• بدترین حالت این است که اصلاح طلبان به دستکاری حکومت در انتخابات تن دهند و بعد هم از مردم و نیروهای تحول خواه، طلبکار شوند که چرا رأی ندادید. امیدوارم اصلاح طلبان بدانند چه در صورت پیروزی در انتخابات و چه در صورت شکست، به حمایت مردم و نیروهای تحول خواه نیاز دارند ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
شنبه  ۲٨ ارديبهشت ۱٣۹۲ -  ۱٨ می ۲۰۱٣

 اخبار روز: یازدهمین دوره ی انتخابات ریاست جمهوری در ایران روز ۲۴ خرداد برگزار می شود. انتخاباتی که به نظر می رسد نسبت به همه ی انتخابات پیشین از پیچیدگی ها و شاید حساسیت های بیشتری برخوردار است. اخبار روز پرسش هایی را پیرامون این انتخابات با عده ای از فعالین سیاسی اپوزیسیون مطرح کرده است. در زیر پاسخ های سهراب مبشری را می خوانید.
سهراب مبشری از فعالین و نظریه پردازان چپ است.


اخبار روز: مهلت ثبت نام انتخابات ریاست جمهوری تمام شده و هاشمی رفسنجانی و اسفندیار مشایی به جمع کاندیداها پیوسته اند. ارزیابی شما از صحنه انتخابات چیست، کدام یک از کاندیداها مطلوب آقای خامنه ای است؟

سهراب مبشری: نخست باید اذعان کنم دادن ارزیابی همه جانبه، نیازمند اطلاعاتی است که در ایران جز رأس حکومت کسی را بدان دسترسی نیست. یکی از دشواری های تحلیل سیاسی در ایران این است که اسرار حکومتی شامل مواردی می شود که در بسیاری از کشورهای دیگر روشن و قابل سنجش است. من همین امروز هم نمی دانم چهار سال پیش چه تعداد رأی به نام هر یک از نامزدها ریخته شد و از هم اکنون هم اذعان می کنم نه الآن و نه پس از انتخابات هیچ آگاهی قابل اتکایی از میزان آرای کاندیداهای ریاست جمهوری ندارم و نخواهم داشت. اگر درباره صحنه ای که جمهوری اسلامی آن را انتخابات می داند اظهار نظر می کنم، از خواننده بدین خاطر پوزش می طلبم که در پرده بودن بسیاری اطلاعات، ضریب خطا را در ارزیابی من بالا می برد.
مثلا واقعا من نمی دانم کاندید مطلوب علی خامنه ای کیست. از آخرین سخنان او که خوانده ام چنین برمی آید که خامنه ای مایل است به همه این سیگنال را بدهد که رفسنجانی کاندید مطلوب او نیست. خامنه ای گفت «دشمن» فردی را برای ریاست جمهوری می خواهد که جمهوری اسلامی را به عقب برگرداند، و افزود خود او فردی را مناسب می داند که برای ریاست جمهوری زره پولادین بپوشد. برنامه اعلام شده رفسنجانی و اصلاح طلبان، بازگرداندن جمهوری اسلامی به هشت سال قبل است. همچنین رفسنجانی گفته است با اسرائیل سر جنگ ندارد (تا چه رسد به آمریکا). زره پولادین را برای رفتن به جنگ به تن می کنند.
این احتمال شاید ضعیف نیز هست که خامنه ای به ریاست جمهوری رفسنجانی رضایت دهد اما طوری وانمود کند که این انتخاب بر خلاف میل او صورت می گیرد. اگر خامنه ای دارای عقل سلیم باشد خواهد گذاشت رفسنجانی رئیس جمهور شود و بخت جمهوری اسلامی برای گذر از بحران اقتصادی و بحران مناسبات خارجی را بیازماید. البته عقل سلیم از نظر من و شما با عقل سلیم از نظر امثال خامنه ای تفاوت دارد.
در مورد مشایی و احمدی نژاد و امکان رویارویی آنها با خامنه ای در صورت رد صلاحیت محتمل مشایی، به نظر من زیاد غلو شده است. اگر به عکسهای گردهمایی های اخیر طرفداران احمدی نژاد و مشایی در شهرستانها بنگریم در می یابیم که نخواهند توانست برای رویارویی جدی با خامنه ای روی پایگاهی مردمی حساب کنند. ارگانهای سرکوب هم که در کنترل رهبرند. پس محتمل تر است که باند احمدی نژاد – مشایی را در این انتخابات از صحنه بیرون کنند و از احمدی نژاد واکنشی فراتر از همان خانه نشینی چندروزه اش در اعتراض به ابقای مصلحی از سوی خامنه ای نبینیم.

