ژرژ موستاکی در سن ۷۹ سالگی در فرانسه مرد


شاهرخ رئیسی


• جوزپه موستاکی در سال ۱۹۳۴ در شهر الکساندریا در مصر از پدر و مادری یونانی زاده شد. در محیط چند فرهنگی‌‌ی خاص این شهر پرورش یافت و جدا از زبان مادری اش (یونانی) همزمان با زبان های فرانسه، عربی و ایتالیایی آشنا شد. پدر و مادرش دلبسته ی فرهنگ فرانسه بودند و او را به مدرسه ی فرانسوی فرستادند. ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
آدينه  ٣ خرداد ۱٣۹۲ -  ۲۴ می ۲۰۱٣


 روز ۲۳ مه ۲۰۱۳ ژرژ موستاکی رفت و هزاران یاد و یادبود پرشکوه از عمری فعالیت هنری در عرصه‌ی شانسون و ترانه را با خودش برد.
جوزپه موستاکی در سال ۱۹۳۴ در شهر الکساندریا در مصر از پدر و مادری یونانی زاده شد. در محیط چند فرهنگی‌‌ی خاص این شهر پرورش یافت و جدا از زبان مادری اش (یونانی) همزمان با زبان های فرانسه، عربی و ایتالیایی آشنا شد. پدر و مادرش دلبسته ی فرهنگ فرانسه بودند و او را به مدرسه ی فرانسوی فرستادند. موستاکی پس از پایان دبیرستان به پاریس مهاجرت کرد. در آنجا اولین ترانه هایش را نوشت. با ژرژ براسونس آشنا شد. این آشنایی مسیر زندگی اش را عوض کرد. براسونس تشویقش کرد که کارش را در زمینه ی موزیک و شانسون ادامه دهد. براسونس درواقع الگوی او بود و نوعی پدر معنوی. پس از آشنایی با ژرژ براسونس، نام خودش را به عشق او از جوزپه موستاکی به ژرژ موستاکی عوض کرد. براسونس ترانه سرای قدر و بزرگ فرانسه البته بر کار بسیاری از ترانه سرایان همعصر و پس از خود تاثیر گذاشته است. آنان که دلبسته‌ی شانسون فرانسه هستند همه این جمله ی معروف را شنیده اند: «شانسون یعنی براسونس، براسونس یعنی شانسون»
موستاکی جوان سعادت اینرا داشت تا از نزدیک از براسونس بیاموزد. جدا از براسونس با هنرمند بزرگ دیگری هم آشنا شد. آشنایی ی خاصی که به عشق انجامید و عشقی که به «رسوایی» بدل شد. ژرژ براسونس ترانه سرای جوان در سال ۱۹۵۷ در سن ۲۴ سالگی با ادیت پیاف آشنا شد. هر دو دلبسته ی یکدیگر شدند. عشقی سودایی که مرزهای امر و نهی اجتماعی را درهم نوردید. پیاف از او بیست سالی بزرگتر بود. موستاکی جوانی رمانتیک، حساس و هنرمندی تازه کار. ادیت پیاف خواننده ای جهانی با توانایی هایی منحصر به فرد در خوانندگی و شعور بالای موسیقی.. صدای جادویی‌ی ادیت پیاف در همان دهه ها هر روز از رادیوهای اروپا و آمریکا پخش می شد. هر ماه در کشوری تور موسیقی داشت و هر کجا که می رفت، بهترین سالن های اجرا با بهترین امکانات در اختیارش بود. ادیت پیاف زنی به شدت آرمان گرا و مهربان بود. معشوق-مادر و معلمی بزرگ. پیاف اما زنی عاشق پیشه نیز بود. پیاف عشق های پرشور زیادی داشت و در آن زمان که هنوز گفتمان برابری طلبانه‌ی زنان آنقدرها جانیفتاده بود، با شهامت و جسارت مانند یک دن ژوان علنی و آشکار، عشق های پرشور خود را زندگی می کرد. ژرژ موستاکی برای پیاف ترانه‌ی عاشقانه‌ی میلورد را نوشت. این ترانه با موفقیت جهانی روبرو شد:
https://www.youtube.com/watch?v=oromrP0iu3E
در دهه های شصت و هفتاد موستاکی ترانه سرا، شانسونیر، شاعر و آهنگسازی معروف و مطرح بود. برای مهمترین خوانندگان آن دوران چون ایو مونتان، سرژ رجیانی، ادیت پیاف، ژولیت گرکو، هنری سالوادور و دالیدا ترانه می نوشت. در همان ایام مدتی با باربارا دوخوانی های بی نظیری اجرا کرد:
https://www.youtube.com/watch?v=7m7eK8-h5j0
در تور مشترکی با باربارا نخستین بار شروع به خواندن کرد. در شبی از همین تور دونفره، باربارا به دلیل کسالت نتوانست بخواند و موستاکی یک نفره بر روی سن رفت و نخستین ترانه ی زندگی اش را رسمن به عنوان خواننده تک نفره اجرا کرد. با استقبال مواجه شد. سال ۱۹۶۸ بود. از آن زمان خواندن را به طور جدی دنبال کرد تا سال ۲۰۱۱. موستاکی جدا از ترانه سرایی، آهنگسازی و خوانندگی، کتابی هم مشترک با زیگفرید مایر، دوست آلمانی اش نوشته است. موضوعش خاطرات یک یهودی است از جنگ دوم جهانی در اردوگاه کار اجباری‌ی آشویتس. موستاکی همچون زیگفرید مایر یهودی بود و و ایندو هر یک به گونه ای طعم دردبار تبعیض و نابرابری را چشیده بودند. از جمله کارهای معروف موستاکی اینهاست:
Ma liberté,
https://www.youtube.com/watch?v=tvSyS9Q_BvQ
Le métèque,
https://www.youtube.com/watch?v=F108veDL4i0
Ma solitude,
www.youtube.com
En Mediterranée,
www.youtube.com
Hiroshima
www.youtube.com
Nadjejda.
23.05.2013

 بی آنکه نامش را ببرم از ژرژ موستاکی ترجمه تراب حق شناس. "بی آنکه نامش را ببرم" ترانه ای ست فرانسوی که ژرژ موستاکی آن را در 1969 نوشته، خود آهنگش را ساخته است. تدوین از شاهرخ رییسی.

www.youtube.com