظرف شفاف هستند. ظروف پلی‌استایرن خش‌پذیر نیست و PVC هم اگر به آن نرم‌کننده نزنند، خش‌پذیر نیست؛ ضمن‌ این‌که هر دو کاملا شکننده هستند. به PVC نیز اگر مواد نرم‌کننده نزنند، شکننده نخواهد بود. همچنین اگر ظروف PVC گرم شوند، در صورت تماس با فلزات به آن‌ها می‌چسبند. هنگامی که ظرف نوع PVC را در مقابل شعله آتش نگه می‌داریم، با شعله زرد می‌سوزد، اما وقتی که شعله را دور می‌کنیم به واسطه این‌که ظروف PVC دارای کلر هستند، به سرعت آتش خاموش می‌شود.
باید تصریح شود که در دنیا استفاده از ظروف PVC منسوخ شده و باید از رده خارج شوند. این در حالی است که بیش از سه هزار واحد تولیدی مجاز و غیر مجاز در ایران این زمینه فعال هستند. همین امر هشداری به مسئولان است که بیش از این به این مسئله توجه کنند.
بـرابـر با آمــار غیـر رسمــی در سال ٨۵ حدود پانصــد وهفتاد هزار تن ظرف یک بار مصرف پلــی استایرونی تولید شده است. با توجــه به ایـن که می دانیم بازیافت پلاستیک در طبیعت به طــور طبیعــی در حدود ٣۰۰ الی ۵۰۰ سال می باشد، می توانیم پیش بینی کنیم که در اثر اســتفاده بــی رویه از پلاستیک، چه بلایـــی بر سر خانه مان زمین، وارد خواهــد شد . به طــور خلاصــه، مضـرات ظرف های یک بــار مصرف پلاستیکی عبارتنــد از : ۱ - مهاجرت مونومــر از ظرف به داخل مواد موجـــود در ظرف در شرایــط خاص و در نهایت سرطان زایــی . ۲ - عــدم سازگاری با محیــط زیســت وطبیعت. ٣ - مواد اولیــه آن از منابع غیر قابل تجدید تأمین شده و باعث هدر رفتن سرمایه ملی می شوند .
مواد اولیه مورد استفاده برای ساخت PVC با استناد بر آمار منتشره توسط مرکز سلامت، محیط زیست و عدالت آمریکا، به شدت خطرناک می باشند و در جدول مواد سمی طبقه بندی می شوند. محققان سال ها پیش دریافتند که Vinyl choloride ماده ای است سرطان زا و حتی Ethylen Decholoride نیز در مضان اتهام سرطان زا بودن قرار دارد. این مواد در پروسه تولید از خود مواد سمی متصاعد می کنند که به راحتی در هوا حل می شود، جذب آب می گردد و یا خاک را آلوده می سازد، همان خاک و آب و هوایی که ما با آن زندگی می کنیم.
ساکنین اطراف کارخانجات تولید PVC همگی همواره در خطرند و اکوسیستم نیز یکسره در حال تاثیرپذیری منفی از این سموم می باشد. وقتی شما یک محصول پلاستیکی تولید شده از PVC را خریداری می کنید، سم موجود در آن می تواند به تمامی کسانی که با آن سروکار دارند منتقل شود. وقتی کودکانتان یک قطعه نرم پلاستیکی را در دهان دارد، سم PVC درحال نشت به جهاز هاضمه اوست.
حقیقت اینجاست که PVC به هیچ وجه قابل بازیافت نیست. برای برخی از شرکت های بازیافت عدد ۳ حک شده بر روی ظروف PVC حاکی از غیر قابل بازیافت بودن آنها دارد. نکته بدتر اینجاست که حتی نمی توان PVC را دفع نمود چرا که این ماده یکسره در حال نشت گاز و مواد سمی است. در نتیجه در ادامه هم محیط زیست را آلوده می کند.
در نهایت به حرکت نهایی علیه PVC بپیوندید، اتحادیه اروپا چندین ماده پلاستیکی مسموم یا مشکوک به مسموم بودن را ممنوع اعلام کرده و کشورهای عضو اتحادیه حق استفاده از این مواد را در تولید محصولاتشان ندارند. همچنین در ایالت سان فرانسیسکوی آمریکا، استفاده از PVC در اسباب بازی بچه ها ممنوع شده است. هم اکنون بسیاری از توزیع کنندگان نیز این موضوع را رعایت می کنند ولی در این میان دو شرکت فروشگاه های زنجیره ای Wal mart و Target هنوز هم این ادعاها را واهی قلمداد کرده و هیچ اقدامی برای جایگزین کردن این ماده با مواد دیگر نمی کنند.
امید است که مسئولان ذیر ربط که به سلامتی شهروندان اهمیت می دهند جلوی سودجویی برخی را بگیرند و اجازه ندهند عده ای معدود برای کسب سود بیشتر با سلامتی و جان شهروندان ایرانی بازی کنند.