محمد نهاوندیان، رئیس دفتر حسن روحانی، کیست؟



اخبار روز: www.iran-chabar.de
پنج‌شنبه  ۱۷ مرداد ۱٣۹۲ -  ٨ اوت ۲۰۱٣


ارتباط باحزب سیاسی: حزب اسلامگرای قدیمی موتلفه
وی رییس اتاق بازرگانی اسلامی صنایع معادن و کشاورزی ایران، معاون وقت دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی ایران (معاون علی لاریجانی) عضو ستاد ویژه اجرای اصل ۴۴ اصلاحی قانون اساسی، رییس مرکز بررسی برای الحاق به سازمان تجارت جهانی جمهوری اسلامی(در دوره خاتمی)، معاونت سابق وزارت بازرگانی، فارغ‌التحصیل مدرسه علوی و دارای تحصیلات حوزوی و سپس تحصیل در امریکا است.

دوران کودکی و نوجوانی
محمد نهاوندیان متولد ۱٣٣۲، تهران، پسر حاج جعفر نهاوندیان (بنیانگذار حسینیه زنجانی‌ها) در خیابان شیخ هادی تهران است. او در دوره دبستان شاگرد مدرسه جعفری در "گذر وزیر دفتر" بود؛ که در آن زمان مدرسه شماره یک "جامعه تعلیمات اسلامی" تهران محسوب می‌شد. او سپس دوره دبیرستان را از "مدرسه علوی" فارغ تحصیل شد و بعد از آن، به سفارش پدرش به تحصیل حوزوی مشغول گردید. سال ۵۱ وارد رشته اقتصاد شد و لیسانس گرفت. اماادامه تحصیل را، هنگام اوج گیری بحران سال ۵۷ رها کرد. سال ۶۴ همراه همسر و فرزندانش به امریکا رفت تا برای فوق لیسانس و دکترای رشته اقتصاد، در دانشگاه جورج واشینگتن ادامه تحصیل دهد. سرانجام در سال ۷۲ به ایران برگشت. وی وقتی به جریانات سالهای ۵۷ ایران پیوست در کنارنیروهای بسیار تند مذهبی، در گروههای مسلح صف و القارعه (گروههای مسلحی که بعدها همگی با هم سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی را تشکیل دادند) مدتی به ستیز اسلامی و مسلحانه، با حکومت وقت مشغول شد.
او از دروس حوزوی، مقدمات را نزد علمایی نظیر علامه نوری، مرتضی مطهری و شوشتری گذراند. «شرح ابن عقیل» را با شوشتری "علم الحدیث" را نزد علامه نوری وبرخی دروس فقه را با مطهری گذراند. در دوره حوزه و بعد آن، در دوران دانشجویی، به جریان مطهری نزدیک بود در جلسات «فلسفه تاریخ اسلامی» وی شرکت می‌کرد. بعد به فعالیت و اقتصاد اسلامی علاقه‌مند شد. سرانجام او و چند نفر دیگر از بازاریان اسلامگرای تهران "شورای اقتصاد اسلامی" را پایه‌گذاری اولیه کردند. در اواخر سال ۵۳، به پیشنهاد مطهری، با دکتر مشکات رئیس دانشکده اقتصاد تهران مذاکره نمود تا جلسات «درس اقتصاد اسلامی» در دانشکده آن برگزار شده که به آنها مجوز داده شد. در این جلسات نهاوندیان با سران آینده نظام اسلامگرای ایران نظیر: بهشتی، باهنر، جعفری، دکتر نمازی آشنا شد. و حتی آشنایی اش با مفتح و سید علی خامنه‌ای نیز رسید.
مباحث اقتصاداسلامی، بانکهای اسلامی روحانیون و موتلفه از بحث انگیزترین موضوعات روشنفکران ایران درآنزمان شده بود.

فعالیتهای بعد از سال ۵۷
بعداز بهمن ۵۷ مطهری از وی خواست جلسات اقتصاداسلامی، در ایران را باز هم ادامه دهد. زیرا نیاز به آنرا جدی تر احساس می نمود! نهاوندیان سپس، در سن پایین، به صداو سیما رفت. ولی با صادق قطب زاده رئیس وقت سازمان صدا و سیما اختلافات فناتیک پیدا نموده و خیلی زود آنجارا ترک کرد. سپس دکتر صدر، که در دولت موقت وزیر بازرگانی بود او را مسئول روابط عمومی وزارتخانه خود نمود. او در ۲۶ سالگی، بعد از انفجار در دفتر حزب جمهوری اسلامی (هفتم تیر)، معاون هماهنگی وزارت بازرگانی شد. سپس معاون طرح و برنامه وزارت گردید. اما بعد آنجا را هم، به خاطر اختلاف نظر های مداوم با دیگران ترک کرد. در نهایت، برای ادامه تحصیلات، در حوزه اسلامگرایی خویش به قم رفت. ولی ۲ سال بعد (۱۳۶۱) رهسپار آمریکا شد.

