• اگرچه ماندلا به گفته خودش کمونیست نبود، اما جنبش کارگری و کمونیستی برای رسیدن به اهدافش، برای نابودی ستم، سرکوب و استثمار نظام طبقاتی سرمایهداری که ماندلا را ۲۷ سال در سیاهچالهایش نگهداشت و برای هموار نمودن مسیری که به رهایی نهایی انسان منجر شود، به هزاران ماندلا نیاز دارد ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
دوشنبه  ٣۱ تير ۱٣۹۲ -  ۲۲ ژوئيه ۲۰۱٣

نلسون ماندلا یا (مادیبا "پدر بزرگ") بیش از یک ماه است بعلت عفونت ریویی در بیمارستان بستری است و روز پنج شنبه ٩٥سالگیش را جشن گرفتند. از زمان بستری بودن ماندلا ، مردم زیادی در گوشه و کنار جهان با نگرانی سرنوشت وی را تعقیب میکنند. اگر چه مرگ بخشی از زندگی و با کبر سن ماندلا دور از انتظار نیست، اما کمتر کسی را میتوان یافت که با شنیدن خبر مرگ ماندلا غمگین نگردد و احساس نکند در دهه دوم قرن ٢١ ، چه انسان ارزشمندی را از دست خواهد داد . ماندلا از معدود مبارزین و انقلابیون قرن بیستم و باقی مانده از جنگ جهانی دوم و دوران جنگ "سرد" است که بسیاری از ویژگیهای آن دوران را با خود دارد ، اما شخصیت جهانی او با ٢٧سال زندان و برانداختن نظام "آپارتاید نژادی" شناخته می شود .   
مادیبا ، "پدربزرگ" در ۲۶ تیر ۱۲۹۷ خورشیدی برابر با ۱۸ ژوئیه ۱۹۱۸ در یک خانواده تمبو در روستای کوچک "موزو" در ناحیه متاتا، مرکز استان کیپ درافریقای جنوبی به دنیا آمد. ماندلا از همان ایام کودکی رنج و مصیبت تبعیض نژادی (آپارتاید) را با پوست و استخوان لمس کرد و به فعالین پیشتاز زدودن این لکه ننگین از دامن جامعه افریقا برآمد. ماندلا جوان در این مبارزه اگر چه تنها نبود اما همچون هزاران رنگین پوست دیگربه تنهایی ، سختی،دشواری،زندان و شکنجههای سختی را تحمل نمود ،اما هرگز از پای ننشست تا به همت مردمی که دوستش داشتند و همراهش بودند ،به پا خواستند و نظام آپارتاید را از حکومت و قانون اساسی افریقایی جنوبی زدودند. ماندلا در طول ۲۷ سال زندان، که بیشتر آن را در یک سلول در جزیره "روبن" سپری کرد، به مشهورترین چهرهٔ مبارزه علیه آپارتاید در آفریقای جنوبی و یکی از زندانیان مبارز و مقاوم در سطح جهان تبدیل شد. ماندلا به اتهام دخالت و سازماندهی مخفیانه مقاومت مسلحانه مشروع و مردمی در برابر حکومت سرکوب و خشونت آپارتاید که حاکمان آن را "خرابکاری" نام نهاده بودند، محاکمه و زندانی شد. وی را به اتهام "کمونیست و تروریست" بودن محاکمه، زندان و شکنجه کردند که به قول خودش "هیچگاه نبود" .ماندلا در نوشتهای از خاطرات زندان مینویسد "من را به اتهام کمونیست بودن محاکمه و زندانی کردند. من دوستان و رفقای کمونیست زیادی داشتم، آنان را دوست می داشتم، آثار مارکس و انگلس را نیز مطالعه کرده بودم ،اما من کمونیست نبودم." بعد از پایان جنگ دوم جهانی و شروع جنگ سرد میان دو بلوک شرق و غرب هر فرد مبارز و آزادیخواه، هر انسان ضد بیعدالتی و تبعیض، چه معترض به سیاستهای آمریکا و دیگر کشورهای غربی و چه مخالف نظامهای استبدادی دست نشانده آنان از جمله رژیم آپارتاید نژادی افریقای جنوبی، حکومت سرکوبگر و ضدفلسطینی اسرائیل، استبداد سلطنتی در ایران، نظام ضد بشر کمالیست در ترکیه و دهها دیکتاتور و سرکوبگر دیگر امثال "پینوشه و سوهارتو"، بعنوان کمونیست معرفی و راهی زندان و شکنجهگاه نموده و به سرکوب خونین آنان و جنبش های که در رآس آن قرار داشتند، مبادرت می ورزیدند. ماندلا از این چهرههای مقاوم و مبارز و از معدود انقلابیون دوران جنگ سرد است که به آرمانهایش و مردمش پشت نکرد و وفادار ماند.
