• دهها اعلامیه و مقاله های اعلام موضع جبهه ملی در نشریات جبهه ملی، و دهها مصاحبه و سخنرانی شخصیت های جبهه ملی و حزبهای وابسته به جبهه ملی، احضارها، تهدید شدن ها، زندانی شدن ها و در فهرست قتلهای زنجیره ای قرار گرفتن ها، همگی اثبات موثر بودن مبارزه جبهه ملی در طی این ربع قرن بعد از انقلاب است ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
پنج‌شنبه  ۱۶ شهريور ۱٣٨۵ -  ۷ سپتامبر ۲۰۰۶

در شماره ۲۴ (مهر- آبان ۱٣٨۴) مجله بخارا، مقاله ای با عنوان تاریخ جبهه ملی ایران بقلم آقای عبدالحسین آزرنگ چاپ شد که در آن بخش بزرگی از تاریخ جبهه ملی ایران حذف شده بود. ظاهرا" نویسنده ترجیح داده بوده پژوهش خود را به منابع نوشتاری موجود (از جمله کتاب تاریخچه جبهه ملی ایران نوشته خود من) بسنده کند. تاریخ نوشتاری جبهه ملی به انقلاب ۱٣۵۷ ختم می شود، زیرا با توجه به جو سنگین سیاسی در کشور پس از انقلاب و جلوگیری از فعالیت سیاسی و مطبوعاتی حزب ها و سازمانهای سیاسی ملی و دموکراسی خواه، طبیعتا شرحی از فعالیتهای آنها نیز به انتشار نمی رسد. بنابراین، نویسنده مقاله با توجه به این واقعیت، می بایستی با مراجعه به خود جبهه ملی یا شخصیت های خبرساز آن، مقاله تاریخی خود را تکمیل می کرد، نه اینکه بعلت فقدان مآخد انتشار یافته، ربع قرن از زندگی سیاسی مهمترین و خوشنام ترین سازمان سیاسی ملی تاریخ کشور را از صورت مسئله پاک می کرد. بنابراین، از آنجا که وظیفه خود می دانم این نقص تاریخ نویسی را جبران کنم، بویژه برای آگاهی نسل جوان از این واقعیت که جبهه ملی ایران هرگز در طول تاریخ پنجاه و شش ساله اش حتا یک روز از مبارزه در راه آزادی ملت ایران و استقرار حاکمیت ملی و استقلال کشور کوتاهی نکرده است، و اینکه بسیاری از شخصیت های جبهه ملی ایران در بدترین و خطرناکترین شرایط جان خود، زندگی اقتصادی خود و زندگی خانوادگی خود را در راه انجام یک وظیفه ملی و وجدانی به خطر انداخته اند و از بسیاری فرصتهای بدست آمده برای کسب مقام و ثروت گذشته اند تا آرمان مقدس آزادی، دموکراسی و حقوق بشر را به سرمنزل مقصود و پیروزی ملت ایران برسانند. دهها اعلامیه و مقاله های اعلام موضع جبهه ملی در نشریات جبهه ملی، و دهها مصاحبه و سخنرانی شخصیت های جبهه ملی و حزبهای وابسته به جبهه ملی، احضارها، تهدید شدن ها، زندانی شدن ها و در فهرست قتلهای زنجیره ای قرار گرفتن ها، همگی اثبات موثر بودن مبارزه جبهه ملی در طی این ربع قرن گمشده در تاریخنویسی آقای آزرنگ بوده که نادیده گرفته شده است .
 
بزرگترین نمایش محبوبیت جبهه ملی در میان مردم، افزون بر گردهمایی های میلیونی اوایل انقلاب در تهران و در آرامگاه مصدق در احمدآباد، پاسخ مردم به فراخوان جبهه ملی برای تظاهرات در میدان فردوسی برای روز ۲۵ خرداد ۱٣۶۰ بود. سال ۱٣۶۰ را می توان نقطه عطف تاریخ حاکمیت جمهوری اسلامی بشمار آورد. در آن روز، دو اشتباه تاریخی رخ داد. یکی اینکه سازمان مجاهدین خلق بجای تداوم شراکت برای ساختن مسالمت آمیز یک جامعه مردم سالار و متکی به رای مردم، راه مبارزه مسلحانه را درپیش گرفت و باعث اظهار وجود و قدرت گرفتن عوامل خشونت در حاکمیت و در نتیجه ضعف نیروهای ملی شد. دومین اشتباه، اقدام برای حذف خشونتبار نیروهای ملی از حضور در ساختار حاکمیت پس از انقلاب است. جلوگیری از فعالیت آزادانه جبهه ملی ایران و دیگر سازمانهای ملی دموکراسی طلب، کشور را در مسیری قرار داد که تبعات آن را در طی ربع قرن گذشته مشاهده کرده ایم و ما را با استمرار وضعیت بحرانی به شرایط کنونی کشانده است .
 
