مرگِ دانای کل


فرامرز پورنوروز


• من قهرمان داستان یک نویسنده ی ناشی هستم. هفته ها و ماههاست که نویسنده در ذهن خود با من کلنجار می رود. نه یک باره می نویسد که از دست من، که روحش را تسخیر کرده ام، خلاص بشود، و نه از خیر داستان می گذرد و کار را به اهلش می سپارد، که می دانند با هر داستانی چه رفتاری داشته باشند. ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
دوشنبه  ۲۱ اسفند ۱٣۹۱ -  ۱۱ مارس ۲۰۱٣


 
 من قهرمان داستان یک نویسنده ی ناشی هستم. هفته ها و ماههاست که نویسنده در ذهن خود با من کلنجار می رود. نه یک باره می نویسد که از دست من، که روحش را تسخیر کرده ام، خلاص بشود، و نه از خیر داستان می گذرد و کار را به اهلش می سپارد، که می دانند با هر داستانی چه رفتاری داشته باشند.
اغلب، شبها به سراغم می آید و چند سطری از گذشته و حال من می نویسد. ولی وقتی حسابی سرش گرم می شود و آخرین جرعه های مشروبش را سر می کشد، خسته می شود و گوشه ای می افتد و مرا روی ورق های خط خورده ی کاغذ به حال خود رها می کند.
گاهی به شدت از دستش عصبانی می شوم. گاهی هم که می بینم خسته از ناتوانی خود، به آرنجش تکیه داده و چرتش گرفته است، دلم به حالش می سوزد. دلم می خواهد بدانم که توی کله اش چه می گذرد و به چه چیزی فکر می کند! سردرگمی اش را حس می کنم و آرزو می کنم که اشارات من را بفهمد. اگر فقط اندکی به صدایم گوش بدهد و آنچه را که من می خواهم، درک بکند، همه چیز روی غلتک می افتد. آنوقت می تواند راحت بنویسد و پیش برود، بی آنکه لازم باشد برای نوشتن هر سطر چنان عذابی را تحمل کند!
وقتی به بن بست می رسد، آرزو می کنم که کاش نویسنده ی کارکشته ای مرا بنویسد. در آن صورت هم من راضی می شوم و صدایم را که خفه شده است، به گوش کسی می رسانم، و هم او نفس راحتی می کشد و به سوژه ای می پردازد که برایش آشناست و می تواند از عهده اش بر بیاید.
مرا درگیر حوادثی کرده است که خودش هم از آخر و عاقبتش خبر ندارد. هی می نویسد و خط می زند. گاهی چند جمله که می نویسد، به قدری ذوق می کند که می توانم احساس رضایت را به وضوح در چهره اش ببینم. وقتی هم درمانده می شود، دستش را در موهای سرش فرو می برد و دقایقی در همان حال می ماند. به هر ترتیبی که هست می خواهد مرا بکُشد. فکر می کند که اگر چنین سرنوشتی برای من رقم بزند، دلسوزی و همراهی خواننده را بیشتر جلب خواهد کرد. می خواهد هر جور شده به اصل واقعه وفادار بماند. ولی این برای من پذیرفتنی نیست. همان یکبار که در دنیای واقعی مرگ را تجربه کردم برایم کافی است. حالا می خواهم زنده بمانم. واقعه ی اصلی هرچه بود، دیگر برایم اهمیتی ندارد. کاش می دانست که واقعیت زندگی با واقعیت داستانی یکی نیست! اینها را نمی داند و این ضعف عمده ی کارش است.
اوایل چنان هیجان زده بود که دشواری کار را نمی دید. ولی هر سطر و پاراگرافی که می نوشت و پیش می رفت، تازه متوجه می شد که کار به آن آسانی ها هم که فکر می کرد، نیست. می خواست از من یک قهرمان شکست ناپذیر بسازد. در صورتیکه من اصلا دوست نداشتم به قهرمان بازی تن بدهم. در زندگی واقعی هم اگر راه گریزی برایم می گذاشتند، حتما می خواستم زنده بمانم. ولی آنجا کسی به حرفم گوش نمی کرد. شاید هم از قبل تصمیم شان را گرفته بودند. والا کدام انسان آرزومندی ست که به استقبال مرگ برود و نیستی را آرزو کند!
همین یک هفته پیش، آخرین جملات داستان را تمام کرد و در حالی که تلوتلو می خورد، با چشمهای بسته لباسش را کند و خود را روی تخت انداخت.
صبح روز بعد، وقتی نوشته های شبِ قبل را می خواند، برای لحظاتی دچار حیرت شد. من هنوز زنده بودم! یعنی نه از جوخه ی آتش خبری بود و نه از سینه ی شکافته ی من. حتی دستگیر هم نشده بودم. او با ناباوری داستان را می خواند و زیر لب می گفت: من کِی اینها را نوشته ام؟
او داستانش را با مرگِ من در زندان به پایان برده بود. ولی من نه تنها زنده بودم، حتی داشتم خودم را برای ازدواج با دختری که از سالها قبل دوستش داشتم، آماده می کردم.