فعالیتها در ایالات متحد آمریکا
نهاوندیان، طی فعالیتهای خاص و مشترکی، در آمریکا موسسه‌ای بنام تحقیقات و اطلاعات اسلامی، در واشینگتن تاسیس کرد. ازین موسسه وپایگاه مذهبی، در امریکا بود که با چهل مرکز اسلامی آمریکا (مرتبط به مذهبیون تند حوزه امریکا و کشورهای مختلف اسلامگرای منطقه)وبرای همکاری بین آنها ارتباط مداوم برقرار کرد. پس از این فعالیتها، سپس شورایی مذهبی تشکیل شد به نام "شورای همکاری اسلامی" که هر ماه، در یک ایالت، اسلامگرایان این کشور در آن تشکیل جلسه می‌داند. او ۸ سال با خانواده اش در امریکا به سر برد و در آنجا همزمان فوق لیسانس و دکترا نیز گرفت.

فعالیتهای دوم در ایران
در سال ۷۲ بعد از برگشتن به ایران، بلافاصله در وزارت بازرگانی، به مدیریت یحیی آل اسحاق (عضو شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی) استخدام و معاون او شد. ازین طریق رابطه فکری وی، هرلحظه با بازار ایران، و اسلامگرایان تند بازار جدیتر می شد. در سال ۷۶ انتخابات ریاست جمهوری برگزار و محمد شریعتمداری وزیر بازرگانی شد. نهاوندیان تا سال ۸۰ در معاونت وزارت بازرگانی ماند و سپس از آن بیرون آمد. از سال ۸۰ تا ۸۴ مشاور اقتصادی سیدمحمد خاتمی، رئیس مرکز عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی شد(که مرکزی ناموفق بود) و همچنین رئیس شورای اقتصادی سازمان صدا و سیما شد.
در سال ۸۴ که عمر دولت خاتمی تمام شد، در رقابت انتخابات ریاست جمهوری، مدیر اقتصادی برنامه‌های علی لاریجانی گردید. هنگامی که دولت محمود احمدی نژاد تشکیل شد اویک بار برای ریاست سازمان بورس پیشنهاد شد ولی ترجیح داد به همکاری با علی لاریجانی ادامه دهد. زیرا، عمومادر فعالیت برای لاریجانی ها آسوده تر عمل می نمود. هنگامی که لاریجانی به سمت دبیر شورای عالی امنیت ملی انتخاب شد نهاوندیان نیز همانجا معاونت اقتصادی او را بر عهده گرفت!
یکی از مهم ترین فعالیتهای محمد نهاوندیان(که موجب شایعاتی برای وی شده بود)کلاسهای تدریس اسلامگرایی غلیظ وی، پس از حادثه یازده سپتامبر، در شبکه تلویزیونی حکومت اسلامی ایران، در کانال سحر، در ابتدای نیمه شب بود. در کلاسهای سریالی دو ساله فوق مداوما اسلامگرایان جوان و تندروی کشورهای بسیار ناآرام منطقه، مثل یمنی ها، سعودی ها، سودانی ها، سومالیایی ها، چچنی ها و غیرو حاضر بودند. این کلاسها در یکی از کاخ های سبز ایران (در تراس ها و یاداخل سالن های آن) در حومه تهران تشکیل می شد که مرتبط به بیت رهبری بود. در آن زمان شایع بود که دروس معلمی "بزبان دست و پاشکسته انگلیسی وی" از بیانیه های بن لادن، که به تازگی پنهان شده و، در نهان بدنیا اعلام می شد غلیظ تر و منفی تر است. در این دوره (بهمین دلیل) در تهران شایعاتی براه افتاده بود که "وی کپی بن لادن ایران است". آنهادر حال تربیت شاخه های شیعی گروههای افراطی اسلامگرایی منطقه می باشند.
بلافاصله در پایان این دوران، نهاوندیان(در سال ٨۶)سر از یک سمت ارشد، از اتاق بازرگانی صنایع و معادن ایران در آورده و از آن پس مورد پشتیبانی مداوم بازرگانان درشت و اسلامگرای موتلفه، در بازار تهران قرار گرفت. در این سالها(سالهای پس از حادثه یازده سپتامبر)که بانکهای اسلام گرایان، در اروپا و امریکا، مورد مونیتور، حمله و منع پاره ای فعالیتهای جدی (بعلت قاچاق اسلحه و کمک به بمب گذاران جهادی) قرار گرفتند و بانکهای خصوصی اسلامی حکومت ایران نیز روبه فعالیتهای بانکداری داخل ایران در آوردند محمد نهاوندی، بطرق مختلف، در بین فعالیتهای مختلف بانکهای خصوصی (فعال شده در داخل) در رسانه ها دیده می شد. لازم به توضیح است که در نیمه دوم جنگ ایران و عراق، که لابی های مختلفی، به تجارت اسلحه برای جنگ مشغول بودند، مثل لابی دکتر طباطبایی داماد آقای خمینی، لابی دکتر یزدی واخوان المسلمین مصر، لابی دکتر روحانی (در تجارت قطعات حساس موشک/ بنقل از مصاحبه های دکتر روحانی)، و لابی های جدید سپاه، محمد نهاوندیان گاه و بیگاه در دو یا سه دسته آخر آن، در رسانه ها مشاهده می شد. که معلوم می گردید در شبکه سیاه تجارت سلاحهای خاص نیز نقش هایی می پذیرد

