• نمایندهء سازمان بین‌المللی مهاجرت، ایران را دارای بالاترین میزان برون‌کوچی، درون‌کوچی و رشد شهرنشینی در جهان دانسته و می‌گوید: «سالانه ۱۸۰ هزار تحصیلکردهء دانشگاهی در ایران به خاطر شرایط اقتصادی به خارج از کشور مهاجرت می‌کنند.» علی اولیایی می‌‌افزاید: «مهاجرت از ایران دارای سه موج اجتماعی، سیاسی و اقتصادی است و سالانه بین ۱۵۰ تا ۱۸۰ هزار تحصیلکرده به منظور بهتر شدن وضعیت اقتصادی کشور را ترک می‌کنند.» ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
پنج‌شنبه  ۱۶ شهريور ۱٣٨۵ -  ۷ سپتامبر ۲۰۰۶

سرمایه - نرگس جودکی: مهاجرت سالانهء ۱٨۰ هزار تحصیلکردهء ایرانی به خاطر شرایط اقتصادی، تمایل ٣۲ درصد از افغان‌ها برای بازگشت داوطلبانه، رشد شهرنشینی و مشکلات فرزندان مادران ایرانی و پدران افغانی، مسایلی بود که در سمینار «گزارش وضعیت جمعیت جهان» بررسی شد.
در جلسهء چهارشنبه ۱۵ شهریور، کنت اوستبی (هماهنگ‌کنندهء مقیم سازمان ملل) با بیان این‌که ۵۰ درصد مهاجران جهان را زنان تشکیل می‌دهند، گفت: «کشور ایران با توجه به ترکیب جمعیتی جوان و بیکاری بالا، دارای مهاجرت بیش‌تری است.»
وی در ادامه به میزبانی ایران از مهاجران عراقی و افغانی افزود: «این موضوع مهاجرت را برای ایران به یک مسالهء حاد تبدیل کرده است.» اوستبی عدم مدیریت مناسب در مهاجرت را موجب اضمحلال حقوق بشر و افزایش فقر دانست و گفت: «در صورت مدیریت مناسب و ایجاد سیاست‌های لازم، این افراد، نیروهای خوبی برای کشورهای مبدا و مقصد می‌شوند.»
 
۹۵ میلیون زن مهاجر در جهان
«امروزه نیمی از مهاجران بین‌المللی یعنی ۹۵ میلیون نفر زنان و دختران هستند. با وجود این که زنان مهاجر سهم عمده‌ای در هر دو خانوادهء خود، ‌چه در وطن و چه در اجتماعات خارج از کشورشان دارند ولی همچنان نیازهای این زنان نادیده گرفته می‌شود.» این نکته‌ای است که مدیر اجرایی برنامهء صندوق جمعیت سازمان ملل در گزارش وضعیت جمعیت جهان در سال ۲۰۰۶ بر آن تاکید کرده است. در ایران این گزارش را محمد عبدالاحد نماینده صندوق جمعیت سازمان ملل در ایران قرائت کرد.
گزارش امسال وضعیت جمعیت جهان، تحت عنوان «گذرگاهی به سوی امید: زنان و مهاجرت بین‌المللی» گستردگی و اهداف مهاجرت زنان، تاثیر وجوهی که برای حمایت از خانواده‌هایشان به خانواده می‌فرستند و آسیب‌پذیری بی‌تناسب‌شان در برابر قاچاق استثمار و سوءاستفاده را بررسی می‌کند و می‌گوید اگرچه زنان میلیاردها دلار به صورت نقدی و خدماتی به اقتصادکمک می‌کنند اما سیاستگذاران هنوز هم چه به کمک‌های آنان و چه به آسیب‌پذیری شان بی‌اعتنا هستند و این در حالی است که زنان مهاجر در مقایسه با همتایان مذکر خود، تمایل دارند سهم بیش‌تری از درآمد خود را که میزان آن کم‌تر از مردان است، به خانه بفرستند.مدیر اجرایی صندوق جمعیت سازمان ملل می‌افزاید: «انتشار گزارش وضعیت جهانی در سال ۲۰۰۶ تنها یک هفته پیش از اجلاس مقامات در زمینهء گفت‌وگو پیرامون مهاجرت بین‌المللی و توسعه که در نیویورک منعقد شده است، صورت می‌گیرد. این اجلاس که در تاریخ ۱۴ تا ۱۵ سپتامبر در سازمان ملل متحد تشکیل می‌شود دولت‌های جهان را برای بحث دربارهء چالش‌ها و منافع مهاجرت فرا می‌خواند.»ثریا عبید به قاچاق انسان، اسلحه و مواد مخدر اشاره می‌کند و می‌گوید: «امروز قاچاق انسان بعد از اسلحه و مواد مخدر سومین گروه از بزرگ‌ترین تجارت‌های غیرقانونی است.قربانیان قاچاق انسان منبع درآمد مداومی هستند که تا زمانی که آنقدر بیمار و فرسوده نشده‌اند که بتوان از آن‌ها استفاده کرد، بارها و بارها مورد استثمار قرار می‌گیرند. بسیاری از آن‌ها، یا در اثر خدمات اجباری‌شان یا مستقیمائ در نتیجهء خشونت و یا در اثر ابتلا به بیماری‌هایی مانند   HIV   که در برابر آن آسیب‌پذیرند، می‌میرند.»عبدالاحد با قرائت گزارش مدیراجرایی صندوق جمعیت سازمان ملل بر کاهش تبعیض و فقر زنان تاکید کرد و پیام گزارش را این جمله دانست: «زمان آن رسیده است که نامرئی‌ها را مرئی کنیم.»
 
