اخبار روز: www.iran-chabar.de
يکشنبه  ۲٨ مهر ۱٣۹۲ -  ۲۰ اکتبر ۲۰۱٣

پذیرفتن انتقاد برای ما ایرانیان بسیار دشوار است. این دشواری را میتوان در تمامی عملکردهای روزمره اجتماعی و سیاسی ما اعم در معابر عمومی، ادارات، مهمانی ها و بحث های مختلف فردی/ گروهی به وضوح دید و شاهد درگیری های لفظی و حتی جدل های فیزیکی بود.
بطور عام میتوان گفت که انتقاد پذیری آسان نیست و بعضاً نیز دردآور است. بالطبع دریافت نمودن ایراد و اشکال از طرف هر فردی به عادات، رفتار و خصلت ها باعث ایجاد خدشه در احساس، عواطف و تضعیف روحیه ما خواهد گردید. به همین دلیل است که سریعاً در مقابل منتقد و در دفاع از خودمان جبهه میگیریم و سعی در پیدا نمودن متضادترین کلمات برای شلیک به طرف مقابل می نماییم.
بسیاری هستند که انتقاد را به عنوان حملات شخصی تعبیر میکنند، در صورتی که وارد نمودن انتقاد نه به منظور حمله به شخص، بلکه ابراز نظر به رفتار، کردار و خصلت مشخصی از او است. چنانچه ما فقط از زاویه مثبت و به ترتیب زیر به یک نقد توجه نماییم، بطور حتم بسیاری نکات مثبت از آن خواهیم آموخت:

۱- سعی کنیم تا از انتقاد شدن و فرد منتقد چیزی بیاموزیم
البته افرادی هستند که دایم المنتقد می باشند و همیشه حرفی برای ګفتن دارند. با این حال شنیدن انتقاد منفی نیست و موضوعی آموزنده است. فرض کنیم که کاری کردیم که از نظر خودمان مفید و مثبت است، در حالی که انجام آن می تواند به نظر فرد دیگر طور دیگری باشد. پس با گوش دادن به نظرات آن فرد به نکات جدیدی خواهیم آموخت، بهَ تجربه مان اضافه خواهد گردید و در بهتر شدن تنظیم رابطه اجتماعی ما افزوده خواهد شد.

۲- به جای عکس العمل تند و منفی سعی بر فهم پیام و توجه به زاویه های مثبت آن بنماییم
بعضی افراد هنر و تسلط کافی در ارایه انتقاد به طرق مناسب را ندارند. حرفشان را سیخکی و بدون در نظر گرفتن شرایط و عواقب آن پرتاب میکنند. لذا به دشواری میتوان منظور آنها را فهم کرد. بدین صورت احتمال اینکه شنونده بجای توجه به محتوای سخن او، تحت تاثیر لحن بیانش قرار بگیرد وجود دارد. از آنجا که لحن گفتار و شیوه وارد نمودن انتقاد خوشآیندمان نخواهد بود، خود را مورد حمله و هجوم طرف مقابل فرض میکنیم و بلافاصله حالت دفاعی میگیریم. به همین علت است که اصل و محتوی پیام را از دست میدهیم. پس بهتر این است که به آنچه که فرد میگوید توجه کنیم، و نه به آن روشی که آن را بیان مینماید. بیشتر به این فکر کنیم که منافع و سودی که در درون مطلب نهفته است، به نحوه ی بیانش برتری دارد.

۳- برای درک واقعیات ارزش بیشتری قایل باشیم
وقتی مورد انتقاد واقع میشویم، ابتدا بپذیریم که منتقد نیز زحمت بیان انتقاد را برای پیشرفت ما متحمل میشود. وارد نمودن انتقاد به این معنی است که منتقد موضوع و مسئله را از زاویه دیگری میبیند که از دید ما مخفی مانده است. پس سعی کنیم که برای نظرات دیگران در مورد خودمان ارزش قایل شویم. اگر فقظ انتظار شنیدن تشویق و تمجید داشته باشیم چیزی به درک، فهم و آگاهی ما اضافه نخواهد گردید، و تاثیری در بهبود وضعمان پیش نخواهد آمد. انتقاد میتواند اثرات بسیار مثبت در عملکردهای ما داشته باشد. انتقاد ناپذیری و خود بزرگ بینی از خصلت های نارسیستی/ خودشیفتگی است که متاسفانه بسیاری از رهبران ممالک، احزاب و سازمان هایی که نقش اپوزسیون/ مخالف در جهان را به عهده گرفته اند به شدت به آن دچار هستند.