جنجال سفر سال ۸۵ و مجوز اقامت امریکا
همانطورکه گفته شد، محمد نهاوندیان تحصیلکرده کشور آمریکاست و مجوز اقامت امریکا(گرین کارت) نیز دارد. اما رفت‌وآمد او به امریکا در دوره حساس پرونده هسته‌ای ایران و مذاکرات ایران و آمریکا بر سر عراق، موجب خبرسازی و اظهارات مقامات بلندپایه‌ای، در ایران و امریکا، در مورد وی شده است:
ابتدا روزنامه انگلیسی فایننشال تایمز سفر او را در سال ۸۵ به امریکا و دیدار و رایزنی وی را با مقامات و سناتورهای امریکایی اعلام کرد. سفر وی در شرایطی بود که در پرونده هسته‌ای ایران بحران وجود داشت و اعلام مذاکرات ایران و آمریکا، بر سر عراق نیز اهمیت زیادی یافته بود. برخی معتقد بودند که او برای لابیگری، در مورد پرونده هسته‌ای ایران، به آمریکا رفته و توانسته است ارتباطات خوبی نیز برقرار کند.
• علی لاریجانی گفت: «از آنجایی که آمریکا به دیپلمات‌های ایرانی ویزا نمی‌دهد، ما از سفر محمد نهاوندیان به آمریکا استفاده کردیم تا مطالب مورد نظر خود را به محمدجواد ظریف، نماینده وقت ایران در سازمان ملل منتقل کنیم.»
• روزنامه واشنگتن تایمز نوشت: نهاوندیان دارای گرین کارت آمریکایی است. وزارت امنیت آمریکااعلام کرد: هیچ دلیلی برای محروم کردن محمد نهاوندیان از ورود به آمریکا، در ماه گذشته نداشته است. زیرا "وی شهروند قانونی آمریکا است"! اما تحقیقاتی برای بررسی سوابق وی، و نقض‌های احتمالی امنیتی که می‌تواند به لغو گرین کارت این مقام منجر شود، در حال انجام است.
• شان مک کورمک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد: سفر نهاوندیان به آمریکا با هدف دیدار با مقامات آمریکایی صورت نگرفته است. او در پاسخ به این که نهاوندیان چگونه پا به خاک آمریکا گذاشته است، گفت: «راه‌های متفاوتی برای ورود افراد به ایالات متحده وجود دارد.» وی از توضیحات بیشتر، در این رابطه خودداری نمود.
• محمود احمدی نژاد رئیس جمهور ایران در کنفرانس مطبوعاتی خود از این سفر نهاوندیان ابراز بی اطلاعی کرد.
• کاندولیزا رایس وزیر خارجه آمریکا گفت «اعطای گرین کارت به محمد نهاوندیان، باسوابق وی نگران کننده است.» او محمد نهاوندیان را یک دیپلمات بلندپایه ایرانی نامید و گفت: آمریکا مجوز اقامت وی را باطل خواهد کرد. او افزود هنگامی که از این سفر آگاه شدیم، بسیار نگران شدیم. مجوز اقامت نهاوندیان در آمریکا باطل خواهد شد. ما در مورد علت اقامت وی در آمریکا و مبنای قانونی آن بررسی و سپس تدابیر مناسب را اتخاذ خواهیم کرد. رایس گفت: هنگامی که مطبوعات حضور این مقام ایرانی را، درآمریکا خبر دادند دولت آمریکا غافلگیر شد. این امر زیر پا گذاشتن قوانین است. این مسئله تنها به شهروندان کشوری که با آمریکا رابطه دیپلماتیک ندارد مربوط نیست بلکه فراتر از این مسئله است. از قراین پیدابود که وی می بایست ازپرونده سوابق امنیتی اسلامگرایی نیز، در دوره اقامت قبلی هشت ساله اش در امریکا برخوردارباشد. درآن دوران اسلامگرایان گسترده ای(مثل اخوانی ها، جهادی ها، احزاب جماعات، از میانه رو، تا تند روها(به همراه شبکه اسلامی ایرانی، مثل مرتبط به نهاوندیان) درامریکا فعال بودند. مذاکرات هسته ای فوق، در نهایت بدلایل مختلف، در امریکاشکست خورد وشبکه های حکومتی بعدها، هریک بناگاه آن را برگردن دیگری انداخت.

