• حاکمیت و شخص روحانی برای رسیدن به یک تفاهم با آمریکا و با غرب و با کل جهان بر سر برنامه هسته ای تلاش خواهد کرد، اما آمریکا و غرب صرفاً به تغییر لحن و بیان و یا به تعارفات دیپلوماتیک قناعت نخواهند و خواهان یک عقب نشینی جدی و معنادار از طرف جمهوری اسلامی خواهند شد و این عقب نشینی عواقب داخلی سنگینی برای آنچه خودشان «خط مقاومت» مینامند خواهد داشت ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
شنبه  ۱ تير ۱٣۹۲ -  ۲۲ ژوئن ۲۰۱٣

* عبداله مهتدی دبیرکل حزب کومله ی کردستان ایران است

اخبار روز: انتخاب آقای روحانی پیروزی مردم بود؟

عبداله مهتدی: انتخاب آقای روحانی بدون شک به معنای یک پس زدن آشکار گسترده سیاست های ولایت فقیه بویژه در زمینه سیاست خارجی و سیاست هسته ای از طرف مردم بود و تن در دادن حاکمیت به این انتخاب به معنای قبول این شکست بود. همه قرائن حاکی از آن بود که خود ولایت فقیه ترجیح میداد سیاست چالش با غرب و با آمریکا و پافشاری روی برنامه هسته ای و «اقتصاد مقاومتی» همراه با آن ادامه یابد ولی این سیاست وسیعاً و در مقیاس اجتماعی رد شد و جواب نه گرفت. لایه ها و گرایشهای زیادی از درون خود نظام که دوراندیش ترند، منجمله آقای رفسنجانی و خاتمی، نیز ادامه این سیاست را موجب به خطر افتادن جدی بقای نظام می دانستند و خواهان تغییرش بودند. بنابراین شکی نیست که ولایت فقیه بار دیگر از طریق انتخابات یک «نه» بزرگ دریافت کرده و متوجه شده است که جامعه این سیاست را رد میکند.
این بالقوه یک پیروزی برای مردم میتواند باشد، اما تبدیل آن به یک پیروزی بالفعل در گرو شکل گیری جنبش های مطالباتی است. منظورم این است که فضا برای طرح خواستهای برحق مردم بمراتب بهتر از قبل از انتخابات است. روحیه امید و جسارت و اعتماد بنفس مردم بالاتر رفته و روحیه هواداران سرسخت حاکمیت تضعیف شده است، توقعات مردم برای تغییر دوباره دارد به یک نیروی اجتماعی تبدیل میشود. در این شرائط اگر اقشار مختلف مردم، کارگران، زنان، جوانان، دانشجویان، ملیت ها و دیگران بتوانند از طریق جنبشهای اجتماعی مطالبات خود را پیگیری کنند، مطمئناً میتوانند حرکت انتخاباتی اخیر را به یک پیروزی و یک دست آورد اثباتی برای خود تبدیل نمایند. ولی اگر رکود و رخوت اجتماعی و چشم به بالا دوختن را پیشه کنند، آن طور که اصلاح طلبان حکومتی معمولاً طلب میکنند، هیچ دلیلی ندارد که موقعیت مساعدی که خلق شده بخودی خود منتج به پیشروی مردم بشود. مردم در نقطه مساعدتری نسبت به دو ماه قبل قرار دارند، اما همه چیز بستگی به اعتماد به نفس و آمادگی مردم و تحول خواهان واقعی برای تحمیل این تغییرات از طریق جنبش های مطالباتی دارد.

اخبار روز: برای آقای خامنه ای و شورای نگهبان قابل تصور بود که بخشی از مردم از میان کاندیداهای تأیید شده به چهره ای که بیشترین فاصله بارهبری حاکمیت را بازتاب میدهد رأی خواهند داد. چرا حسن روحانی را تأیید کردند؟

عبداله مهتدی: رهبری به حضور مردم نیاز حیاتی داشت. اگر مردم، اکثریت مردم در مقیاس اجتماعی گسترده و چشمگیر، از شرکت در انتخابات خودداری میکردند، این حرکت میتوانست ضربه-ای جبران ناپذیر به موقعیت جمهوری اسلامی چه در جامعه بین المللی و چه در نزد خود مردم ایران داشته باشد. از طرف دیگر رهبری نمیتوانست چهره های قوی تر اصلاح طلب و یا آقای رفسنجانی را تحمل کند. به همین دلیل چاره را در این دید که از طریق رد صلاحیت های گسترده کار را از پیش ببرد و هیچ چالش جدی را در میان کاندیداها نپذیرد، ولی شاید تصور نمیکرد که روحانی برنده شود، شاید هم میخواست رأی اصلاح طلبان و تحول خواهان و منتقدان حاکمیت را میان روحانی و عارف تقسیم کند و یا شاید هم کار کردن رهبری با آقای روحانی برایش قابل قبولتر از کس دیگری بود. وانگهی روی آوری به صندوقهای رأی و نحوه رأی دادن مردم در همان روزهای آخر بود که تغییر کرد، بنابراین ممکن است پیش بینی این پیروزی را برای ایشان نمیکردند. هرچه بود رهبری و نظام نمیتوانست عواقب اجتماعی سنگین یک تقلب گسترده دیگر را تحمل کند و به همین دلیل سرانجام رضایت داد کسی که در میان افراد دستچین شده بیشترین رأی را آورده به مقام ریاست جمهوری دست پیدا کند. اینجاست که میشود گفت رهبری عقب نشینی خود را مدیریت کرد.