اخبار روز: چگونه می توان بر روند جاری انتخابات ریاست جمهوری تاثیر گذاشت؟

سهراب مبشری: رأی دادن یا ندادن – مسئله این نیست. اگر خامنه ای نتیجه ای را از انتخابات بخواهد، همان نتیجه از مرکز «تجمیع» وزارت کشور بیرون خواهد آمد. خامنه ای منتظر این نخواهد شد که مردم چگونه رأی خواهند داد. او نقشه هایش را از پیش آماده کرده است اما تنها خود او و نزدیکترین افراد به او از این نقشه ها خبر دارند. اگر بپذیریم در انتخابات ٨٨، برنده واقعی را بازنده اعلام کرده اند، الزاما باید بپذیریم حتی در شرایط وسیع ترین بسیج مردمی به سود یک کاندیدا، دست حکومت برای تقلب باز است. شرایط امروز برای تقلب، نامناسب تر از شرایط چهار سال پیش نیست. از این رو، به جای بحث داغ در مورد رأی دادن یا ندادن، بهتر است همه ما، چه آنهایی که به امید اندکی بهتر شدن وضع مردم و دور شدن خطر جنگ رأی خواهند داد و چه کسانی که به هر دلیل، رأی نخواهند داد، عقل خود را روی هم بریزیم تا دریابیم فردای رد صلاحیت رفسنجانی (که برخی در اردوگاه خامنه ای خواهان آن شده اند) یا فردای اعلام فرد دیگری به عنوان برنده انتخابات، یا فردای پیروزی رفسنجانی در انتخابات، چه باید کرد. از مسیر این بحث عمومی است که شاید بتوان بیشترین تأثیر را بر تحولات گذاشت.
اصلاح طلبانی مانند جلایی پور مدعی اند که هفته ها درباره مشی انتخاباتی خود مشورت کرده اند تا به توافق رسیده اند. باید از اصلاح طلبان که به هر حال، به دلیل عدم تحمل مطلق همه نیروهای سیاسی به جز طرفداران حکومت مذهبی، در حال حاضر تنها نیروهای منتقد وضع موجود و در عین حال فعال در صحنه انتخابات اند، خواست و امیدوار بود که به «نقشه الف» خود که رئیس جمهور شدن رفسنجانی است اکتفا نکنند و برای شرایطی نیز که حکومت، رفسنجانی را حذف یا او را بازنده اعلام کند، یک «نقشه ب» داشته باشند. مثلا اصلاح طلبان باید سیاست مشخصی در قبال واکنشهای خودجوش اعتراضی پس از حذف یا اعلام باخت رفسنجانی تنظیم کنند. اگر سیاستشان این باشد که این بار هر چه زودتر در برابر حکومت عقب نشینی کنند، این را به مردم بگویند تا مردم تکلیف خود را بدانند. به نظر من بدترین حالت این است که حکومت کسی دیگر را رئیس جمهور اعلام کند، خود رفسنجانی و اصلاح طلبان عزم ایستادگی در برابر حکومت را نداشته باشند و فقط اعتراضاتی خودجوش و بدون حمایت از سوی اصلاح طلبان صورت گیرد و سرکوب شود. اما اگر کمپین رفسنجانی مصمم به ایستادگی در برابر دستکاری در انتخابات باشد، باید از هم اکنون روی انتخابات دستکاری شده چهارسال پیش دست بگذارد و خواهان تضمین هایی برای عدم تکرار آن سناریو شود، همین هفته آینده علیه حذف کاندیداها توسط شورای نگهبان موضع بگیرد و خلاصه طوری رفتار کند که مردم بدانند کسی در این طیف سیاستمداران مجاز حامی آنهاست. با شناختی که از رفسنجانی داریم، احتمال اتخاذ چنین سیاستی از سوی او ضعیف است اما شاید در اطراف او گوشهای شنوایی برای این سخنان ما باشد.

اخبار روز: یکی از اهداف رهبری حکومت سوءاستفاده از میزان بالای مشارکت مردم در جهت پیشبرد سیاست های مورد نظر خود در عرصه داخلی و مناسبات بین المللی و همین طور ایجاد دولت مطیع ولی فقیه می باشد. این هدف را چگونه می توان خنثی کرد و روند انتخابات را درجهت خواست مردم سمت داد؟

