• بهترین راه تاثیر گذاری بر این انتخابات، طرح مطالبات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی مردم از سوی جنبش های اجتماعی و نهادهای مدنی و احزاب سیاسی است، تا در فضای بسته و امنیتی کشور گشایشی حاصل شود و انتخابات از بن بست کنونی خود به درآید ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
چهارشنبه  ۲۵ ارديبهشت ۱٣۹۲ -  ۱۵ می ۲۰۱٣

اخبار روز: یازدهمین دوره ی انتخابات ریاست جمهوری در ایران روز ۲۴ خرداد برگزار می شود. انتخاباتی که به نظر می رسد نسبت به همه ی انتخابات پیشین از پیچیدگی ها و شاید حساسیت های بیشتری برخوردار است. اخبار روز پرسش هایی را پیرامون این انتخابات با عده ای از فعالین سیاسی اپوزیسیون مطرح کرده است. در زیر پاسخ های حسین علوی را می خوانید.
حسین علوی، روزنامه نگار و تحلیل گر سیاسی است:


اخبار روز: مهلت ثبت نام انتخابات ریاست جمهوری تمام شده و هاشمی رفسنجانی و اسفندیار مشایی به جمع کاندیداها پیوسته اند. ارزیابی شما از صحنه انتخابات چیست، کدام یک از کاندیداها مطلوب آقای خامنه ای است؟

حسین علوی: به دلیل آزاد نبودن انتخابات و فضای سیاسی بسته در کشور، کاندیداهایی که از گروه های بزرگ اجتماعی نمایندگی کنند در صحنه حضور ندارند و بنابراین رقابت ها در چارچوب منازعات درونی نظام خواهد بود. پشتیبانی اصلاح طلبان از آقای رفسنجانی می تواند این رقابت درونی را جدی تر کند و دامنه آنرا تا حدودی به داخل جامعه نیز بکشاند. اما بحران اقتصادی و انزوای بین المللی و از همه مهمتر تخریب رابطه جامعه با حاکمیت، انتخابات را به عنوان پویا ترین عامل سرزندگی سیاسی هر جامعه ای، در ایران با بن بست روبرو ساخته است.
آقای خامنه ای نیز در این انتخابات کاندیدای چندان مطلوبی ندارد. اگرچه او کماکان در راس قدرت است اما سیر تحولات در جمهوری اسلامی بویژه طی ده سال اخیر به گونه ای پیش رفته که اختلافات عمیق در ساختار قدرت ترمیم پذیر و قابل کنترل نیست و نیروی متحدی بنام اصول گرایان نیز که مورد اتکا و اعتماد آقای خامنه ای باشد وجود خارجی ندارد. البته آقای سعید جلیلی فرد مورد اعتماد است و او را به عنوان آخرین چاره وارد صحنه کرده اند، اما توانایی آقای جلیلی تا کنون در اطاعت کامل از رهبری در مذاکرات هسته ای خلاصه شده است. در این مذاکرات هیچ پرتوی از دیپلماسی و سیاست ورزی که حاکی از کاردانی مستقل شخص آقای جلیلی برای پست ریاست جمهوری باشد دیده نشده است. آقای قالیباف البته کاردانی و شخصیت مستقل تری دارد اما به همین دلیل می تواند در آینده برای رهبری مشکل ساز شود. از این نظر شاید آقای ولایتی انتخاب بهتری برای آقای خامنه ای باشد، اما توافق حول او در ساختار قدرت چندان امکان پذیر نیست. می توان گفت که یکی از بازندگان اصلی این انتخابات آقای خامنه ای خواهد بود.

اخبار روز: چگونه می توان بر روند جاری انتخابات ریاست جمهوری تاثیر گذاشت؟

حسین علوی: بهترین راه تاثیر گذاری بر این انتخابات، طرح مطالبات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی مردم از سوی جنبش های اجتماعی و نهادهای مدنی و احزاب سیاسی است، تا در فضای بسته و امنیتی کشور گشایشی حاصل شود و انتخابات از بن بست کنونی خود به درآید. نحوه برخورد حاکمیت و پاسخ روشن هر یک از کاندیداها به این مطالبات، تعیین کننده میزان مشارکت اجتماعی در انتخابات خواهد بود. چنانچه آقای رفسنجانی برنامه انتخاباتی روشنی برای یک تغییر سیاسی معنادار در ساختار قدرت و در جهت مشروط کردن قدرت نهاد ولایت فقیه و اصلاحات اجتماعی و پیوستن ایران به جامعه جهانی مطرح سازد، می تواند رغبت و دلگرمی معینی را وارد صحنه سیاسی کند. اما ترس شدید نظام از برآمد هر نوع جنبش انتخاباتی مستقل از حکومت، چنین کاری را بسیار دشوار می سازد. به احتمال زیاد شورای نگهبان از فرصت پنج روزه اضافی خود نیز برای اعلام فهرست کاندیداهای مورد تایید استفاده خواهد کرد تا فرصت رقابت های انتخاباتی و تحرک سیاسی در جامعه را بازهم محدودتر سازد. با این حال رویدادهای غیر قابل پیش بینی بسیار است و باید منتظر دوره رقابت های انتخاباتی بود.   