ماندلا جزو فعالین مبارزات دانشجویی دهه ٥٠ افریقای جنوبی بود که در ۵ دسامبر ۱۹۵۶ به همراه ۱۵۰ تن از مبارزین ضد نژادپرستی دیگر دستگیر و متهم به خیانت شد. این محاکمه از ۱۹۵۶ تا ۱۹۶۱ ادامه یافت، و همگی آنان تبرئه شدند. ماندلا بعد از پایان دوران دانشگاه در رشته حقوق همراه با رفیق و همکار نزدیکش "اولیور تامبو" شرکت حقوقی "ماندلا و تامبو" را مدیریت می‌کردند، و خدمات حقوقی رایگان یا ارزان قیمت در اختیار آن دسته از سیاه پوستانی که توسط سیستم آپارتاید مورد ستم و بی حقوقی قرار میگرفتند، قرار می‌دادند. ماندلا در تدقیق منشور آزادی "کنگره ملی افریقا" در سالهای دهه ٥٠ میلادی که علیه آپارتاید حاکم بر این کشور بود، نقش مهمی ایفا کرد.
در سال ۱۹۶۱، ماندلا رهبری "نیزه ملت"، و نیز با علامت اختصاری “MK”) شاخه نظامی کنگره ملی آفریقا (ANC) را که خود یکی از بنیانگذاران آن بود بر عهده گرفت. او مبارزات مسلحانه علیه اهداف نظامی و دولتی را رهبری کرد. چند دهه بعد، خصوصآ در دهه۱۹۸۰ که ماندلا در زندان بود این اقدامات به جنگ چریکی گسترده¬ای علیه رژیم حاکم تبدیل شد. ماندلا همچنین در خارج از کشور مبادرت به جمع‌آوری کمک‌های مالی برای MK کرد و قبل از زندان و در دیدار از برخی از دولت‌های آفریقایی، امکاناتی برای آموزش چریک های کنگره ملی فراهم کرده بود.
در ۵ اوت ۱۹۶۲، ماندلا پس از هفده ماه اختفا و گریز، توسط پلیس دستگیر و در دژ ژوهانسبورگ زندانی شد. ویلیام بلوم، یکی از کارکنان سابق وزارت امور خارجه آمریکا، اقرار میکند که سازمان "سیا" که مدافع و آموزش دهنده مامورین جاسوسی و اطلاعاتی رژیم آپارتاید در افریقا بود محل اختفای ماندلا را به پلیس اعلام کرده بود. البته ماندلا تنها مورد از شناسایی و شکار توسط "سازمان سیا" و مزدوران آن نبود که به دام می افتاد،بلکه این سازمان گسترده و مخوف، طرح دهها و صدها کودتا، دستگیری و ترور فعالین و چهرههای مبارز و انقلابی ضد کاپیتالیستی و رژیم های دست نشانده را در سراسر جهان سازماندهی و به اجرا در آورده و هم اکنون نیز ادامه میدهد.