اخبار روز: آقای روحانی نماد تغییرات در حاکمیت است؟

عبداله مهتدی: از نظر مردم حتماً باید این طور باشد. شکی نیست که اکثریت بزرگ رأی دهندگان به روحانی دقیقاً به امید این تغییر به ایشان رأی دادند. آنها هم که از رأی دادن خودداری کردند و اقلیت بزرگ و قابل ملاحظه ای را تشکیل میدهند دقیقاً تحول خواه و تغییرطلبند. اگر بیائید و این دو بخش جامعه را جمع بزنید اکثریت عظیم جامعه ایران را خواهید یافت که در آرزوی تغییرند. آنها که رأی هم ندادند با این کار خود چالش بزرگی برای نظام فراهم کردند و وزنه بزرگی در جهت وادار کردن نظام به تن دردادن به عقب نشینی و قبول نتائج رأی ها بازی کردند.
از سوی دیگر جمهوری اسلامی به عنوان یک نظام نیز ناچار از قبول پاره ای تغییرات است. جمهوری اسلامی سخت زیر فشار است که سیاست هسته ای و نحوه تعامل خود با غرب را تغییر دهد. همینجا باید گفت که بر خلاف خیلی صحبتهائی که در حاکمیت و در اپوزیسیون میکردند، اتفاقاً تحریم ها خیلی موثر و کارساز بود. بدون تحریم ها نتیجه این انتخابات طور دیگری می شد و هرگز رژیم به این عقب نشینی تن در نمیداد. بنابراین بدون شک حاکمیت و شخص روحانی برای رسیدن به یک تفاهم با آمریکا و با غرب و با کل جهان بر سر برنامه هسته ای تلاش خواهد کرد، اما بحث بر سر این است که آمریکا و غرب صرفاً به تغییر لحن و بیان و یا به تعارفات دیپلوماتیک قناعت نخواهند و خواهان یک عقب نشینی جدی و معنادار از طرف جمهوری اسلامی خواهند شد و این عقب نشینی عواقب داخلی سنگینی برای آنچه خودشان «خط مقاومت» مینامند خواهد داشت.
آیا نظام در جبهه داخلی و در برابر مردم هم به تغییر سیاست تن در خواهد یا نه، این دیگر بستگی به توان و آمادگی مردم برای یک مبارزه میدانی در همه عرصه های اجتماعی و سیاسی و فرهنگی و صنفی دارد. اگر مردم قدرت پیش روی داشته باشند، الآن در شرائط بمراتب بهتری برای تحمیل تغییر به حاکمیت هستند.

اخبار روز: شاهد تغییراتی در جهت حقوق اولیه شهروندان مثل آزادی روزنامه ها، زندانیان سیاسی، کم شدن تبعیض علیه زنان، اقلیت های قومی-ملی و مذهبی، آزادی نهادهای مدنی، بهبود وضع زندگی کارگران و آزادی تشکل یابی آنان خواهیم بود؟

عبداله مهتدی: کاملاً میتواند این طور باشد. هیچ رژیم دیکتاتوری در دنیا نیست که نتوان آن را به عقب نشینی وادار کرد. پس مردم جوامعی که توانستند در کشورشان تحول دموکراتیک ایجاد کنند، چطور این کار را کردند؟ میل به تغییر در اعماق جامعه ایران ریشه دوانده و هیچ نیروئی نیست که بتواند تا آخر در مقابل آن مقاومت کند. تمام بحث بر سر این است که آیا جنبشهای مطالباتی، جنبشهای اجتماعی، جنبش سندیکائی، جنبش زنان، جنبشهای حق طلبانه ملیتها، جنبشهای جوانان و دانشجویان و نظائر اینها واقعاً و درعمل شکل خواهند گرفت تا این امکان بالقوه و کاملاً واقعی را به فعلیت دربیاورند. رژیم جمهوری اسلامی هیچوقت سلاح سرکوب را از دست نخواهد نهاد، اما امروزه توسل به این سلاح برایش بمراتب گرانتر از گذشته تمام خواهد شد. شادی مردم و روحیه امید آنها باید توشه راه مبارزه شان باشد. کارگران باید گسترده تر از پیش برای تشکیل سندیکاها وارد عمل شوند. فعالان کارگری که در اوج اختناق نهراسیدند و با تقبل هزینه های سنگین به تشکیل سندیکاهائی در اینجا و آنجا همت گماشتند باید این تلاشها را ده چندان کنند. دانشجویان باید به بازسازی تشکل هایشان و احیای جنبششان بپردازند. ملیتها باید قاطعانه تر حقوق و مطالباتشان را مطرح کنند. جوانان نباید زیر بار فشار دخالتهای بیجای گشتها و مأموران رژیم در زندگی شخصیشان بروند و باید ایستادگی پیشه کنند. اصلاً هم نباید تصور کرد که حاکمیت به خودی خود عقب نشینی در مقابل غرب را الزاماً با عقب نشینی در مقابل خواستهای مردم توأم خواهد کرد. در عرصه داخلی و در قبال آزادیها و حقوق مردم تا بخواهید سختگیر و مقتصد خواهد بود، اما به هر حال زمینه ای فراهم شده است. دوره سر بلند کردن و رشد جنبش های مطالباتی است. آیا از آن بنحو احسن استفاده خواهد شد؟ امیدوارم. باید تلاش کرد.