سهراب مبشری: چه رأی بدهیم و چه ندهیم، حکومت آماری از مشارکت بالا در رأی گیری اعلام خواهد کرد. برای اکثریت نیروهای سیاسی ایران که بیش از سی سال است حکومت آنها را از شرکت فعال در هر انتخاباتی محروم کرده است، راهی جز افشاگری علیه آنچه مهندسی انتخابات نام گرفته است نیست. این مهندسی، مجموعه ای از تمهیداتی است که تنها به بخشی از آنها اشاره می کنم: شمشیر دامکلس سرکوب خونین بالای سر منتقدان و معترضان، تک صدایی بودن رسانه ها، انحصار منابع مالی دولتی در دست طرفداران ولایت، تیغ تصفیه شورای نگهبان و بالاخره دستکاری در نتیجه آرا. این تمهیدات را باید محکوم کنیم و از یادآوری وجود آنها خسته نشویم. بگذریم از اینکه در کل جهان به شدت ناعادلانه ای که در آن زندگی می کنیم، در کمتر انتخاباتی، رقابت واقعا آزاد و شانسهای برابر وجود دارد، اما بالاخره حتی در همسایگی ما در پاکستان نیز همین اخیرا رأی مردم را واقعا شمردند و مثل جمهوری اسلامی، رأی دهنده را آشکار تحقیر نکردند. ناظران بیطرف بین المللی هم در انتخابات پاکستان حضور داشتند و اگر طالبان را کنار بگذاریم، کسی حضور آنان را ناقض حاکمیت ملی پاکستان ندانست. همین مقایسه ایران و پاکستان برای افشا و خنثی کردن نقشه تبلیغاتی حکومت کافی است.
اما اینکه چگونه می توان روند انتخابات را در جهت خواست مردم سمت داد، به همفکری همه نیروهایی بستگی دارد که منتقد وضع موجودند. آنچه در مورد ضرورت اندیشیدن اصلاح طلبان به نقشه هایشان در هفته های آخر گفتم، در همین راستاست. اگر آنها واقعا می خواهند وضع موجود را اصلاح کنند باید مسئولیت سنگینی را که در غیاب اجباری سایر نیروهای منتقد بر دوش دارند دریابند. بدترین حالت این است که آنها به آمارسازی و دستکاری حکومت در انتخابات تن دهند و بعد هم از مردم و نیروهای تحول خواه، طلبکار شوند که چرا رأی ندادید. امیدوارم به جای چنین رویکردی، اصلاح طلبان بدانند چه در صورت پیروزی در انتخابات و چه در صورت شکست، به حمایت مردم و نیروهای تحول خواه نیاز دارند. نه اصلاح طلبان و نه تحول خواهان فعلا به تنهایی قادر به سمت دادن رویدادها در جهت خواستهای مردم نیستند و باید نیروی خود را در جهت خواستهای مشترک، یکپارچه کنند، چیزی که با انتظار دنباله روی یکی از دیگری، منافات دارد.

اخبار روز: خواست های مردم از این انتخابات چیست؟

سهراب مبشری: از همه نشانه ها چنین بر می آید که مهمترین خواستهای فعلی مردم، در عرصه اقتصادی است. کمپین رفسنجانی اگر واقعا می خواهد از حمایت مردمی گسترده برخوردار شود، باید شعارها و طرح های خود را در راستای خواستهای اصلی اکثریت مردم که دغدغه معاش دارند متمرکز کند. تنها مقایسه شرایط کنونی با هشت سال پیش کافی نیست بلکه باید به مردم گفت همین امروز کدام سیاستهای مشخص می تواند وضعیت معاش آنها را بهبود بخشد. اصلاح طلبان باید در مقابل سخن خامنه ای که می گوید رئیس جمهور باید زره پولادین بپوشد، سیاست همکاری با جامعه بین المللی برای برداشتن تحریم ها را تبلیغ کنند. همین کاهش از تنش در سیاست خارجی ایران است که می تواند فضای فعالیت اقتصادی را هم بهبود بخشد. همچنین باید خواهان پایان دادن به رانت خواری همه باندهای حکومتی از کیسه مردم و حسابرسی شفاف به نحوه هزینه شدن درآمدهای عمومی شد. آنچه با حذف رانت خواری باندهای حکومتی بر موجودی صندوق دولت اضافه می شود، باید صرف پروژه های عمرانی اشتغال زا و یارانه برای محرومترین اقشار جامعه شود. نکته دیگر، ضرورت آزادی تشکلهای کارگری است تا زحمتکشان خود بتوانند از حقوقشان دفاع کنند و در برابر اجحاف کارفرما بی پناه نمانند. حداقل دستمزد باید مطابق خواست کارگران افزایش یابد.

اخبار روز: شما بلافاصله بعد از پایان ثبت نام کاندیدا ها در اولین واکنش درمقاله خود نوشتید: «اگر بخواهم به قول کانت به گونه ای رفتار کنم که با آگاهی فعلی من، این رفتار بتواند به عنوان راهنمای عمومی نیز به کار آید، باید از رونق دادن به نمایشی که به ناحق انتخابات نام دارد، احتراز کنم». آیا این سخن شما به معنی دعوت به کناره گیری از صحنه سیاسی جاری است؟

سهراب مبشری: نه هر چند یک بار انداختن رأی به صندوق را باید با فعالیت سیاسی یکسان دانست و نه دوری جستن از نمایش انتخاباتی رژیم را با کناره گیری از صحنه سیاسی. گمان می کنم این امر با پاسخهای من به پرسشهای دیگر شما روشن شده باشد.