اخبار روز: یکی از اهداف رهبری حکومت سوءاستفاده از میزان بالای مشارکت مردم در جهت پیشبرد سیاست های مورد نظر خود در عرصه داخلی و مناسبات بین المللی و همین طور ایجاد دولت مطیع ولی فقیه می باشد. این هدف را چگونه می توان خنثی کرد و روند انتخابات را درجهت خواست مردم سمت داد؟

حسین علوی: به دلیل تبدیل شدن دولت احمدی نژاد به یک جناح سیاسی و مدعی بودن در صحنه انتخاباتی، مهندسی کامل انتخابات ممکن نیست. بنابراین اگر آقایان رفسنجانی و مشایی از فیلتر شورای نگهبان عبور کنند، همراه با کاندیدای اصول گرایان رقابت سه جانبه ای را شکل خواهند داد و نیروی اجتماعی بیشتری وارد صحنه خواهد شد. در اینصورت مشارکت بالای مردم رقابت درون دستگاه قدرت را به سمت مطالبات اجتماعی و رخ نمودن کشمکش های جدی تری سوق می دهد که جهانیان شاهد آن خواهند بود و سوء استفاده از حضور مردم مشکل تر خواهد شد. کما اینکه در جنبش سبز این اتفاق افتاد.
اما سمت دادن انتخابات به درجه ای از پویایی سیاسی، مستلزم حضور فعال تر چهره های آزادی خواه و مستقل از حکومت است که متاسفانه در مرحله ثبت نام نیز مشاهده نشد. خود نامزد شدن و ثبت نام (که مانعی از سوی نظام دربرابر آن قرار داده نشده) مبارزه ای شهروندانه است و فیلتر شدن از سوی شورای نگهبان نیز می تواند به جنبشی اعتراضی و مفید در دفاع از حقوق شهروندی و آزادی انتخابات بیانجامد. اما شگفت انگیز است که با وجود آزادی ثبت نام، چهره هایی از اپوزیسیون آزادی خواه که حتی سال های طولانی را به خاطر آرمان هایشان در زندان گذرانده اند اما در حال حاضر آزادند و در ایران حضور دارند نیز برای نامزد شدن، یعنی اولین گام مشارکت سیاسی، ابراز آمادگی نکردند. این آمادگی در چهره های جنبش های اجتماعی بویژه جنبش زنان نیز مشاهده نشد. چهره های اصلی اصلاح طلبان نیز که به طور مرتب بر تضاد جمهوریت نظام با استبداد دینی حاکم تاکید می کنند و هشدار می دهند، نامزد شدن خود را مشروط به موافقت رهبری (یعنی درست در تقابل با مدعای خود برای تقویت عنصر جمهوری خواهی) کردند. روانشناسی اجتماعی این بی باوری به خود و کنار کشیدن داوطلبانه از مشارکت سیاسی یک ضرورت مبرم است.

اخبار روز: خواست های مردم از این انتخابات چیست؟

حسین علوی: خواست مردم در شرایط کنونی در درجه اول رفع گرانی و تورم و تنگناهای شدید معیشتی و اقتصادی و در درجه بعد رفع نگرانی از سوق یافتن ستیز حکومت با جامعه جهانی در جهت تحریم های بیشتر و خطر جنگ است. آزادی های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی نیز از مهمترین مطالبات مردم به ویژه جوانان و طبقه متوسط است. اما انسداد سیاسی به گونه ای کشور را با بن بست روبرو ساخته که مجموعه این مطالبات سر به سیاست باز می کند و خصلت سیاسی می گیرد.
این خواست هایی است که از انقلاب تا کنون از سوی مردم تکرار شده، اما از سوی حاکمیت پاسخی دریافت نکرده است. اگرچه در طول این سی و پنج سال، سیاست های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاست خارجی حکومت به بن بست رسیده و در جامعه بی اعتبار شده است، اما متاسفانه در ساختار قدرت هنوز ظرفیتی برای تغییر رخ ننموده است.