تصویر جهان در قاب هفته
از جهان بدون "هوگو" تا واتیکان بدون "پاپ"


اردشیر زارعی قنواتی


• در اولین ساعات بامداد چهارشنبه ۶ مارس با خبر مرگ "هوگو چاوز" رئیس جمهوری ونزوئلا جهان آن چنان تکان خورد که شوک این خبر هنوز بسیاری را بهت زده کرده است. در این هفته هم چنین سفر دوره یی "جان کری" وزیر امور خارجه آمریکا به اروپا و خاورمیانه با توجه به نقش و تاثیر هژمونیک این کشور در تحولات جهانی، در کانون توجه بین المللی بوده است ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
پنج‌شنبه  ۱۷ اسفند ۱٣۹۱ -  ۷ مارس ۲۰۱٣


در طول یک هفته مجموعه یی از رخدادها و حوادث اتفاق می افتد که همیشه یک ارتباط ارگانیکی بین آن ها و وضعیت بین المللی وجود خواهد داشت. در چارچوب نگاه ارگانیکی و زیست ژئوپلتیک به رویدادهای بین المللی از این قطعات پراکنده می توان تا حدودی در مسیر خوانش پازل اصلی استفاده کرد و بروز یا ظهور حوادث را چندان تعجب آور به تصویر نیاورد. در اولین ساعات بامداد چهارشنبه ۶ مارس با خبر مرگ "هوگو چاوز" رئیس جمهوری ونزوئلا جهان آن چنان تکان خورد که شوک این خبر هنوز بسیاری را بهت زده کرده است. در این هفته هم چنین سفر دوره یی "جان کری" وزیر امور خارجه آمریکا به اروپا و خاورمیانه با توجه به نقش و تاثیر هژمونیک این کشور در تحولات جهانی، در کانون توجه بین المللی بوده است. از طرف دیگر بعد از استعفای پاپ سابق "بندیکت شانزدهم" از این مقام، جهان مسیحیت بی صبرانه در انتظار بلند شدن "دود سفید" از دودکش نمازخانه کلیسای محل شور کاردینال ها خواهد ماند.

ونزوئلا: از اوایل روز سه شنبه با انتشار خبر وخامت حال هوگو چاوز به علت عفونت ریوی و دستپاچگی مقامات ارشد ونزوئلا نسبت به وضعیت وی، هر لحظه انتظار می رفت که خبری که ماه ها دشمنانش دوست داشتند بشنوند و دوستانش بیمناک شنیدنش بودند به گوش رسید. این وظیفه ی سخت به عهده "نیکلاس مادورو" معاون رئیس جمهوری و جانشین احتمالی وی گذاشته شد تا در حزن و اندوه یی که سراسر وجود او را گرفته بود کلماتی را بر زبان آورد که ونزوئلا، آمریکای لاتین و حتی جهان را بهت زده کرد. خلاصه کلام مادورو این بود "چاوز مرد" و این مفهومی نداشت به غیر از اینکه کسی که تمام عمر برای ایده های انقلاب بولیواری و نظم سوسیالیستی مبارزه کرده و پیروز شده بود در آخرین مبارزه خود با بیماری سرطان تاب نیاورده و با میدان مبارزه برای همیشه وداع کرد. بدون شک هوگو چاوز به خلاف تصویری که منتقدانش از وی ترسیم می کنند نه "دیکتاتور" بود و نه یک "پوپولیسم ریاکار" بلکه در یک تعریف بسیار خلاصه وی یک "انقلابی توده گرا" بود که توانست در طول ۱۴ سال دوران زمامداری خود تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی شگرفی را برای اکثریت مردم ونزوئلا و آمریکای لاتین به ارمغان بیاورد. پیام های تسلیت رهبران جهان از دوستان و دشمنانش که بلافاصله انتشار یافت، نشان داد که از مردی سخن گفته می شود که یکی از تاثیرگذارترین رهبران جهان در عرصه بین المللی بوده و فقدان وی نیز تاثیری بزرگی بر جهان و به خصوص آمریکای لاتین خواهد گذاشت.

آمریکا: جان کری در شرایطی در سفر دوره یی خود گام به خاورمیانه گذاشت که از واشینگتن خبرهای خوبی در خصوص رای اعتماد سنای این کشور به "چاک هیگل" هم تیمی خود برای تصدی پست وزارت دفاع را دریافت کرد. چینش کمیته امنیتی – دیپلماتیک کابینه دوم "باراک اوباما" که در راستای سیاست جدید رئیس جمهوری انجام می گیرد، کری را برای ایفای نقش دیپلماتیک خود در این سفر بیشتر مصمم و قدرتمندتر کرده و میزبانان وی نیز تصویر شفاف تری از دولت جدید واشینگتن به دست آوردند. محور مذاکرات وی با رهبران ترکیه، مصر، عربستان و قطر حول موضوعات مهمی چون بحران سوریه، مساله هسته یی ایران، صلح اعراب و اسرائیل و مهم تر از همه درک بهتر از مسیر حرکت خیزش های عربی متمرکز بوده است. این در حالی بود که در واشینگتن دعوای دمکرات ها و جمهوریخواهان حول برنامه بودجه ۲۰۱٣ میلادی بار دیگر به نقطه موسوم به "پرتگاه مالی" کشیده شد و رئیس جمهوری به خاطر مخالفت کنگره جمهوریخواه با افزایش مالیات ثروتمندان جهت جبران کسری بودجه، از روز جمعه اول مارس ناگزیر شد تا فرمان کاهش هزینه های دولت را صادر کند. کری که چند روز قبل از ورود به خاورمیانه در نشست موسوم به "دوستان سوریه" تعهد کمک ۶۰ میلیون دلاری به شورشیان مسلح سوری را داده بود در آنکارا و قاهره به جهت ماهیت نامتجانس و بنیادگرایی افراطی در بین این شورشیان فعلا از زیر بار تعهد نسبت به کمک نظامی به آنان طفره رفت. از طرف دیگر خبرهایی که از مسکو می رسد حاکی از این امر است که روسای جمهوری آمریکا – روسیه و وزرای خارجه آنان به صورت فشرده برای یافتن یک راه حل سیاسی در مورد بحران سوریه در تماس دائم قرار دارند.