برای جلوگیری از تظاهرات ۲۵ خرداد سال یکهزار و سیصد و شصتِ جبهه ملی ایران، و جلوگیری از آغاز یک جنبش مردمی برای استقرار دموکراسی و حاکمیت ملی، حدود ساعت یک بعد از ظهر، دهها موتورسوار مسلح به انواع سلاحهای سرد و گرم مانند زنجیر و قمه و چاقو وهفت تیر، به مرکز تظاهرات در میدان فردوسی روانه شدند و با شعارهای تهدید کننده مردم را مضروب و پراکنده کردند. در دو ایوان مشرف به میدان، مسلسل کار گذاشته شده بود و پادگان کمیته نزدیک میدان فردوسی بحالت آماده باش درآمده بود. در ساعت دو بعد از ظهر همان روز تاریخی بود که رادیو تهران خبر مرتد بودن جبهه ملی ایران را اعلام کرد تا جمعیت پراکنده شود. پیرو این نمایش قدرت حاکمیت، شماری از شخصیتهای فعال جبهه ملی ایران مانند علی اردلان، مهدی غضنفری، اسدالله مبشری، حسین نایب حسینی و پرویز ورجاوند در موج اول در سال ۱٣۶۰، و احمد آریان فرد، اصغر پارسا، امیر توکل امیرابراهیمی، مسعود حجازی، حسن خرمشاهی، کورش زعیم، عباس عابدی   و صمد ملکی در موج دوم، در طی سال ۱٣۶۱، دستگیر و زندانی شدند. روزنامه پیام جبهه ملی ایران توقیف و دفتر مرکزی جبهه در خیابان کارگر جنوبی اشغال و مصادره شد .
در تیرماه ۱٣۶۵،   پس از اینکه شخصیت های جبهه ملی که زندانی شده بودند، بتدریج آزاد شده بودند، گروهی از مسئولان و فعالان جبهه ملی ایران که حدود چهل نفر می شدند، در منزل آقای حسین شاه حسینی جلسه کردند که درباره نحوه ادامه فعالیت علنی جبهه ملی شور کنند. از آنجا که کاربرد نام جبهه ملی ممکن بود بهانه بدست مخالفانی که برچسب ارتداد جبهه را می توانستند دستاویز تهاجم بکنند بدهد، برای شکستن سد خفقان و رعبی که وجود داشت، و نیز برای جلوگیری از حساسیت بیش از حد حاکمیت، بهتر دیدند که جلسات بدون کاربرد نام جبهه ملی ایران تشکیل شود. در آغاز تصمیم این بود که فقط در رابطه با روزهای تاریخی جبهه ملی ایران، مانند ۲۹ خرداد، ٣۰ تیر، ۲٨ مرداد، ۱۹ آبان و ۲۹ اسفند اعلامیه صادر شود و حرفها در غالب رویدادهای تاریخی زده شود. این پیشنهاد با اکثریت آراء به تصویب رسید و نخستین اعلامیه بمناسبت بزرگداشت روز قیام ملی ٣۰ تیر تدوین و صادر شد. این اعلامیه را ٣٨ نفر امضاء کردند. مقرر شد جلسات هر پانزده روز یکبار تشکیل شود. از آن پس، جلسات بطور مرتب با حضور بین ٣۰ تا ۵۴ نفر اکثرا" در خانه های آقایان جمال درودی، علی شجاع و حسین گلزار تشکیل میشد. نخستین اعضای این هیئت عبارت بودند از :
دکتراحمد اخوان آذری، عبدالعلی ادیب برومند، علی اردلان، توکل امیرابراهیمی، مهندس مرتضی بدیعی، محمدعلی بهنیا، دکتر منوچهر بیات، محمد توسلی، دکتر حبیب داوران، جمال درودی، دکتر سیف الله رضایی، مهندس کورش زعیم، عباس سمیعی، صادق سرفراز، حسین شاه حسینی، علی شجاع، حسین میرشمس شهشهانی، حسن شهیدی، دکتر عبدالحسین صابری، دکتر ابوالفضل صالحیان، احمد عسگری راد، ابراهیم عینکچی، جلال غنی زاده، پرویز فرد عظیمی، دکتر ابوالقاسم فروزان، هرمزان فرهنگ، حسین گلزار مقدم، حسن لباسچی، حاج محمود مانیان، دکتر اسدالله مبشری، تیمسار ناصر مجللی، محمد ملک خانی، مهدی مویدزاده (فقط جلسه اول)، مهندس نظام الدین موحد، حسن میرمحمدصادقی، حاج حسین نایب حسینی، دکتر پرویز ورجاوند، حاج محمد حسن یگانه. بعدا، بتدریج آقایان علی اصغر افشار کهن، ابراهیم پاشاپور، کیومرث تات، محمد محمدی اردهالی، غلامحسین خیر، عباس درگاهی، تقی رمضانی، دکتر احمد سپهری، حاج عباسعلی شهسواری، عباس لطفی پور، دکتر امیرناصر مصلح پور، نصرت الله مظلومی، مهندس حمید منزه، هادی موتمنی، مهندس علی اکبر نوشین و دکتر سیروس یحیی زاده به جلسات پیوستند .
 