۴- انتقاد را شخصی فرض نکنیم
اغلب به نظر میرسد که هدف از انتقاد حمله به فردیت ما است. در واقع تشخیص تفاوت بین عملکرد فردی و ماهیت شخصی مشکل است. اما انتقاد بیشتر ربطی به اینکه چه کسی هستی ندارد، بلکه مربوطه به این است که چه عملی را به چه صورت انجام میدهی. به همین دلیل است که گوش دادن به منتقد و آنهم در کمال صبر و آرامش حائز اهمیت است. بدین ترتیب آنچه که می شنویم را توهین به خود فرض نخواهیم کرد.

۵- انتقاد های مهمل و بی اساس
قبلا هم به این مورد اشارتی نمودیم و گفتیم که: هستند کسانی که دوست دارند تا بطور مداوم به دیگران انتقاد وارد کنند. اغلب این انتقادها بی مورد و بدون پایه و اساس است. از این نوع انتقادات چشم پوشی نموده و آنها را نادیده بگیریم. به آنها توجه نداشته باشیم، زیرا که دارای بار منفی هستند و به پیشرفت ما کمکی نخواهند نمود. توجه نمودن به آنها بیش از اینکه نفعی عایدمان نماید اتلاف وقت محسوب میگردد. با چشم پوشی از آنها ارزش خودمان را حفظ خواهیم کرد.

۶- ګوش دادن به منتقد
ګوش دادن به منتقد و فهم نمودن انتقاد از اهمیت بالایی برخوردار است. بدین صورت میتوانیم آن را خوب فهم نموده و به خاطر بسپاریم تا در موردش خوب فکر کنیم. برخورد سریع و عکس العملی، ما را از درک کامل مطلب محروم میکند و این احتمال میرود که بدون هیچ سودی کارمان به بحث های بی نتیجه و نزاع های نا خواسته کشیده شود. بهتر است که انتقاد را به ذهن سپرده و جوابش را به روز بعد و یا فرصت مناسب دیگری واگذاریم.

۷- انتقاد را با لبخند و خوشرویی دریافت نماییم
چنانچه فردی به ما انتقاد وارد میکند، سعی کنیم تا آن را با رغبت و لبی خندان دریافت نماییم. این کار به انسان آرامش خاطر میدهد. در عین حال باعث خواهد شد تا منتقد با احترام،منطقی تر و عاقلانه تر عکس العمل نشان دهد. و این نوع عملکرد باعث میشود تا کنترل اوضاع از دستمان خارج نگردد و هدف از انتقاد و آنچه از آن خواهیم آموخت را از دست ندهیم.

۸- و آخرین نکته
شنیدن انتقاد اغلب ترس آور است، بخصوص زمانی که از طرف رییس و یا مسئول بالاتری به ما وارد شود. در این حالت انسان احساس نا امنی و اضطراب مینماید، چرا که عواقب آن قابل پیش بینی نیست. در این موارد بهتر است تا سعی بر جهت دادن بحث در سمت و سوی درک متقابل نماییم. ما باید بیاموزیم که دیگران را با کلام و یا عملمان نیازاریم. قطع مطلب آنها برایشان خوش آیند نیست و چنانچه ما به فرد دیگری انتقاد وارد میکنیم سعی بر استفاده از روش دوستانه، منطقی، انسانی و مثبت باشد. بدین ترتیب کلام ما برای انتقاد شونده آزار دهنده نخواهد شد. این که ما برای انتقاد سعی بر جدا نمودن فرد مورد نظر از دیگران نماییم و انتقاد را بطور خصوصی به او وارد نماییم تاثیر به سزایی دارد. به تجربه دیده شده است که افراد برای دریافت انتقاد در حضور دیگران ظرفیت کمتری از خود نشان میدهند و بلافاصله اقدام به عکس العمل های نا بجا و ناشایست می نمایند. چرا که انتقاد در حضور دیگران برایشان غیر قابل تحمل و پذیرفتنش در خلوت قابل قبول تر خواهد بود.