تصویر جهان در قاب هفته
از "استدلال لفظی" کری تا "ابتکارعمل" لاوروف


اردشیر زارعی قنواتی


• در این هفته تحولات بین المللی به خصوص در مورد موضوع جنگ و صلح در قبال تحولات سوریه خواسته یا ناخواسته، فی البداهه یا هدفمند و یا به انتخاب یا به اجبار تا حدود زیادی این قواعد کلی در استفاده از فرصت را به درستی اثبات کرده و شاید برای آینده "نقشه راه" متفاوت برای رهبران سیاسی و نهاد مردم جهت عبور از بن بست های موجود در تفوق گزینه صلح بر جنگ را نشان دهد ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
شنبه  ۲٣ شهريور ۱٣۹۲ -  ۱۴ سپتامبر ۲۰۱٣


سیاست امر بسیار پیچیده یی است که با شناخت همین پیچیدگی و رموز سیاست پردازی در استفاده از فرصت، تشخیص زمان مناسب برای عکس العمل، درک مناسبات جهانی، روند تعامل حداکثری و مصالحه حداقلی، شناخت واقعی از منافع ملی و موضع گیری بر مبنای پراگماتیسم در چارچوب اهداف بنیادین، می توان آن را به یک عرصه ساده برای بازی تبدیل کرد. ماهیت دیالکتیکی سیاست که همواره به واسطه تحولات ملی، منطقه یی و بین المللی، این حوزه زیست بشری را دچار تغییر و دگرگونی های اساسی می کند هرگز با تفکرات جزمی و دگماتیسم در این عرصه همپوشانی نخواهد داشت. اصول و قواعد جهان سیاست هر چند که همواره تقریبا از یک منطق علمی و خوانش عینی پیروی می کند اما اتخاذ استراتژی و تاکتیک مناسب در شرایط متفاوت نیز به همان اندازه برای سیاست ورزی مطلوب و هدفمند، قابل توجه و تامل است. به قول "ماکیاولی" اندیشمند معروف ایتالیایی در میدان سیاست "می بایست چون شیر بود تا از مهلکه ها نهراسید و چون روباه بود تا از دام ها به سلامت گذر کرد". چنین درک درستی از سیاست و سیاست ورزی برای بازیگران این عرصه به خصوص در شرایطی که محیط عمل آنان در موقعیت بحران قرار دارد، از اهمیت دوچندانی برخوردار می باشد. در این هفته تحولات بین المللی به خصوص در مورد موضوع جنگ و صلح در قبال تحولات سوریه خواسته یا ناخواسته، فی البداهه یا هدفمند و یا به انتخاب یا به اجبار تا حدود زیادی این قواعد کلی در استفاده از فرصت را به درستی اثبات کرده و شاید برای آینده "نقشه راه" متفاوت برای رهبران سیاسی و نهاد مردم جهت عبور از بن بست های موجود در تفوق گزینه صلح بر جنگ را نشان دهد.