در سال ۱٣۶۵، هیئت تصمیم گرفت که منشوری برای خود و فعالیتهایش تدوین کند. در یکی از نشست ها، پنج نفر آقایان علی اردلان، جمال درودی، کورش زعیم، حسین شاه حسینی و حسن طالبی انتخاب شدند که به تدوین یک منشور موقت اقدام نمایند. منشور نامبرده شامل سه اصل: "اعتقاد به اصول انقلاب ۲۲ بهمن ۱٣۵۷ ملت ایران علیه ظلم و استبداد، حفظ رژیم جمهور و حرکت و مبارزه علنی در چارچوب آزادیهای مصرح در قانون اساسی و حقوق بشر"، تدوین و توسط هیئت در جلسه بهمن ۱٣۶۵، تصویب شد. در منشور نامبرده، برنامه زیر برای تحقق سه اصل اعتقادی ذکر شده بود :
" الف- بدست آوردن آزادیهای مصرح در قوانین مملکت و اعلامیه حقوق بشر .
ب- تبلیغ و تبیین وقایع تاریخی ملی و اسلامی، ترویج فرهنگ ایرانی، تقویت روح وطن دوستی و احساسات میهنی (از طریق گفتار و نوشتار ).
ج- توجیه و تبیین وقایع تاریخی ملی و میهنی (وسیله نشریات ).
د- بحث درباره مسائل سیاسی و اجتماعی و مشکلات اقتصادی جامعه ایران و یافتن راه حل آنها (وسیله نوشتار و گفتار ).
ه- همکاری با جمعییت ها و شخصییت های سیاسی غیروابسته و نیروهای ملی غیروابسته ."
 
از آنجا که حاکمیت برای ارعاب و جلوگیری از فعالیت، به جبهه ملی ایران برچسب ضد دینی زده بود، این گروه از همکاری همه چهره ها و سازمانهای ملی که منشور را می پذیرفتند برای پیوستن استقبال کرد، و بهمین دلیل پس از مدتی به "هیئت حسن نیت" معروف شد. تقریبا" همه چهره های شناخته شده جبهه ملی ایران و همه اعضای شورای مرکزی، بجر دو سه نفر که با هرگونه فعالیت تا آرام و امن شدن اوضاع مخالف بودند، در فعالیت های هیئت حسن نیت حضور مستمر داشتند. در طی سالهای فعالیت، هیئت حسن نیت حدود یازده اعلامیه و اعلام موضع قاطع نسبت به سیاستهای داخلی و خارجی جمهوری اسلامی صادر کرد. این گروه همه اعلامیه های خود را با نام امضاء می کرد که هنوز از افتخارات جبهه ملی ایران بشمار می رود. از جمله اعلامیه های معروف گروه حسن نیت جبهه ملی، اعلامیه "آقای ریگان وحشی کیست؟" در خرداد ۱٣۶۶، در پاسخ به توهین رییس جمهور امریکا به ملت ایران بود که بزبان انگلیسی و فارسی توسط خود من نوشته شد و با امضای ۹ نفر آقایان علی اردلان، ادیب برومند، مهندس کورش زعیم، حسین شاه حسینی، حسن شهیدی، حسن لباسچی، دکتر اسدالله مبشری، تیمسار ناصر مجللی و دکتر پرویز ورجاوند صادر شد. این نامه بازتاب گسترده ای در مطبوعات و رسانه های خارج پیدا کرد. اعلامیه دیگری که بازتاب گسترده ای داشت، بارها در مطبوعات دیگر در داخل و خارج چاپ شد و یکی از پر سروصداترین اعلامیه ها بشمار می آید، پاسخ جبهه ملی به یک سری مقاله های تحریف تاریخی و حمله های شدید به دکتر مصدق در روزنامه رسالت بود. پژوهش و تهیه متن این اعلامیه به درخواست آقای علی اردلان به آقای جمال درودی سپرده شد و پس از تصویب هیئت در شهریور ۱٣۶۶، منتشر شد. اعلامیه پر سروصدای دیگر هیئت، اعلامیه "آزادی؟! انتخابات" در دیماه ۱٣۶۶، بود. این اعلامیه در کمیسیون منتخبی مرکب از آقایان اردلان، درودی، زعیم، شاه حسینی، طالبی و لباسچی در طی چندین نشست، تدوین، تصویب و با ۴۵ امضاء منتشر شد. این اعلامیه در داخل و خارج بازتاب بسیار گسترده ای داشت، بطوریکه روزنامه کیهان شدیدا" به آن حمله کرد و حاکمیت شماری از فعالان هیئت حسن نیت را دستگیر و زندانی کرد. اعلامیه های معروف دیگر این هیئت، "آیا انقلاب مسئول است؟" در بهمن ۱٣۶۶، و "ملت را بکجا می برید؟" بقلم آقای ادیب برومند در اردیبهشت ۱٣۶۷، بود .
 