منصب‌های بعدی
در بهار سال ۸۶ در بحران داخلی اتاق های بازرگانی و صنایع اسلامی ایران (بین جناههای تندرو واصلاح طلب ایران)نهاوندیان بناگاه، با رای گیری، برای انتخاب رئیس اتاق بازرگانی وصنایع ومعادن اسلامی ایران، با ۱۶۵ رای، از نمایندگان شهرستانها و تشکل‌ها، رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران، بزرگترین نهاد بخش خصوص کشور شد. و از آن پس؛ مداوما از سوی محافظه کاران اسلامگرای غلیظ بازار تهران، و لابی های مرتبط آنها پشتیبانی گردید.
او خواهان تثبیت نهاد اتاق بازرگانی اسلامی ایران، در سیاستگذاری‌های اقتصادی و نهادینه کردن این اتاق بوده و معتقد است «با این کار می‌توانیم هم به تقویت بخش خصوصی بپردازیم و هم آنکه حضور بخش خصوصی را در عرصه سیاستگذاری‌ها تقویت کنیم!» آنچه که بعدها از تحقیقات بر می آمد اقتصاد بازار آزاد ایران کلیه شبکه های فوق راصددرصد حکومتی می دید.

حضور در دولت یازدهم
رییس جمهور جدید، حسن روحانی، در نخستین انتصاب خود محمد نهاوندیان، رییس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن و کشاورزی ایران را به عنوان رییس دفتر خود منصوب کرد. این انتخاب بلافاصله بوسیله حبیب اله عسگر اولادی، عضوکهنه کار موتلفه اسلامی، و کمیته صنفی اسلامی کسبه و بازار تهران، که متصل محافظه کاران حکومت اسلامی ایران است مورد پشتیبانی قرار گرفته و بعنوان یک اقتصاددان ارشد توصیف گردید که میتواند مشکلات بیشمار اقتصادی ایران رارفع نماید. اتاق بازرگانی ایران فورا رسما اعلام نمود: نهاوندیان می تواند با حفظ سمت ریاست اتاق در پست وزارت و رییس دفتری روحانی فعالیت نماید. او جزو نزدیک نزدیک ترین افراد به رئیس جمهورروحانی ایران است. وی در معاونت های امنیتی، فعالیتهای اقتصاد اسلامی مختلفی، با آقای روحانی) سالهای طولانی همفکری داشته است. او از بسیاری از وزرا ، ذی نفوذتر و درعمل قدرتمندتر خواهد بود. رئیس دفتر رئیس‌ جمهور، سمت مشاور نهاد و رئیس مرکز حراست ریاست جمهوری را منصوب می نماید.
اکنون شایعات عجیبی وجود دارد که، تیم آقای روحانی دارای شبکه های پیچیده لابیگری، در امریکا و اروپا است. بنابراین می تواند بزرگترین معضل ایران را، در ناامنی های مختلف اقتصادی، و بحران بی ثباتی پول ایران، وتحریم ها (اساسا در این حوزه مهم) حل نماید. این تیم را مهره های درشت و اشرافی مذهبی بازار ایران حمایت می نماید. بنابر این، آنها برای مذاکره در آنسوی آبهای ایران موفق شده و ضربات جدی وارده بر اقتصاد ایران کنترل خواهند نمود.

منبع: دانشنامه آزاد با پاره ای تصحیحات