صدای صلح به جای طبل جنگ در سوریه: در کنفرانس مشترک خبری بین "جان کری" وزیر امور خارجه آمریکا و "ویلیام هیگ" همتای بریتانیایی وی، زمانی که او در پاسخ به سوال یک خبرنگار که پرسید اسد برای جلوگیری از جنگ چه کاری باید انجام دهد با گفتن اینکه آنان چنانچه تا یک هفته دیگر تسلیحات شیمیایی خود را تحویل جامعه بین المللی دهند می توان از جنگ اجتناب کرد، راهی را گشود که تمام فرضیات قبلی را تحت الشعاع قرار داد. این پاسخ به ظاهر فی البداهه که توسط سخنگوی کاخ سفید به عنوان یک "استدلال لفظی" بر آن تاکید شد در کمتر از چند ساعت سوژه لازم برای رهبران مسکو و "سرگئی لاوروف" وزیر امور خارجه این کشور را فراهم کرد تا در کنار "ولید معلم" همتای سوری خود پیشنهاد مصالحه یی را طرح کند که موجب استقبال جهانی از آن گردید. این کنش و واکنش چه اینکه یک استدلال لفظی بوده و یا موضوع برنامه ریزی شده قبلی بین بازیگران اصلی بوده باشد، فعلا کوبش طبل جنگ را برای مدتی خاموش کرده است. پذیرش رسمی "بشار اسد" از پیشنهاد مسکو و استقبال جهانی از آن در واقع همان تلنگری بود که وضعیت صفحه شطرنج سیاسی سوریه و حرکت مهره ها برای رسیدن به مرحله "پات" لازم داشت. این طرح اگر چه بازیگران دو سوی میدان را در حفظ وضعیت موجود و اجتناب از ریسک خطرناک یک جنگ منطقه یی عبور می دهد اما موقعیت گروهی از بازیگران میانی را به خطر می اندازد. به همین دلیل بلافاصله به موازات استقبال جهانی از این راه برای برون رفت از بن بست موجود، فرانسه که در سطح اتحادیه اروپایی به لحاظ مواضع ماجراجویانه خود تقریبا منزوی شده است را برای کارشکنی سخت به تکاپو انداخت. هم اکنون فرانسوی ها با طرح یک قطعنامه پیشنهادی مبنی بر محکومیت سوریه در استفاده از تسلحیات شیمیایی و التزام گنجانیدن شروط قطعنامه ذیل بند هفتم منشور سازمان ملل متحد که در آینده زمینه اقدام نظامی را در سوریه فراهم می کند، سعی در کاهش تاثیر این نقشه راه دارند. از طرف دیگر شورشیان سوری که تمام امیدهای خود را برای ساقط کردن اسد به دخالت نظامی خارجی بسته بودند بیمناک از بازنده بودن در این بازی به همراه ترکیه، عربستان و قطر منتقدان اصلی این طرح می باشند. این در حالی است که در آمریکا به جهت راه دشوار "باراک اوباما" برای جلب موافقت کنگره با طرح حمله به سوریه، تا حدود زیادی می تواند نسبت به این طرح برای عدم پرداخت هزینه سنگین جنگ و حفظ اعتبار امیدوار باشد. هنوز تا رسیدن به توافق و یک پیمان مصالحه راه دشواری در پیش است و جناح روسی و جناح غربی می بایست بر سر اصول و فروع یک قطعنامه مرضی الطرفین به توافق رسیده و مکانیزم عملی این پیشنهاد را بررسی و تعیین کنند.

اردوغان معامله گر دغلکار: در این هفته به موازات تیری که "رجب طیب اردوغان" به سمت سوریه پرتاب کرده و فعلا به هدف ننشسته است، بحث آتش بس بین دولت ترکیه و حزب "پ ک ک" بار دیگر به موضوع اصلی سیاست داخلی تبدیل شده است. کردها اعتقاد دارند که آنان مرحله اول طرح آتش بس که مربوط به خروج تدریجی رزمندگان کرد بود را به درستی رعایت کرده اند در صورتی که اردوغان به تعهدات خود عمل نکرده و مفاد معاهده را نقض کرده است.

راستگراها برای کسب قدرت افراطی تر شده اند: برگزاری انتخابات پارلمانی در استرالیا و نروژ که به پیروزی جناح راست و محافظه کار انجامید با توجه به برنامه و مباحث انتخاباتی این جناح ها که بر محور سرعت بخشیدن به نئولیبرالیسم اقتصادی و مهاجرستیزی بیشتر معطوف بود نشان می دهد که ادامه بحران اقتصاد جهانی هم چون قبل از جنگ جهانی دوم، راستگرایان را به محافظه کاری اقتصادی و افراطی گری سیاسی – اجتماعی بیشتر سوق داده است.

زخم های کهنه در آمریکای لاتین هنوز التیام نیافته: در سالگرد چهلمین سال کودتای نظامی در شیلی به رهبری ژنرال "آگوستو پینوشه" برای ساقط کردن حکومت مردمی "سالوادور آلنده" بار دیگر تاریخ به نوعی برای مردم این کشور در حال تکرار شدن می باشد. هم اکنون در شرایطی که مردم زخمی از این کودتای فاشیستی هنوز جنایات آن دوران را فراموش نکرده اند، صحنه سیاسی این کشور شاهد رقابت "میشله باچلت" از جناح سوسیالیست و "اولین ماتای" از جناح محافظه کار است که هر دو دختران پدران ژنرال هایی می باشند که یکی زیر شکنجه خونتای نظامی کشته شد و دیگری همکار دیکتاتور نظامی گردید تا بعد از چهل سال بار دیگر دختران آنان تداعی گر تاریخ باشند.