در همان زمان، تصمیم گرفته شد که منشور اصلی جبهه ملی ایران هم بازنویسی شود. نخستین منشور پس از انقلاب، در سال ۱٣۵٨ توسط کمیته ای مرکب از آقایان علی برزگر، علی رشیدی، کورش زعیم، حسن لباسچی و پرویز ورجاوند، بر پایه منشور پیشین و با تغییراتی عمده،، تدوین شده بود. ولی اکنون، در سال ۱٣۶۶، بعلت تغییرات کلی در سیاست اداره کشور، منشور نیاز به بازنگری داشت. کمیته دیگری مرکب ازپنج نفر آقایان علی اردلان، علی رشیدی، کورش زعیم، حسن لباسچی و پرویز ورجاوند، مسئول شدند که منشور را بازنگری و بازنویسی کنند. منشور جدید در بیش از ۶۰ صفحه تدوین و در کمیته تصویب شد، ولی بعلت عدم اجلاس شورای مرکزی جبهه ملی ایران، به تصویب نهایی نرسید .
 
هیئت حسن نیت حدود ۱۱ اعلامیه صادر کرد، که متن آنها و در موقعیتی که آنها صادر شده بودند، هنوز از افتخارات جبهه ملی بشمار می رود، که حتی در سخت ترین و خطرناکترین شرایط سیاسی و اجتماعی از بیان صریح مواضع خود خودداری نکرده است. هیچ سازمان سیاسی ملی هرگز چنین شهامت و از خودگذشتگی نشان نداده است .   
در اوایل سال ۱٣۶۴، از آنجا که فعالیت سیاسی برای سازمانهای سیاسی ملی غیرممکن شده بود، جبهه ملی و نهضت آزادی نشستهای مشترکی برای ایجاد یک تشکل جدید که بتواند در شرایط سخت روز به فعالیت سیاسی بپردازد تشکیل دادند. این نشست ها منجر به بنیانگذاری "جمعیت دفاع از آزادی و حاکمیت ملت ایران" شد. در جلسه ای باحضور شادروان علی اردلان، آقایان ادیب برومند، حسین شاه حسینی، حسن لباسچی، تیمسار ناصر مجللی، مهندس نظام الدین موحد، دکتر پرویز ورجاوند و کورش زعیم، موافقت شد که از سران جبهه ملی، آقایان اردلان، شاه حسینی و موحد، نه بعنوان نمایندگان جبهه، بلکه به اعتبار شخصی خود در تشکیل جمعیت دفاع از آزادی و حاکمیت ملت ایران مشارکت کنند و اینکه جبهه ملی از فعالیتهای آنها در جمعییت پشتیبانی خواهد کرد. دو سه نفر از شخصیت های جبهه ملی که در فعالیتهای هیئت حسن نیت هم شرکت نمی کردند، با مشارکت چهره های جبهه ملی در جمعییت دفاع مخالف بودند و آن را خلاف آرمانهای جبهه ملی تلقی می کردند. در روز ششم اسفند ۱٣۶۴، طی یک کنفرانس مطبوعاتی، موجودیت جمعییت دفاع از آزادی و حاکمیت ملی ایران اعلام شد .
 