اخبار روز: مردم قادرند رئیس جمهور را در جهت انجام خواستها وایجاد تغییرات، تحت تأثیر و فشار قرار دهند؟ وسیله موثر این تأثیرگذاری و اعمال فشار چیست؟

عبداله مهتدی: حتماً باید این کار را بکنند. مردم نباید بگذارند وعده های انتخاباتی آقای روحانی به فراموشی سپرده شود. جنب و جوشی که در روزهای آخر انتخابات دیده شد نشان میدهد که شبکه های اجتماعی زنده اند و دوباره سروگوششان میجنبد. به اتکای شبکه های اجتماعی، به اتکای فعالان میدانی جنبش های اجتماعی گوناگون، به اتکای سازماندهی جنبش های اجتماعی باید برای این تغییرات تلاش کرد. عرصه مبارزه مدنی و مبارزه برای تغییر را نباید به اصلاح طلبان واگذاشت. تحول خواهان واقعی، آنها که تغییرات بنیادی در این سیستم را خواهانند، باید بیشتر از دیگران برای جنبش های مطالباتی و برای هر حرکت کوچک مدنی و هر خواسته کوچک شهروندان دل بسوزانند و تلاش کنند.

اخبار روز: نسبت آقای موسوی با دولت تازه و نسبت جنبش سبز با این دولت چطور تنظیم میشود؟

عبداله مهتدی: بدون جنبش سبز و بدون تلاشهای تحسین برانگیزی که شد و فداکاریهائی که به عمل آمد، غیرممکن بود که امروز رهبری و حاکمیت به عقب نشینی کنونی تن دردهند. جنبش سبز اگر چه در زیر بار سرکوبهای بیرحمانه رژیم و محدودیت های اجتماعی و سیاسی خود به شکست کشیده شد، اما به هیچ وجه بیهوده و عبث نبود، بلکه خواست تغییر را به عمق جامعه ایران برد و از درون آن نسلی مبتکر، آزاده و حق طلب سربرآورد که میتواند نیروی محرکه تحول آتی هم قرار بگیرد.
نمیدانم آقای موسوی چه طور در این مورد فکر میکنند ولی خواست آزادی ایشان و همه زندانیان سیاسی باید به یکی از مطالبات اساسی و مقدم همه دموکراسی خواهان، همه اپوزیسیون و همه مردمی هم که به آقای روحانی رأی داده اند تبدیل شود.   

اخبار روز: بخشی از مردم به اعتراض در این انتخابات شرکت نکردند، اینها چه قدمی باید بردارند تا اعتراضشان دیده شود و بتوانند در تحولات آتی تأثیرگذار باشند؟

عبداله مهتدی: عدم شرکت اعتراضی مردم و بیم از اینکه این عدم شرکت گسترده تر شده و سراپای جامعه را فرا بگیرد، به سهم خود در وادار کردن حاکمیت به عقب نشینی موثر بوده است. اما آنها که انتخابات را تحریم کردند، از جمله خود ما، نباید علیه آنهائی که رأی داده اند جبهه گیری کنند و دو قطبی بی معنا و زیانباری ایجاد نمایند. همان طور که گفتم اکثریت آنها که رأی به روحانی دادند و اکثریت آنهائی که تحریم کردند، هر دو خواهان تغییرند و با هم بخش اعظم جامعه ایران را تشکیل میدهند. همه آنهائی که خواهان تغییرند، تحریمی ها و شرکتی ها هردو، باید بتوانند در یک جبهه یا اردوی مشترکی برای احیا و دامن زدن به جنبش های مطالباتی متحداً وارد عمل شوند. هر کس خود را تحول خواه بنیادی تری میداند باید دلسوزانه تر و شکیبایانه تر در جهت این اتحاد بزرگ برای تغییر بکوشد.