درباره گزارش کتابخانه فرح
مسعود بهنود
•
به نظرم اگر عرفان به گزارش آن چه دیده بود در کتابخانه کاخ نیاوران بسنده می کرد، هم اصول گزارش نویسی را بهتر و بیش تر رعایت کرده بود که بنیادش بر خودداری از داوری است، و هم خود را به دامچاله ای نینداخته بود که برای نجات از آن اطلاعات بیش تری لازم است
...
اخبار روز:
www.iran-chabar.de
دوشنبه
۲۷ شهريور ۱٣٨۵ -
۱٨ سپتامبر ۲۰۰۶
یکی از بچه ها لینکی را فرستاد و نظرم را درباره نوشته ای از آقای عرفان قانعی فرد پرسید. گزارشی است از دیدار وی از کتابخانه کاخ نیاوران که سایت خوب اخبار روز آن را منتشر کرده است. خواندم. نظرم به اظهار نظر و نقد نیست، اما همین قدر گفته باشم که این عرفان عزیز باز هم به شتابی که همیشه دارد دچار مشکل شده، مثل چند بار دیگر که بر سر مصاحبه هایش شد. و از قضا گاه هم از برخی تندی و درشتی دید که جا نداشت .
عرفان در میان گزارش خود [روشنفکران و هنرمندان در کتابخانه فرح پهلوی] آورده است :
جالب است که بسیاری از نویسندگان خودشان - شخصا - کتاب را امضاء کرده‌اند وبه فرح دیبا - همسر شاه پهلوی - هدیه داده‌اند؛ از منوچهر آتشی، عیسی صدیق، ذبیح‌ا... صفا، حسینقلی مستعان،ابوالحسن خلعتبری، سعید نفیسی، حبیب‌ا... بلور، احسان یارشاطر، پروین‌اعتصامی، محمد حجازی، آذر رهنما، رضا زاده‌شفق، احمد متین دفتری،غلامرضا رشید یاسمی، علی دشتی، بهمن موسس، وحید دستگردی، شاپور اردشیر ( جی ریپورتر )، نصرا... فلسفی، فخرالدین شادمان، ابراهیم پورداوود و... تا ریچارد فرای و...بیشتر از همه تعجبم از امضای منوچهر آتشی شاعر معاصر بود و یا پروین‌اعتصامی، که درباره شاهزاده و گدا شعر می‌گفت !
اما واقعا خوشحال بودم که امضای شاپور اردشیر را یافتم، با موافقت مسئول کتابخانه، امضای او را اسکن کردم و پس از بازگشت به منزل به ناشرم ارسال نمودم که بر روی جلد همان کتاب مشهور او - اصطلاحات فارسی به انگلیسی - که تصحیح کرده بودم استفاده کند. اما به گمانم – از نظر علمی - تنها شخص راوی زنده ای که می تواند محققان تاریخ معاصر ایران را در بازشناخت ۱۱ سال اخیر حکومت پهلوی در داخل کاخ نیاوران یاری دهد خود "فرح دیبا" است ![پایان نقل قول ]
به نظرم اگر عرفان به گزارش آن چه دیده بود در کتابخانه کاخ نیاوران بسنده می کرد، هم اصول گزارش نویسی را بهتر و بیش تر رعایت کرده بود که بنیادش بر خودداری از داوری است، و هم خود را به دامچاله ای نینداخته بود که برای نجات از آن اطلاعات بیش تری لازم است. اشاره ای به دعوت وی برای بازشناخت یازده ساله اخیر [لابد آخر] کاخ نیاوران نمی کنم که معلوم نیست چه ربط به کتابخانه دارد. تیتر گزارش نشان می دهد نویسنده گزارش معتقدست اسرار این کاخ [کذا] فقط توسط ملکه سابق ایران بازشدنی است و کار داستان نویسان نیست، اتفاقا توهم هنرمندان و روشنفکران در کتابخانه فرح پهلوی احتیاج به داستان نویس و تاریخساز دارد که بارها نوشته شده است؛ و از جمله در کتاب هائی مانند خاطرات اسدالله علم و خاطرات منسوب به تیمسار فردوست هزار نکته وجود دارد که یکی از آن ها را ملکه سابق نمی داند لابد .
اما نازک شدن نویسنده گزارش در این نوع مسائل، چرا محل ایراد است؟
آقای قانعی فرد فرض را بر این گذاشته که هر کتاب امضا شده که در کتابخانه دیده "توسط مولف شخصا امضا شده و به فرح دیبا همسر شاه پهلوی هدیه" در حالی که این فرض غلط است. از جمله به این دلیل که خانم پروین اعتصامی که نویسنده گزارش دوبار هم اسم وی را با علامت تعجب آورده و متلکی هم بار وی کرده فروردین سال ۱٣۲۰ درگذشت و در آن زمان ملکه فرخ شش هفت ماهه بود و شاعر – به قول عرفان شاهزاده و گدا – نمی توانسته حدس بزند که وی بعد ها ملکه می شود که برایش کتاب امضا کند. در مورد وحید دستگردی ایضا، مگر این که بپذیریم کتاب امضا شده متعلق به دکتر وحید مدیر نشریه تاریخی و معتبر وحید بوده است. در ضمن "شاپور اردشیر" که امضایش نظر نویسنده گزارش را جلب کرده و نوشته "کتاب مشهور [کذا] وی را تصحیح کرده بودم" نمی دانم کیست. اردشیر جی کسی است که در تاریخ معاصر شهرت دارد و اگر کتاب خود را امضا برای ملکه امضا کرده باشد جای شگفتی داشت چون او هشت سال قبل از تولد ملکه فرح درگذشت. اگر مقصود پسر وی شاپور جی [ریپورتر] باشد که به سر شاپور معروف است که دیگر اردشیر از کجا آمده است. به نظرم بهترست عرفان قبل از چاپ کتابی که خبر از تصحیح آن داده با آقای شاپور ریپورتر که زنده است تماس بگیرد و تحقیق کند. از حبیب الله بلور مربی تیم کشتی کتابی تاکنون ندیده ام. در میان خانواده سپهسالار تنکابنی [خلعتبری ها] کسی به نام ابوالحسن که هم صاحب کتاب باشد و هم چنان مشهور که نامش در کنار بزرگان برده شود، به یاد ندارم، عادل نژاد و امیرارسلان خلعتبری کتاب ها دارند و همین طور عبدالصمد که زندگی نامه سپهسالار را گردآوری کرد. بهمن موسس هم لابد آقای بهمن محصص هنرمند مشهورست که در انتهای گزارش نامش به درستی آمده . به همین ترتیب می توان گفت که تعجب نویسنده گزارش در مورد وجود امضای شاعر دلسوخته و فقیر مسلک منوچهر آتشی بر پشت کتابی در آن کتابخانه هم جا ندارد و بهتر بود این کار برای ستون نویس روزنامه کیهان گذاشته می شد .
|