٣۲ درصد افغان‌ها تمایل به بازگشت دارند
دکتر محمودیان عضو هیات علمی دانشگاه تهران نیز ضمن بررسی وضعیت افغان‌ها در ایران به نتایج تحقیقی در این باره اشاره می‌کند و می‌گوید:«ایران در سال ۷۴ روزانه ۱۰ میلیون دلار برای مهاجران افغانی هزینه می‌کرد. سیاست‌های ایران در طی سه دوره مهاجرت افغان‌ها به کشور به ترتیب سیاست درهای باز، سیاست جلوگیری از ورود پناهندگان غیرقانونی و بازگشت داوطلبانه و سیاست قرارداد سه جانبه با کمیساریای عالی پناهندگان و افغانستان است.»
وی می‌افزاید: «وضعیت اقتصادی اجتماعی مردان طبق تحقیق در سه شهر مشهد، زاهدان و تهران به این شرح بوده است:٣۰‌درصد مردان افغان بی‌سوادو نیم دیگر افراد، در سطح ابتدایی درس خوانده‌اند. مشهدی‌ها در بین این شهرها باسوادترند. بیش‌تر افغانی‌ها در ایران به کارهای پیشه‌وری، ‌نجاری، خیاطی و ... می‌پردازند، ۲۵ درصد کارگر ساده و ۲۲ درصد فروشنده هستند، باقی افراد در امور اداری تخصص دارند. مشهد بیش‌ترین و زاهدان کم‌ترین شاغل را دارند. ۵۵ درصد این مهاجرین از نقاط روستایی و ۴۵ درصد از شهرهای افغانستان آمده‌اند.»به گفتهء محمودیان ۴۵ درصد وضعیت کنونی خود را بهتر از زمانی می‌دانند که در افغانستان بودند و ۲۹ درصد معتقدند اوضاعشان بدتر شده است.۲۶ درصد هم می‌گویند اوضاع اقتصادیشان تفاوتی نکرده است. افراد شاغل و تحصیلکرده کم‌تر رضایت داشته و کسانی که در افغانستان شغل و تحصیلات نداشته‌اند اکنون احساس رضایت دارند، ۶۲ درصد مهاجرین با افراد همکار و همسایگان ارتباط گرفته‌اند و ٣٨ درصد نتوانسته‌اند با ایرانیان ارتباط برقرار کنند.
میزان تمایل به بازگشت در ٣۲ درصد وجود دارد که اغلب در زمرهء مهاجرانی با تحصیلات و شغل پایین‌تری قرار دارند در این میان زنان خانه‌دار کم‌تر مایل به بازگشت بوده و همین‌طور کسانی که خویشاوندی در افغانستان دارند و اوضاع را بهتر دیده‌اند بیش‌ترین آمادگی را برای رفتن به افغانستان دارند. مهم‌ترین مشکل مهاجران نبود امکانات توسعه‌ای در افغانستان است.
 