اروپا: اروپای مسیحی از دریچه خبرهای رسانه یی به نظر می رسد که بیش از هر چیز نگران "ایمان" خود است که با نبود پاپ می تواند خدشه دار شود در حالی که واقعیت در این قاره هم چنان بر محور بحران اقتصادی و بی خانمانی اکثریت مردم تحت برنامه های "ریاضت اقتصادی" می چرخد. از یک طرف دینداران مسیحی در خداحافظی بندیکت شانزدهم اشک ماتم ریختند و با چشمان نگران منتظر بشارت برگزیدن پاپ جدید از دریچه دودکش کلیسا می مانند تا شاید بحران در واتیکان، جنگ قدرت کاردینال ها، رسوایی جنسی کشیش ها و محافظه کاری کلیسا در قبال تحولات جدید جهانی را برای چند روزی فراموش کنند. از طرف دیگر نمایش دنباله دار واتیکان و ظهور پاپ جدید موجب نشده است تا هم چنان صدها هزار معترض اسپانیایی، یونانی، پرتقالی، ایتالیایی و عموم طبقات کارگری و متوسط اروپایی بیمناک از آینده ی نامعلوم خود، راه خیابان برای اعتراض را فراموش کنند. بحران اقتصادی که در این قاره روز به روز ژرفنای بیشتری به خود می گیرد بعد از اعلان نتایج انتخابات پارلمانی ایتالیا که هیچکدام از ائتلاف های اصلی موفق به کسب اکثریت کرسی ها نشدند، چربش کفه ترازوی سنجش بین مردم ناخرسند و معترض نسبت به دینداران نگران را بیش از پیش نشان می دهد. چنانچه در همین هفته روزنامه معتبر گاردین گزارش مفصلی در خصوص اوضاع نابسامان کمبود دارو در یونان را منتشر کرد که در آن گفته می شود "هم اکنون در یونان سیصد قلم دارو (سرطان، افسردگی، بیمارستانی) در لیست داروهای نایاب قرار گرفته و با گذر زمان اوضاع وخیم تر نیز می شود".

خاورمیانه: در این منطقه از جهان هیچ کجا آرام نیست و اکثر کشورهای این حوزه درگیر معضلات ملی و منطقه یی سختی می باشند. تحولات مصر طبق معمول در مسیر بی ثباتی بیشتر پیش می رود و از یکشنبه شب تاکنون بندر استراتژیک "پورت سعید" در میان دود و آتش و گلوله غرق بوده و تاکنون ۶ کشته و صدها زخمی بر جای مانده است. سوریه نیز که که "بشار اسد" در تازه ترین اظهارات خود سخن از پیروزی نهایی گفته است و مخالفان نیز از تسخیر شهر "الرقه" خبر می دهند اوضاع هیچ تغییری نکرده است. در این هفته یک گروه ۵۰ نفره از سربازان سوری که به خاک عراق وارد شده بودند با ده محافظ عراقی که برای بدرقه آنان به داخل سوریه آنان را همراهی می کردند، توسط شبه نظامیان سنی عراقی در استان "الانبار" کشته شدند تا این نکته اثبات شود که بحران سوریه هر لحظه امکان سرایت به کشورهای همسایه را دارد. در پاکستان نیز همچنان درگیری های فرقه یی قربانی می گیرد و این بار نوبت شهر کراچی بود تا قربانگاه شیعیان این کشور باشد. در امارات متحده عربی نیز محاکمه ۹۴ تن به اتهام عضویت در گروه های اسلامگرای مرتبط با اخوان المسلمین آغاز شد تا کشورهای عرب به یاد آورند که بازی با کارت بنیادگرایی سنی و شراکت با سلفی ها می تواند دامن آنان را نیز بگیرد.

چین: اجلاس سالانه کنگره خلق چین با حضور سه هزار نماینده از روز سه شنبه ۵ مارس آغاز به کار کرد تا بر جابجایی قدرت، مصوب در کنگره هجدهم حزب کمونیست مهر تایید بزند. در گزارش "ون جیابائو" نخست وزیر این کشور به کنگره، بر ادامه رشد و ثبات اقتصادی، مبارزه با فساد و ارائه خدمات رفاهی بیشتر به مردم تاکید زیادی شده است.