ماندلا در دادگاه متهم به رهبری اعتصاب کارگران در سال ۱۹۶۱ و ترک غیرقانونی کشور شد. در ۲۵ اکتبر ۱۹۶۲، باردیگر ماندلا به پنج سال زندان محکوم شد. دو سال بعد در ۱۱ ژوئن ۱۹۶۴، به اتهام شرکت ماندلا در کنگره ملی آفریقا (ANC) برای وی حکم دیگری صادر شد.
ماندلا در یکی از یادداشتهایش مینویسد "در طول زندگی‌ام خود را وقف مردم آفریقا کرده‌ام. با استیلای سفیدپوستان مبارزه کرده‌ام، و با استیلای سیاهان نیز مبارزه کرده‌ام. به دنبال آرمان جامعه‌ای آزاد و دموکراتیک که همه بتوانند در آن در توازن و با فرصت‌هایی برابر زندگی کنند، بوده‌ام. این آرمان من است که امیدوارم با آن زندگی کرده و بدان دست یابم. اما اگر نیاز باشد آماده‌ام برای این آرمان بمیرم". ماندلا هیجده سال از ٢٧ سال زندان خود را در "جزیره روبن" به سر برد.

آزادی از زندان، تکیه بر قدرت، رها کردن آن در اوج محبوبیت؟
نلسون ماندلا تا فوریه ۱۹۹۰ که فعالیت های کنگره ملی آفریقا و مبارزات بین المللی برای آزادی وی با شعار "نلسون ماندلا را آزاد کنید" منجر به آزادی وی شد، همچنان در زندان باقی ماند. در این تاریخ "فردریک دکلرک" رئیس جمهور وقت افریقا دستور آزادی ماندلا، و پایان ممنوعیت فعالیت کنگره ملی آفریقا را صادر کرد.
ماندلا در روز آزادی خود یعنی ۱۱ فوریه ۱۹۹۰، خطاب به مردم افریقای جنوبی فارغ از رنگ و نژاد، به ایراد سخنرانی‌ پرداخت. وی همزمان با اعلام پایبندی خود به صلح و آشتی با اقلیت سفیدپوستان کشور، به وضوح اعلام کرد که مبارزه مسلحانه کنگره ملی آفریقا هنوز به پایان نرسیده‌است" همچنین اعلام نمود که "توسل ما به مبارزه مسلحانه در سال ۱۹۶۰ با تشکیل (اومخونتو وی سیزوه یا شاخه نظامی کنگره ملی آفریقا) صرفاً اقدامی دفاعی در برابر خشونت آپارتاید بود. عواملی که ایجاب کننده مبارزه مسلحانه بود امروز همچنان باقی است. ما چاره‌ای جز ادامه آن نداریم. امیدواریم به زودی شرایطی برای حل این مسائل از طریق مذاکره فراهم شود، تا دیگر نیازی به مبارزه مسلحانه نباشد. "
اولین انتخابات دموکراتیک آفریقای جنوبی که در آن همه افراد، فارغ از رنگ و نژاد می‌توانستند شرکت کنند در تاریخ ۲۷ آوریل ۱۹۹۴ برگزار شد. کنگره ملی آفریقا اکثریت آراء شرکت کنندگان را به دست آورد و ماندلا به عنوان رهبر کنگره ملی آفریقا و به عنوان نخستین رئیس جمهور سیاه‌پوست کشور برگزیده شد. ماندلا به عنوان رئیس‌جمهور از ماه می ۱۹۹۴ تا ژوئن ۱۹۹۹، رهبری انتقال از فرمانروایی اقلیت سفیدپوست و آپارتاید نژادی را بر عهده داشت. به منظور جلوگیری از تکرار فجایع رژیم آپارتاید و انتقامگیری سیاه پوستها از سفید پوستها "دکلرک از حزب ملی‌گرا" را که در دوران زندانی بودن وی رئیس جمهور افریقای جنوبی بود به عنوان معاون رئیس‌جمهور برگزیده، اگر چه این اقدام ماندلا انتقادات زیادی را در داخل و خارج کشور علیه وی به همراه داشت.