سالانه یک میلیون نفر از روستا به شهر می‌آیند
شهلا کاظمی‌پور عضو هیات علمی دانشگاه تهران نیز براساس تحقیقی به این نتیجه رسیده است که سالانه یک میلیون مهاجر از روستا به شهر می‌روند که دلیل اصلی این مهاجرت نامکفی بودن درآمد روستاییان و دسترسی به منابع کسب و کار است.کاظمی‌پور معتقد است: «شهرهای ایران را می‌توان شهرهای مهاجران نامید. دو سوم این مهاجران مرد هستند و یک سوم را زنان تشکیل می‌دهند.»این استاد دانشگاه می‌گوید: «سهم مهاجرت زنان افزایش یافته و در دههء اخیر بحث مهاجرت تحصیلکردگان هم باعث بالاتر رفتن آمار زنانی شده است که از شهرها یا روستاهای ایران به شهرهای دیگر مهاجرت می‌کنند.»
 
لایحهء قضایی تابعیت کودکان ایرانی - افغانی
رفعت بیات، نمایندهء مجلس شورای اسلامی دربارهء تابعیت کودکانی که مادر ایرانی و پدر افغانی دارند، می‌گوید: «مجلس با این مساله به صورت کلان برخورد کرد طبق قانون مدنی بحث تابعیت را در مورد همهء ازدواج‌ایرانی‌ها با افراد خارجی بررسی می‌کند. اکنون یک لایحهء قضایی آمادهء طرح است که در این باره تصمیم می‌گیرد.»
یکی از مسایل مطرح شده در این سمینار مشکلات کودکانی است که هنوز تابعیتی ندارند و از آموزش مناسب برخوردار نیستند.
کریستین سالاز، نمایندهء یونیسف در این باره می‌گوید: «همهء کودکان حق دارند از آموزش برخوردار شوند. باید یادآوری کرد ایران بیش‌تر از کشورهای دیگر از مهاجران افغان پذیرایی کرده ولی هنوز کودکان افغان، کودکان کار و خیابان هستند و به آموزش دسترسی ندارند.»
 
سالانه ۱٨۰ هزار تحصیلکرده از ایران می‌روند
نمایندهء سازمان بین‌المللی مهاجرت، ایران را دارای بالاترین میزان برون‌کوچی، درون‌کوچی و رشد شهرنشینی در جهان دانسته و می‌گوید: «سالانه ۱٨۰ هزار تحصیلکردهء دانشگاهی در ایران به خاطر شرایط اقتصادی به خارج از کشور مهاجرت می‌کنند.» علی اولیایی می‌‌افزاید: «مهاجرت از ایران دارای سه موج اجتماعی، سیاسی و اقتصادی است و سالانه بین ۱۵۰ تا ۱٨۰ هزار تحصیلکرده به منظور بهتر شدن وضعیت اقتصادی کشور را ترک می‌کنند.» او دربارهء جمعیت مهاجر دنیا می‌گوید: «سه درصد جمعیت دنیا را مهاجران و اکثرائ نیروی کار مهاجر تشکیل می‌دهند و این در حالی است که پیش‌بینی می‌شود تا ۵۰ سال آینده تعداد مهاجران از مرز ۲۵۰ میلیون نفر بگذرد.»نمایندهء سازمان بین‌المللی مهاجرت معتقد است: «مهاجرت منتظم و قانونمند اهرم توسعه خواهد بود و در برابر کاهش فقر و نابرابری‌ها، نقش موثری دارد. در عین حال مهاجرت غیرمنتظم همچون قاچاق انسان، آوارگی و بی‌خانمانی‌تهدیدی برای امنیت ملی و انسانی است.»