فردای آن روز، آخر شب، دو صفحه ی پایانی داستان را پاره کرد و در سطل آشغال انداخت و دوباره شروع کرد به نوشتن. صحنه ها را این بار با آب و تاب تشریح می کرد. حتی در باره ی رنگِ پریده ی صورتم و خیسی چشمانم ، وقتی از بقیه خداحافظی می کردم، هم نوشت. گاه می رفت روبروی قابِ عکسی که نمی دانم به چه کسی تعلق داشت، می ایستاد و چیزهایی با خودش زمزمه می کرد. رفتار و حرکاتش شبیه آدمهایی بود که در خواب راه می روند. گاهی هم مرا به اسم صدا می کرد و رو به جایی که هیچکس نبود، زیر لب چیزهایی می گفت.
دیگر او را شناخته ام. دلم به حالش می سوزد. تنها دلخوری ام این است که فکر می کند با مرگ من داستانش کامل می شود. ولی من هنوز خیلی کارها دارم که انجام بدهم. این بار می خواهم، بی آنکه تن به حوادث بدهم، خودم تکلیف خودم را روشن کنم. با روال داستان تا آنجایی که سرِ شب به سراغم می آیند، مخالفتی ندارم، ولی از آن به بعد چرا!
او هرازگاهی پُکی به سیگارش می زند و می نویسد، ولی مطمئن هستم که راه به جایی نخواهد برد. من موافق نقش خودم نیستم و باید به نوعی خودم را از متن داستانش بیرون بکشم. من زنده ام و دارم لای ورق پاره ها نفس می کشم. همه چیز را می بینم و حس می کنم. خوشحالی نویسنده ی ناشی را، وقتی نوشته ای راضی اش می کند، و سرخوردگی اش را، وقتی سطرهای نوشته شده را خط می زند، حس می کنم. ولی او توجهی به حال و روز من ندارد. نه که اصلا نداشته باشد، ولی یکدندگی می کند و داستان را در مسیری پیش می برد که دلخواه من نیست.
چند شب پیش تصمیم گرفته بود که قبل از خواب داستانش را تمام کند. می نوشت و خط می زد و در طول و عرض اتاق راه می رفت. هر بار که نوشته های یک ساعت قبل را می خواند، پشیمان می شد و با این احساس که ایده ی جدیدی پیدا کرده است، صفحه ها را ورق می زد و از اول شروع می کرد. دقایقی از نوشتن دست می کشید و می رفت طرف آشپزخانه و با چایی تازه دمی بر می گشت و دوباره پشتِ میز می نشست. همان طور که چایی اش را می نوشید، پاراگراف هایی را که نوشته بود، می خواند. داشتم حرکاتش را می پاییدم. بعد از یک سکوت طولانی، انگار که موضوع جدیدی به ذهنش رسیده باشد، خودکارش را برداشت و یکی دو سطر دیگر نوشت. داشت صحنه هایی از بازیگوشی ام را در دوره ی دبیرستان می نوشت و برایم به اصطلاح، گذشته می تراشید. ولی هیچکدام اینها به درد من نمی خورد. به همین خاطر به خواستش تن نمی دادم و حتی سعی می کردم حواسش را پرت کنم. می خواستم سرش داد بکشم و بگویم: آخر کی مجبورت کرده که در مورد من بنویسی؟
اما یکباره دیدم که از نوشتن دست کشید و نگاهی به دور و برش انداخت. به گمانم صدایم را شنیده بود. بعد بلند شد و رفت روی مبل دراز کشید و تلویزیون را روشن کرد. کلافه شده بود. اگر نویسنده ی با تجربه ای بود، می فهمید که نباید چیزی را به من تحمیل بکند.
آن شب بی آنکه کاری پیش ببرد، خسته و درمانده چراغها را خاموش کرد و خوابید. تا همین دیشب هم بی آنکه کار مفیدی بکند، هی با قلم و کاغذ ور می رفت و بعد سیگاری روشن می کرد و در عالم فکر و خیال خودش غوطه ور می شد.
در حقیقت همه چیز از دیروز غروب شروع شد. از لحظه ای که یکی از دوستانش زنگ زد و یک ساعت بیشتر با هم گپ زدند. از حرفهایش می فهمیدم که دریچه ی جدیدی جلوی رویش باز شده است. سیگار می کشید و حرف می زد. آخر سر قبل از اینکه خداحافظی بکند گفت:
از اول هم باید همین کارو می کردم... باید نوشت و رفت... قهرمان داستان راه خودش رو پیدا می کنه... نباید سخت گرفت... می دونم چکار کنم.
حالا آرام تر به نظر می رسد. گویی با خودش کنار آمده است. دیگر از راه رفتن در طول و عرض اتاق خبری نیست. بلند می شود و دقایقی روبروی قابِ تصویری که از دیوار اتاقش آویزان است، می ایستد و چیزهایی زیر لب می گوید. بعد می رود جلو آینه و خیسی چشمانش را با نوک انگشت پاک می کند و دوباره پشتِ میز می نشیند.
حالا آنطور که دلم می خواهد، برای خودم زندگی می آفرینم. دارم نویسنده ی ناشی را می نویسم!