این تشکل در روز ۱۰ خرداد ۱٣۶۷، از سوی حاکمیت جمهوری اسلامی با دستگیری و زندانی شدن شخصیت های موثر آن مانند شادروان علی اردلان، و آقایان امیرتوکل امیرابراهیمی، دکتر حبیب داوران، حسین شاه حسینی، حسین میرشمس شهشهانی، هرمز ممیزی و مهندس نظام الدین موحد از جبهه ملی، و چند نفر از شخصیت های نهضت آزادی و ملی، و مصادره ساختمان مرکزی جمعیت تعطیل شد .
 
نشستهای هیئت حسن نیت جبهه ملی ایران تا تابستان ۱٣۶۷، ادامه داشت، ولی بعلت فشارهای شدید و زندانی بودن برخی اعضای موثر آن، کم کم از رونق افتاد، زیرا بدون حضور و تایید آنان صدور هرگونه اعلامیه ای بجز در رابطه با درخواست آزادی آنان، مجاز نبود. در آخرین نشست هیئت، تصویب شد که جلسات تا زمان آزادی اعضای زندانی تعطیل شود .
 
پس از پذیرش قطعنامه ۵۹٨ شورای امنیت و پایان جنگ ایران- عراق، این گروه دوباره گرد هم آمدند و نخستین اعلامیه مشترک فعالان جبهه ملی ایران، حزب نهضت آزادی ایران، جمعییت منحل شده دفاع از آزادی و حاکمیت ملت ایران و با پیشگامی شادروان آیت الله سید رضا زنجانی، با امضای ۹۰ نفر خطاب به "جناب آقای رییس جمهور" وقت صادر شد. دستاورد این اعلامیه که به اعلامیه ۹۰ نفری معروف شد و بازتاب بسیار گسترده ای در ایران و جهان یافت، دستگیری و زندانی شدن چندین نفر از امضاء کنندگان بود .
  
با وجود جو بسته سیاسی کشور و عدم امکان فعالیت، مسئولان و فعالان جبهه ملی ایران کماکان به تشکیل جلسات، موضع گیری در مسائل جاری ادامه دادند و از آن پس برای خودداری از به خطر انداختن بدنه سازمانهای جبهه ملی، اعلامیه ها برای مدتی فقط با امضای ٨ یا ۹ نفر صادر می شد که عبارت بودند از شادروانان علی اردلان، دکتر اسدالله مبشری، تیمسار ناصر مجللی و آقایان ادیب برومند، کورش زعیم، حسین شاه حسینی، حسن شهیدی، حسن لباسچی و دکتر پرویز ورجاوند .
 
در پاییز سال ۱٣۷٣، بهمت آقای ادیب برومند، اعضای شورای مرکزی جبهه ملی ایران رسما" فراخوانده شدند و جلسات و فعالیت تشکیلاتی باز آغاز شد. شورا دوباره اقدام به بازسازی تشکیلات نمود و نشریه ماهانه داخلی پیام "طرفداران" جبهه ملی ایران بجای روزنامه توقیف شده "پیام جبهه ملی ایران" انتشار یافت که بعدا" واژه "طرفداران" از نام آن حذف شد. تا پایان سال ۱٣٨۴، تعداد ۱۴٨ شماره از خبرنامه "پیام جبهه ملی ایران" منتشر شده است. دهها اعلامیه، اعلام موضع در سرمقاله ها، و صدها مصاحبه با رسانه های داخلی و بین المللی و سخنرانی های چهره های شناخته شده جبهه ملی به ملت ایران نشان داده است که جبهه ملی ایران، همانند همیشه، مرعوب شدنی نیست و تحت هیچ شرایطی ملت را تنها نخواهد گذاشت و، نیز اینکه، فعالان جبهه ملی ایران تعهدی ابدی نسبت به منافع ملت ایران و مصالح کشور و استقرار دموکراسی و حاکمیت ملی دارند و هیچ خطر یا تهدیدی هرگز نخواهد توانست آرمانهای جبهه ملی ایران را تعطیل کند .
 
منبع: ماهنامه بخارا، شماره ۵٣، تیر- مرداد ۱٣٨۵ .