ماندلا به پاس زحمات و مشقات زیادی که در راه لغو قوانین ضد انسانی آپارتاید و خدمت به مردم محروم و سیاه پوست و کل بشریت تحمل نمود جوایز و لوحهایی تقدیر زیادی دریافت کرد. از جمله جایزه صلح لنین سال ١٩٩٠، جایزه صلح نوبل سال ١٩٩٣و جایزه لیاقت ١٩٩٥، عفو بین‌الملل سفیر جایزه وجدان ۲۰۰۶و ...".   اما زمانیکه دولت ترکیه جایزه "اتاتورک" را در سال ١٩٩٢ به وی اعطا نمود این جایزه را به نشانه اعتراض به سرکوب و استبداد داخلی، بویژه سرکوب "مردم کرد" در این کشور نپذیرفت و آنرا پس داد. ماندلا پس از پایان دوره ریاست جمهوری خود در سال ۱۹۹۹، تبدیل به یکی از طرفداران سازمان‌های فعال اجتماعی و مدافع پیگیر حقوق بشر شد.
در سال ۲۰۰۳، ماندلا طی چند سخنرانی از سیاست خارجی دولت جرج دبلیو بوش در یورش نظامی به عراق و اشغال این کشور انتقاد کرد، و اعلام کرد که جرج دبلیو بوش در مورد مساله جنگ عراق و در قضیه عدم متابعت از سازمان ملل متحد و دبیر کل آن کوفی عنان انگیزه‌های نژادپرستانه داشته است.
در زمان بستری بودن ماندلا در بیمارستان، پیام‌های محبت‌آمیز، همراه با گذاشتن دهها هزار شاخه و دسته گل بر کنار دیوار و نرده‌های بیمارستان و آرزوی بهبود وضعیت جسمانی این پیر ٩٤ ساله همراه با احترام جهانی گسترده‌ نسبت به وی، نشان علاقه و محبت توده وسیعی از مردم افریقای جنوبی و مردم جهان نسبت به سرنوشت ایشان بود.
ماندلا تا پایان عمر در دل میلیونها انسان محبوب ماند و نامش در تاریخ حک شد. نام وی با تاریخ مبارزه برای رهایی و زندگی شایسته انسان و علیه تبعیض و نابرابری و لغو یکی از کثیف ترین اشکال تبعیض (آپارتاید نژادی) عجین شده است که به همت مردم مبارز و متشکل توانست آنرا هدایت و لغو کند. ماندلا برخلاف دیگر رهبران اپوزسیون و زندان و شکنجه دیده، ثروت و قدرت را بدست آورد، اما میدانست این دوقلوی به هم چسبیده در سیستم و مناسبات طبقاتی کنونی فساد و بدنامی به همراه دارد و از آن احتراز ورزید. "پدربزرگ" در اوج قدرت و محبوبیت، صندلی "شیرین" اقتدار را ترک نمود و از عرش بر فرش نشست و همین یک مورد و ارثیه با ارزش کافی بود تا نام وی را در دل میلیونها انسان زجرکشیده در تاریخ ماندگار نماید.
اگرچه ماندلا به گفته خودش کمونیست نبود، اما جنبش کارگری و کمونیستی برای رسیدن به اهدافش، برای نابودی ستم، سرکوب و استثمار نظام طبقاتی سرمایهداری که ماندلا را ٢٧ سال در سیاهچالهایش نگهداشت و برای هموار نمودن مسیری که به رهایی نهایی انسان منجر شود، به هزاران ماندلا نیاز دارد. این جنبش نه تنها برای فعالیت و زحمات ماندلا و دیگر مبارزین راه خدمت به بشریت شانه بالا نمی اندازد، بلکه آنان را عزیز و گرامی میدارد. از این زاویه نیز ماندلا قابل تقدیر و بزرگداشت است و ارثیه با ارزشی را از خود برجای میگذارد.